U skladu s kampanjom koju su pokrenuli članovi Udruženja fizioterapeuta Crne Gore “Ispravi se i vježbaj“, tema ovoga članka posvećena je najvećem problemu djece u uzrastu, deformitetu koji podrazumjeva krivljenje kičme - skoliozi.
Klasifikujemo ih prema :
1. etiologiji
2. anatomoji
3. lokalizaciji
4. strani deformacije
5. uzrastu djeteta
Idiopatske skolioze :
- Infantilne : - rezolutivne
-progresivne
- Juvenilne (5 – 10 godina )
- Adolescentne (preko 10 godina )
- Kongenitalne
- Neuro muskularne : - neuropatske
-miopatske
- Neurofibromatoza – mezenhimalni poremecaji
Idiopatske skolioze su najčešće skolioze (preko 90 % svih skolioza ), zenska djeca često obolijevaju (5 do 7 puta).
Uzrok je najčešće nepoznat, može da dođe u obzir nasleđivanje.
Podjela prema lokaciji krivine:
a) Torakalna lokalizacija (teške strukutralne promjene, rotacija veća od 4 stepena, krivina
preko 90 stepeni, rebra na konveksnoj strani vertikalizovana - rebarna grba )
b) Torakolumbalna lokalizacija (krivina preko 100 stepeni )
c) Lumbalna lokalizacija ( isto mogu biti preko 100 stepeni, bolje prognoze )
LIJECENJE SKOLIOZA
Krivine izmedju 20 i 40 stepeni liječe se neoperativno.
Korektibilne krivine izmedju 40 i 45 stepeni liječe se miderom, ali mogu da uđu i u sveru hirurškog liječenja. Upotreba midera se preporučuje ako je progresija krivine 5 stepeni u toku 12 mjeseci ili manje, i kod pacijenata koji imaju krivinu manju od 30 stepeni. 25 - 45 stepeni koristi se TLSO mider. Pravi se prema gipsanom otisku, a mider i dijete se kontrolišu svaka 3 – 4 mjeseca. Mider se nosi do završetka rasta (24 h). Sprečava se
blagi napredak skolioze, ali kad izađete iz midera moguća je atrofija mišića. Zato je potrebno vježbati u toku nošenja midera. Cilj neoperativnog liječenja je:
a) da zaustavi progresiju krivine
b) da koriguje postojeću krivinu
c) da ne dozvoli da na kraju rasta skolioza preže 40 – 45 stepeni
d) da se otkriju pacijenti s ubrzanom evolucijom skolioze i sto ranije podvrgnu operativnom liječenju.
Mjernje skolioze – Najjednostavniji oblik mjerenja jeste flektirani položaj, obilježe se dermografom procesusi spinosusi svih prsljenova. Nakon toga pacijent se vrača u stojeći polozaj “mirno “. Visak se postavi u centru protuberancije okcipitalis eksterni ,odnosno na vrh C7 prsšljena. Ako se vertikala viska ne poklapa s linijom koja spaja procesuse spinosuse izmjeri se santimetrom udaljenost od vertikale viska. Dobijeni rezulat daje lateralno iskrivljenje u cervikalnom, torakalnom ili lumbalnom dijelu.
Kineziterapija – program vježbi se ponavlja svaki dan, i na taj nacin se skreće pažnja pacijenata i roditelja na deformaciju. Vježbe ukazuju na realnu opasnost za progresiju skolioze, podižu opsti tonus, balansiraju kontrakture pojedinih mišičnih grupa, što djeluje na korekciju deformiteta.
Program kineziterapije
1) opste vježbe zagrijavanja (5 do 7 min)
2) vježbe istezanja mišića (20 min )
3) vježbe za jačanje paravertebralnih mišića ( 15 min )
posturalne vježbe – pred ogledalom korekcija posture ( 15 min )
4) vježbe direktne korekcije skolioze - mobiliše se postojeća krivina ( 20 min)
Opšti program za skolizu do 20 stepeni: vježbe zagrijavanja - fleksija trupa, bočna flekisija
trupa, rotacija, dijagonalni pokreti prema oba stopala.
Vježbe istezanja:
Vježbe disanja - pradoksalno disanje: pri udahu širi se grudni koš i uvlači se stomak (gornje grudno disanje
Pacijent na leđa – noge flektirane, valjak ispod koljena i učimo pacijenta grudnom disanju, da širi grudni kos, a ne da balonira stomak .Uvijek pocinjemo od izdaha .Izdahne ,pritisak na rebra I kazemo da siri samo donji dio grudnog koša - donje grudno disanje. Onda kažemo da balonira stomak, a ne grudni koš. Nakon ovoga sinhronizovano balonira stomak i grudni koš se siri. Joga vježbe:
1) Turski sjed, ruke pozadi, pri izdahu savije glavu, pri udahu glava se podiže, širi gornji dio grudnog koša .
2) Isti poćetni položaj - spusti se na podlaktice širi donji dio grudnog koša - donje grudno disanje.
Vježbe jačanja:
Jačanje trbušne muskulature, jačanje ekstenzora trupa, trakcija kičmenog stuba, auto elongacija (stopala spojena, hvata se iznad skočnog zgloba i privlači se što više prema karlici i prava leša obavezno!) Što više sjedeti u turski sjed. Primjenjivati korektivne vježbe 15 – 20 min s pauzama, pred ogledalom. Vježbe derotacije kičme uz stručan nador fizioterapeuta. (izvode se s rotacijom krivine u suprotnu stranu ).
Prave mišiće koji su vam potrebni i koji mogu da zadrže vašu skoliozu i isprave vasa leđa možete dobiti samo upornim svakodnevnim vježbanjem i to isključivo uz stručan nadzor fizioterapeuta. Tegovi su neophodni, jer bez njih ne možemo da racunamo na ozbiljniju mišićnu masu. Hranite se zdravo, proteinima I ugljenim hidratima, spavajte na tvrdoj podlozi je se tako razbija spazam mišića I sprečava dalje napredovanje, Skoliozu je moguće isparaviti u svim godinama, nezavisno kojeg ste pola. Skolioze možete fizički pomjerati i u svim godinama i izgraditi sve mišiće u svakom dobu života.
Operativno liječenje:
Operišu se krivine preko 50 stepeni, rigidne krivine od 40 – 45 stepeni kod mlaže djece i duple krivine preko 60 stepeni. Idealno vrijeme je završetak rasta. Ovo je krajnje rješenje koje i nije tako dobro je se imobiliše vaša kičma i na taj način mišići atrofiraju. Kičma je predviđena da se pokreće, a imobilizacija bi joj to onemogućila.
VJEZBAJTE SVAKODNEVNO, JER JE AKTVNOST OSNOVA ZDRAVLJA !!!!!!
