Bili Holidej bila je pjevačica magičnog glasa i stravične sudbine kakva se ne viđa čak ni na filmu.
Prošlo je 66 godina od kako sa nama nije jedna od najtalentovanijih bluz pjevačica svih vremena, Bili Holidej koja je preminula 17. jula 1959. Njen život bio je protkan ličnim tragedijama još od najranijeg djetinjstva, a bol koju je osjetila prenijela je muzikom na publiku koja je u svakom tonu njenog glasa osjećala sjetu, i očaj.
Ovako nešto ne čudi s obzirom da je počela da radi sa samo 6 godina, a imala je svega 11 kada ju je silovao komšija. Kao da to nije bilo dovoljno strašno, nego je i cijeli život provela kraj nasilnih muškaraca, a bila je i žrtva rasne diskriminacije, alkoholičarka i heroinski zavisnik.
Rano djetinjstvo
Bili Holidej imala je teško djetinjstvo – majka Sejdi ju je rodila kao tinejdžerka, a otac je bio odsutan. Sa devet godina, Bili je završila u ustanovi za djevojčice gdje je, prema tvrdnjama, preživjela se*sualni napad. Nakon toga se vratila majci, koja je u Harlemu radila u javnoj kući i uvukla je u svijet prostitucije, a upravo je tu Bili i počela da koristi alkohol i marihuanu.
Uprkos svemu, pronašla je utjehu u muzici, diveći se Besi Smit i Luisu Armstrongu. Počela je da nastupa po harlemskim klubovima, a sa 18 godina otkrio ju je producent Džon Hamond, koji joj je omogućio prve snimke sa klarinetistom Benijem Gudmanom.
Jedina Afroamerikanka među bijelim muzičarima
Iako nije imala snažan glas, njen emotivni, autentični ton postao je prepoznatljiv. Godine 1937. pridružila se orkestru Count Basieja kao jedina Afroamerikanka među bijelim muzičarima, ali je zbog rasne diskriminacije napustila bend. U tom periodu razvila je blisko prijateljstvo sa saksofonistom Lesterom Jangom, koji joj je dao nadimak "Lady Day".
Problematična umjetnica
Uprkos tadašnjem muzičkom uspjehu, Bili Holidej je već bila na opasnom putu samouništenja. Godine 1941. udala se za nasilnog Džejmsa Monroa, koji ju je uveo u svijet opijuma, dodatno produbljujući njenu zavisnost. I nakon razvoda, nastavila je da koristi drogu.
Kasnije je započela vezu s trubačem Džoijem Gajom, uz kog je počela da koristi heroin. Smrt njene majke 1945. godine dodatno ju je pogodila, pa je počela da pije i koristi lijekove u još većim količinama kako bi se izborila sa tugom.
Ipak, to je nije spriječilo da postane jedno od najvećih imena džeza. Godine 1947. zaigrala je u filmu "New Orleans" uz svog idola Luisa Armstronga. Iste godine uhapšena je zbog posjedovanja droge i provela je godinu dana u zatvoru.
Po izlasku je naišla na nove prepreke – kao bivši osuđenik nije mogla da dobije dozvolu za nastup u klubovima. Ipak, njena slava nije jenjavala: ubrzo nakon oslobađanja, rasprodala je koncert u prestižnoj dvorani Karnegi Hol.
Tragičan kraj
Bili Holidej je tokom braka sa Luisom Mekekejem sve dublje tonula u zavisnost od heroina, što je dovelo do njenog ponovnog hapšenja 1956. godine. Iako je već bila fizički slaba i sa promijenjenim glasom, 1957. se pojavila na CBS televiziji i održala koncert sa Benom Vebsterom i Lesterom Jangom. Sljedeće godine snimila je album "Lady in Satin", ali joj je zdravstveno stanje nastavilo da se pogoršava.
Zbog korišćenja heroina razvila je ozbiljne srčane probleme, a kada je završila u bolnici, uhapšena je zbog posjedovanja droge. Umrla je 17. jula 1959. od ciroze jetre, okružena policajcima koji su je čuvali da joj neko ne unese heroin.
Pjesmom Strange Fruit postala je simbol borbe protiv rasne nepravde i jedna od prvih umjetnica koja je glasno progovorila o patnji Afroamerikanaca. Za sebe je govorila da je "crna, silovana i švorc", a upravo su takve teme prožimale njene pjesme, čineći je glasom potlačenih. Bila je inspiracija umjetnicama poput Nine Simon i Dženis Džoplin. Posmrtno je primljena u Rokenrol kuću slavnih 2000. godine.
Pogledajte još fotografija fantastične umjetnice Bili Holidej:
Bila je "crna, silovana sa 11 i švorc", a majka je uvukla u prostituciju: Muževi je uništili, navukli na špric i tukli
