Zatvorenici obrijanih glava, obučeni u čisto bijelo i prekriveni tetovažama, to je slika koju ćete zateći u zatvoru u El Salvadoru.
Administracija Donalda Trampa i predsjednik El Salvadora su u ponedeljak saopštili da su postigli dogovor koji omogućava Sjedinjenim Američkim Državama da transportuju i migrante koji su u pritvoru i američke državljane koji su u zatvoru u ovu malu zemlju u Srednjoj Americi, koja je suspendovala neka osnovna prava u borbi protiv moćnih uličnih bandi.
Vlada SAD ne može da deportuje američke državljane, a sekretar za državnu bezbjednost Marko Rubio je u utorak rekao da "očigledno postoje zakonske prepreke", piše AP.
"Imamo ustav", priznao je. "Ali to je veoma velikodušna ponuda... očigledno, administracija će morati da donese odluku."
Predsjednik El Salvadora, Najib Bukele, učinio je oštre, surove zatvore prepoznatljivim dijelom svoje agresivne borbe protiv kriminala. Od marta 2022. godine, više od 84.000 ljudi je uhapšeno, mnogi bez dovoljno ili ikakvog pravnog procesa.
Čak i prije nego što je započeo kampanju protiv bandi, zatvori u El Salvadoru su bili poznati po nasilju i prenatrpanosti, ali ključna tačka Bukeleove borbe je Centar za pritvor terorista, ili CECOT, koji je otvoren 2023. godine.
U profesionalno snimljenim video zapisima, zatvorenici u boksericama su vođeni u zatvorsko dvorište i prisiljeni da sjede gotovo jedan na drugom. Smješteni su u ćelije u kojima nema dovoljno kreveta za sve.
Tada je Bukele tvitovao: "El Salvador je uspio da pređe iz najopasnije u svijetu, u najsigurniju zemlju u Americi. Kako smo to postigli? Stavljanjem kriminalaca u zatvor. Ima li mjesta? Sada ima."
Čak i prije nego što je najavio sastanak sa Rubiom, Bukele je planirao da stavi još ljudi u zatvor.
Obrijanih glava, obučeni u čisto bijelo i prekriveni tetovažama, pogledajte kako izgleda unutar zatvora:
Kako izgleda unutar tajanstvenog mega zatvora: Zatvorenici prekriveni tetovažama, Tramp će ovde slati najgore kriminalce
Šta je CECOT?
Bukele je naredio izgradnju mega-zatvora kada je započeo kampanju protiv bandi u El Salvadoru u martu 2022. godine. Zatvor je otvoren godinu dana kasnije u gradu Tekoluka, oko 72 kilometra istočno od glavnog grada.
CECOT može da primi 40.000 zatvorenika, a sastoji se od osam velikih paviljona. Njegove ćelije drže od 65 do 70 zatvorenika. Zatvorenici ne primaju posjete. Nema programa koji ih pripremaju za povratak u društvo nakon izdržavanja kazne, nema radionica ni obrazovnih programa. Nikada im nije dozvoljeno da izađu napolje.
Izuzetak su povremeni motivacioni govori zatvorenika koji su stekli povjerenje zatvorskih zvaničnika. Zatvorenici sjede u redovima u hodnicima ispred svojih ćelija tokom govora ili su vođeni kroz fizičke vježbe pod nadzorom stražara. Bukeleov ministar pravde je izjavio da oni koji se nalaze u ovom zatvoru nikada neće biti vraćeni u svoje zajednice.
Trpezarije, odmorišta, teretane i društvene igre u zatvoru su za stražare.
Koliko zatvorenika ima El Salvadoru?
U aprilu 2021. godine, godinu dana prije nego što je uvedeno vanredno stanje, vlada je saopštila da u zemlji ima gotovo 36.000 zatvorenika.
Vlada ne ažurira redovno ovu brojku, ali organizacija za ljudska prava Cristosal je izvjestila da je u martu 2024. godine El Salvador — sa populacijom od 6,36 miliona — držao iza brave 110.000 ljudi, uključujući one koji su osuđeni na kaznu zatvora i one koji još čekaju suđenje.
Šta kažu borci za ljudska prava?
Cristosal je saopštio prošlog ljeta da je najmanje 261 osoba umrla u zatvorima u El Salvadoru tokom rata za suzbijanje bandi. Grupa i druge organizacije su citirale slučajeve zlostavljanja, mučenja i nedostatka medicinske pomoći.
(AP/MONDO/J.D.)