Američka svemirska agencija Nasa saopštila je da je ovaj lender, kako naziva taj tip letilice, uspešno sletio i da se u njemu nalaze instrumenti čiji će podaci omogućiti pripremu budućih istraživanja Mjeseca sa ljudskom posadom.
Robotizovana letilica, prva u organizaciji privatne kompanije i s umjetničkim predmetima, spustila se na Zemljin prirodni satelit.
Svemirska letilica "Odisej”, koja je preksinoć sletjela na Mjesec, prvi je objekat američke proizvodnje koji je sletio na Zemljin satelit u poslednjih više od pedeset godina. Doduše, za razliku od kraja šezdesetih i početka sedamdesetih godina prošlog vijeka, vremena legendarnog svemirskog programa „Apolo”, ovog puta je to bilo bez astronauta – riječ je o robotizovanom sistemu kojim se upravlja sa Zemlje. Ali, SAD imaju i planove za povratak ljudi na Mjesec.
Američka svemirska agencija Nasa saopštila je da je ovaj lender, kako naziva taj tip letilice, uspješno sletio i da se u njemu nalaze instrumenti čiji će podaci omogućiti pripremu budućih istraživanja Mjeseca s ljudskom posadom, javlja Si-En-En.
Naime, misija „Odiseja” ima cilj da procijeni okruženje južnog pola Mjeseca prije nego što, prema planu, tamo ode i misija Nase s posadom, što se očekuje krajem 2026. godine. Ovaj svemirski let ući će u istoriju kosmičkih istraživanja – riječ je o prvom slijetanju na Mjesec u organizaciji privatne kompanije (svi letovi do sada bili su državni projekti), a „Odisej” je na Zemljin satelit ponio i 125 minijaturnih skulptura, djelo američkog autora Džefa Kunsa, što su prva umjetnička djela na površini Mjeseca.
Jeff Koons is unveiling his first NFT collection, and a select group of corresponding sculptures will travel to the moon on a lunar lander:https://t.co/PaPscqWRVPpic.twitter.com/dx4Jz36zxn
— Artnet (@artnet)March 29, 2022
Kontrolori su po slijetanju nekoliko minuta pokušavali da uspostave vezu s letilicom. To je izazvalo zebnju da je možda došlo do kvara, ali je signal na kraju stigao, što je izazvalo ovacije kontrolora, javlja Bi-Bi-Si. "Bez sumnje možemo da potvrdimo da je naša oprema na površini Mjeseca i imamo signal”, saopštio je direktor leta Tim Krejn.
Nasa je iznajmila prostor na „Odiseju” za šest naučnih instrumenata, a njen administrator Bil Nelson odmah je kompaniji „Intuitiv mašins” uputio čestitke za misiju, koju je opisao kao „trijumf”. Amerika se vratila na Mjesec, konstatovao je on.
"Prvi put u istoriji čovječanstva, komercijalna kompanija, i to američka, lansirala je i organizovala putovanje tamo gore”, istakao je Nelson.
Kontrolori su prethodno morali da se pozabave tehničkim problemom, koji je skoro prekinuo misiju, čak i prije početka procedure spuštanja na Mjesec. Naime, laseri, pomoću kojih se koji računaju visina i brzina letilice – nisu radili kako treba. Na sreću, na „Odiseju” je bilo nekoliko eksperimentalnih lasera Nase, koje su inženjeri daljinski uspjeli da povežu s navigacionim računarima.
Svemirska letilica je slijetela u 23.23 časova po srednjoevropskom vremenu. Nekoliko sati kasnije, iz kompanije su saopštili da se „Odisej” nalazi u položaju koji je i predviđen i da već šalje podatke, između ostalog i fotografije.
Kako je i planirano, sletio je na kraterski teren, pored planinskog kompleksa nazvanog Malapert. To je, inače, najjužnija tačka na Mjesecu na koju je do sada slijetela neka svemirska letilica, na 80 stepeni južno. Nalazi se na užem spisku lokacija na koje Nasa razmatra da pošalje astronaute u sklopu ambicioznog programa „Artemis”, svojevrsnog naslednika „Apola”.
Na tom dijelu Mjeseca postoje veoma duboki krateri koje nikad nije obasjala sunčeva svjetlost pa naučnici smatraju da u tim kraterima možda postoji zamrznuta voda.
"Led je važan, ako možemo da koristimo taj led na površini Mjeseca, manje je stvari koje ćemo morati da ponesemo sa Zemlje”, objašnjava Lori Glejz, direktor Nase za planetarne nauke.
"Mogli bismo da iskoristimo led da ga pretvorimo u vodu, između ostalog vodu za piće, kao i da iz njega izvučemo kiseonik i vodonik za gorivo i boce za disanje”, dodaje.
Naučnici će posebnu pažnju pokloniti proučavanju lunarne prašine. Kako su otkrili još astronauti „Apola”, prašina predstavlja ozbiljnu smetnju, jer oštećuje (grebe i začepljuje) njihovu opremu.
Do sada su, osim SAD, još samo četiri zemlje uspješno spustile svemirske letelice na površinu Mjeseca – nekadašnji Sovjetski Savez, Kina, Indija i Japan. Samo su Amerikanci to uradili s ljudskom posadom, poslednji put prije više od pola vijeka, i u doglednoj budućnosti planiraju da to ponovo urade.