Na današnji dan, 21. oktobra 1941. godine Nemci su u Kragujevcu izvršili masovno ubistvo. Streljano je oko 3.000 ljudi. Među njima i đaci i profesori.
Jedan od nastavnika, koji je zagrlio dete koje je stajalo pored njega, pre nego što su ga meci presekli po telu, izgovorio je: "Pucajte, ja i dalje držim čas!".
Nemački okupatori su, kao odmazdu za pogibiju deset svojih vojnika u napadu partizana 16. oktobra 1941. na 3. bataljon 749. pešadijskog puka Vermahta, u Šumaricama 21. oktobra streljali 3.000 stanovnika Kragujevca i okolnih mesta, među kojima i 300 učenika srednjih škola i šegrta, kao i 15 dečaka, čistača obuće.
U streljanju su učestvovali i pripadnici jedinica Dimitrija Ljotića, koji su ubijali sopstveni narod. Prema svedočenjima preživelih, "Ljotićevci" su Kragujevčanima, kada su se čuli neprekidni rafali, govorili da je reč o vojnoj vežbi.
U Srbiji je 21. oktobar Dan sećanja na žrtve u Drugom svetskom ratu, a danas se komemorativno obeležava godišnjica masovnog streljanja u kragujevačkim Šumaricama.
"Lebac sutra ne šaljite..."
Pesnikinja Desanka Maksimović napisala je 1941. godine, pošto je čula detalje masakra u Kragujevcu, pesmu "Krvava bajka".
Pesma je objavljena tek nakon završetka Drugog svetskog rata. Krvava bajka se smatra jednim od najsnažnijih poetskih dela inspirisanih ratnim zbivanjima.
Podsetite se nezaboravnih stihova:
Krvava bajka
Bilo je to u nekoj zemlji seljaka
na brdovitom Balkanu,
umrla je mučeničkom smrću
četa đaka
u jednom danu.
Iste su godine
svi bili rođeni,
isto su im tekli školski dani,
na iste svečanosti
zajedno su vođeni,
od istih bolesti svi pelcovani,
i svi umrli u istom danu.
Bilo je to u nekoj zemlji seljaka
na brdovitom Balkanu,
umrla je mučeničkom smrću
četa đaka
u jednom danu.
A pedeset i pet minuti
pre smrtnog trena
sedela je u đačkoj klupi
četa malena
I iste zadatke teške
rešavala:koliko može
putnik ako ide peške...
i tako redom.
Misli su im bile pune
istih brojki,
i po sveskama u školskoj torbi
besmislenih ležalo bezbroj
petica i dvojki.
Pregršt istih snova
i istih tajni
rodoljubivih i ljubavnih
stiskali su u dnu džepova.
I činilo se svakom
da će dugo,
da će vrlo dugo,
trčati ispod svoda plava
dok sve zadatke na svetu
ne posvršava.
Bilo je to u nekoj zemlji seljaka
na brdovitom Balkanu
umrla je junačkom smrću
četa đaka
u istom danu.
Dečaka redovi celi
uzeli se za ruke
i sa školskog poslednjeg časa
na streljanje pošli mirno
kao da smrt nije ništa.
Drugova redovi celi
istog časa se uzneli
do večnog boravišta.
Moleban streljanim đacima
Moleban streljanim đacima i profesorima u Memorijalnom parku "Šumice" održan je u 10.30, a potom je počeo tradicionalni komemorativno-umetnički "Veliki školski čas".
Vence kod spomenika streljanim đacima i profesorima položiće predstavnici Prve kragujevačke gimnazije, ministarka bez portfelja Slavica Đukić Dejanović, gradonačelnik Kragujevca Radomir Nikolić, izaslanici ambasada Nemačke, Palestine, Slovačke, Izraela, Belorusije, Češke, Francuske i Rusije, kao i predstavnici Šumadijskog okruga i Univerziteta u Kragujevcu.
Na "Velikom školskom času", biće izveden adaptirani tekst drame Đorđa Milosavljevića "Nisam kriv što sam živ", u režiji Slađane Kilibarde.
Pred početak programa, Milosavljević je rekao novinarima da je tim dramskim tekstom želeo da skrene pažnju na one koji su preživeli streljanje, kao i ona one koji sada žive.KRVAVA BAJKA:
Sećanje na žrtve u Šumaricama (FOTO)
"Ovo bi trebalo da bude mali iskorak jer je tekst dramski više nego što je poema. Njegov smisao u stvari je sadržan u njegovom naslovu - 'Nisam kriv što sam živ'. To je citat glumca Mije Aleksića, koji je preživeo kragujevačko streljanje", kazao je Milosavljević.
Taj dramski tekst je postavljen u tri vremena - 1941, 1991, i 2001. godine, s vršnjacima koji obrazuju dva trougla dramskih lica: jedan su preživeli šumaričkog pogroma, a drugi su mladi na obeležavanju 50-godišnjice tog stradanja.
U izvođenju adaptacije "Nisam kriv što sam živ" učestvovaće Marko Baćević, Miodrag Pejković, Miloš Krstović, Matija Ristić, Marija Rakočević i drugi, kao i hor SKC, Kragujevačko pevačko društvo i Lenka Stojčević.