Iako nije našao mjesto u Leksikonu YU mitologije, na prostoru bivše SFRJ definitivno nije bilo jela koje su kao nacionalni specijalitet doživljavali na širem prostoru nego što je to bio slučaj sa ćevapima.

 Status nacionalnog specijaliteta ćevapi imaju i u Rumuniji (mič), Bugarskoj, Makedoniji (ćebap), pa i u Grčkoj (sutsukaki)…

Vrste mesa koje se koriste za izradu ćevapa na Balkanu razlikuju se od mjesta do mjesta a na “kombinaciju” utiče i preovlađujuća religija građana kraja u kojima se sprema ovo jelo.

Tako se čuveni novopazarski ćevapi prave uglavnom od smjese junećeg (70 odsto) i ovčijeg (30 odsto) mesa. Najčuveniji svjetski kuvar Džejmi Oliver se, međutim, drži "srpske kombinacije" koja sadrži svinsko meso (uz juneće) ali i bijeli luk. U Sarajevu se drže kombinacije telećeg i junećeg mesa, u Banjaluci ovu kombinaciju “oplemenjuju” svinjskim…

Univerzalni recept za balkanski ćevap zapravo i ne postoji. Recept po kojem sprema ćevap je tajna svakog ćevabdžije koji drži do tradicije mistifikovanja ovog jela koje se na različit način sprema pa čak i servira u južnoj Srbiji, Šumadiji, Sandžaku, Bosni, Banjaluci... pa i u raznim krajevima Crne Gore.

Tako će ćevape u Sarajevu servirati najčešće u somunu natopljenom posebnom smjesom, u centralnoj Srbiji dobićte ih često s kajmakom, a u centralnoj Crnoj Gori i na primorju serviraće vam ih uglavnom sa pomfritom!

ANKETA: Gdje je najbolji burek u Podgorici?

Pored sastava, od kraja do kraja bivše Juge razlikuju se i dimenzije ćevapa. Prosječna dužina kreće se od 5 do 10 santimetara, mada ima i onih koji odstupaju od ovih standarda kao recimo "niški ćevap" koji važi za najduži a servira se uglavnom u porciji od dva komada.

Crna Gora je možda i jedina država jugoistočnog Balkana u kojoj se ćevap ne tretira kao nacionalni specijalitet ali zato gotovo da nema restorana sa nacionalnom kuhinjom koji u ponudi nema ovo jelo! U skladu sa multietničkim karakterom ovog prostora, ljubitelji ćevapa mogu u Crnoj Gori isprobati gotovo sve podvarijante ovog jela – od leskovačkih, sarajevskih, banjalučkih do novopazarski.

ANKETA: Koje crnogorsko vino je po vašem ukusu?

Pojedine crnogorske ćevabdžinice lansirale su i svoje jedinstvene verzije ovog jela pa bi uz malo marketinških investicija status lokalnog kulinarskog brenda  mogli da dobiju recimo starobarski ćevapi – vjerovatno najkraći ali zato i najmekši i najsočniji! Ili "nabildovani" ćevapi restorana Pod pločom na Nikšićkom putu...

Priču o ćevapima završavamo anketom u kojoj smo ponudili da izaberete jedan od restorana koji su postali čuveni upravo po ovom jelu. Na listi vjerovatno nema mnogo ćevebdžinica i restorana koji su kvalitetom pripreme najpoznatijeg balkanskog mesnog specijaliteta zaslužili da budu u ovom izboru. Za njih možete glasati u komentarima.

Evo našeg izbora mjesta na kojima se služe savršeni ćevapi, glasajte: