…bar tako tvrde “čuvari plemenske vatre” Bjelopavlića, jednog od najstarijih brđanskih plemena iz Crne Gore.
Nakon upoznavanja sa osnovnim gradivom o plemenima Crne Gore, prelazimo na predstavljanje najpoznatijih rodnih zajednica sa ovog prostora.
Za početak odabrali smo pleme Bjelopavlića kojem teritorijalno pripada prostor od izvora rijeke Zete do Spuža. “Glavni grad” Bjelopavlića je Danilovgrad a svakako najpoznatiji objekat u ovom dijelu Crne Gore manastir pod Ostrogom.
Rodonačelnik ovog plemena je “oficijelno” Bijeli Pavle, po narodnom vjerovanju i podacima kojim barata većina stručnjaka za rodoslove, unuk kralja Milutina, dakle direktni potomak Nemanjića. U skladu sa ovom informacijom, u korjenu većine plemenskih rodoslova Bjelopavlića nalazi se Stefan Dečanski, sin kralja Milutina. On je imao sina Simeona, ovaj sina Duku a Duka Leku.
Leka je bio otac Bijelog Pavla koji nije bio istorijska ličnost ali je zato prema mitu koji i danas živi među Bjelopavlićima “u svoje pero” bio najljepši čovjek ovih prostora! Na ovom tragu “naslonjen” je i glas o Bjelopavlićima kao naočitim ljudima koji se danas podgrijava navođenjem primjera poznatih članova plemena iz javnog života kao što su glumci Voja Brajović, Vojin Ćetković, Tanja Bošković…
FOTOGALERIJA:
Prema zdravici vojvode Maše Đurovića, glavna mana Bjelopavlića je zornjava (hvalisavost).
Prvi put ovo pleme se pominje u istorijskim zapisima 1411. godine. Ima nekoliko teorija i predanja o porijeklu rodonačelnika ovog plemena Bijelog Pavla. Prema podacima koji se mogu naći u Dukljanskoj hronici Bela Pavlimir je bio unuk srpskog kralja Radoslava, rođen sredinom 9. vijeka, od majke Rimljanke.
Druga verzija je ona koju smo već pomenuli, po kojoj je Bijeli Pavle potomak Nemanjića (dilema je samo da li je unuk kralja Milutina ili sestrić cara Dušana).
Prema trećoj verziji, koju tehnikom “s koljena na koljeno” čuvaju Albanci iz Metohije, Bijeli Pavle je bio zapravo Palji Bardi, sin Leke Dukađinija, metohijski vojvoda koji je živio u okolini Đakovice!
Da li zbog navedenih mitova ili nekih drugih istorijskih okolnosti, tek ovo pleme je drugom polovinom 19. vijeka nakon pripajanja “Sedam brda” knjaževini Crnoj Gori pratio glas opoziciono nastrojenog prema dinastiji Petrovića. Naročito nakon atentata u kojem je Todor Kadić iz Bjelopavlića 1860. godine ubio knjaza Danila II Petrovića.
Atentatu je prethodio pokušaj pobune dijela Bjelopavlića protiv “centralne vlasti” sa Cetinja zbog koje je knjaz Danilo pokrenuo akciju vojnog prevaspitavanja opozicije ali do nje, srećom, nije došlo.
Član ovog plemena bio je i Ilija Garašanin, sin srpskog oberkneza Milutina Savića, predsjednik srpske Vlade, poznat kao tvorac “Načertanija”, čuvenog tajnog „programa spoljašne i nacionalne politike Srbije“.
Prema nacionalnom programu ovog (šumadijskog) Bjelopavlića, Srbija je trebalo da radi na oslobađanju Srba i ostalih Slovena i na pripajanju oblasti Bosne, Hercegovine, Crne Gore i Kosova i Metohije, tada u sastavu Osmanskog carstva, Srema, Bačke i Banata, tada u sastavu Austrougarske.
Tajni program zasnivao se na propaganda kojom bi Srbija trebala da “priprema” stanovništvo ovih oblasti na sjedinjenje sa Srbijom. Garašanin je, naime, vjerovao da Srbija polaže „sveto pravo istoričesko“ na ove zemlje, koje se temelji na Dušanovom srpskom carstvu iz 14. vijeka.
Brojni su istoričari koji tvrde da je upravo ovaj uticajni Bjelopavlić iz 19. vijeka svojim tajnim programom “zakuvao” nacionalno pitanje u Crnoj Gori tako da i ključa i dan danas…
Pored Garašanina, još nekoliko viđenijih Bjelopavlića ovjenčani su slavom “gospodara tajnih državnih poslova”. Poput recimo Jovice Stanišića, svemoćnog šefa srpske tajne policije iz epohe Slobodana Miloševića… I ministar unutrašnjih poslova Vlade Srbije iz ere Vojislava Koštunice, Dragan Jočić je čistokrvni Bjelopavlić.
Kontroverze prate još mnogo znamenitih Bjelopavlića, poput Vladike Nikolaja Velimirovićaepiskop SPC, hrišćanski teolog i osnivač nacionalističke ideologije svetosavskog nacionalizma ili predsjednika crnogorske vlade i jednog od glavnih zagovornika prisajedinjenja Crne Gore Srbiji Andrije Radovića…
Naravno, među znamenitim Bjelopavlićima koji su se bavili ili bave politkom na najvišem državnom nivou mnogo je i onih koji su bili “više zagledani ka cetinjskom Ćipuru nego beogradskim Terazijama”, poput predsjednika predsjedništva SFRJ Veselina Đuranovića ili aktuelnog predsjednika crnogorskog parlamenta Ivana Brajovića.
Uz Todora Kadića, najpoznatiji (i najpopularniji) atentator iz Bjelopavlića je Blagoje Jovović koji je u predgrađu Buenos Airesa 1957. presudio ustaškom poglavniku Anti Paveliću.
Bjelopavlići se diče i brojnim poznatim sportskim radnicima među kojima je i prvi selektor fudbalske reprezentacije Crne Gore i nekadašnji centarfor Crvene zvezde Zoran Filipović kao i legendarni vateprolista Božidar Stanišić Cikota, prvi osvajač olimpijske medalje iz Crne Gore…
Bjelopavlići su i tvorci košarkaškog čuda iz Bara "KK Mornar", Mihailo i Đorđije Pavićević.
FOTOGALERIJA:
(Nastavlja se)