Danas, kad se toliko ponosimo djelom Nikole Tesle, često zaboravljamo koliko se svijet zapravo ogriješio o njega
Nikola Tesla, najveći naučnik i inovator svih vremena, čiji su izumi promjenili način života na Zemlji, poslednjih 10 godina života proveo je u sobi 3327 na 33. spratu hotela "Njujorker", jer znate da je sve kod njega moralo da bude djeljivo sa 3. Dane je provodio krpeći jedva kraj sa krajem, ali od svojih ideja i stvaranja nije odustao do poslednjeg dana. Umro je u neopisivoj bijedi, donekle zaboravljen od svih - slučajno ili namjerno, dilema je koja nije decenijama razriješena.
Naime, mnogi su htjeli njegova djela da pripišu sebi, a koliko je bilo ispred vremena, govori činjenica da ni danas najveći stručnjaci mnoge njegove ideje ne mogu da razumiju i primjene u praksi.
Prema zvaničnim dokumentima, Tesla je preminuo u hotelskom apartmanu 7. januara 1943. u 22 časa i 30 minuta od srčane tromboze u 87. godini života.
I pored prodaje patenata u oblasti naizmjeničnih struja, Tesla odlazi na onaj svijet u u dugovima.
Nikola Tesla je umro. Umro je siromašan, ali je bio jedan od najkorisnijih ljudi koji su ikada živjeli. Ono što je stvorio veliko je i, kako vrijeme prolazi, postaje još veće - rekao je gradonačelnik Njujorka Lagvardija, mnogi bi rekli kakvo licemjerstvo, zar ne?
Ko je zatekao beživotno Teslino tijelo?
Upravo je Sava Kosanović, sin najmlađe Nikoline sestre Marice, bio taj koji je pronašao tijelo naučnika, a o tome je pisao u svojim uspomenama:
Kada sam 7. januara 1943. ujutro ušao u Teslinu sobu, s jednim bliskim prijateljem, Tesla je ležao mrtav. Još mršaviji i blijeđi malo zgrčen, sa zaleđenim sažaljivim izrazom, gotovo osmjehom na licu. Na velikom okruglom stolu stajala je jedna otvorena metalna kutija, kakvih je mnogo imao, sa pismima i izvučenom slikom, poslednjom Teslinom, u grupi posjetilaca 1942. godine.
Vijest o smrti genija je odjeknula svijetom. Teslino telo bilo je dva dana izloženo u poznatoj pogrebnoj sali na Medison aveniji. Ljudi su dolazili da odaju poslednju počast velikom naučniku, a u knjigu žalosti upisivali su se državni dostojanstvenici, istaknute javne ličnosti, prijatelji, poznanici, ali i obični ljudi koji su mu se divili. Telegrami i izjave saučešća pristizali su iz svih krajeva svijeta...
Posmrtni obred je održan 12. januara u Crkvi Svetog Jovana Bogoslova na Menhetnu u Njujorku. Posle službe tijelo je kremirano. Ispraćaju Teslinih posmrtnih ostataka prisustvovalo je oko 2000 ljudi, među kojima su bile i mnoge značajne ličnosti i nobelovci. Svi vodeći njujorški listovi imali su svoje izvještače. Do juče gotovo zaboravljena ličnost, preko noći je postao osoba o kojoj priča i piše cijela planeta.
Ali, i na poslednjem ispraćaju čoveka koji je svima olakšao svakodnevicu, osjetio se gorak ukus u ustima.
Episkop Dionisije iz Manastira Sv. Save (poglavar SPC u SAD) bio je informisan o vremenu i mjestu sahrane. Umjesto da dođe lično i održi opelo, poslao je vrlo nereprezentativnog sveštenika, neobrijanog i naizgled prljavog, koga je gospodin K. odmah otpustio. Pretpostavlja se da je episkop odbio da učestvuje zbog činjenice da je Teslino tijelo trebalo da bude kremirano - navodi Šarlota Mužar, dugogodišnja sekretarica diplomate i publiciste Save Kosanovića, sina Tesline najmlađe sestre Marice, u zvaničnom dokumentu koji je uputila Muzeju Nikole Tesle.
Na sahrani je svirao njegov prijatelj, violinista Zlatko Baloković, tada jedan od najvećih virtuoza na svijetu u pratnji slovenačkog hora Slovan, i to po Teslinoj želji, prvo Šubertovu kompoziciju „Ave Marija”, a onda srpsku pjesmu "Tamo daleko".
Ubrzo po Teslinoj smrti FBI je zatražio od Useljeničke službe oduzimanje sve pokojnikove lične stvari i dokumenata, iako je Tesla bio američki državljanin. Kasnije je Ministarstvo odbrane kontaktiralo FBI, a Teslina dokumenta proglašena vrhunskom tajnom. Sva Teslina lična imovina po nalogu Edgara Huvera i predsjednikovih savjetnika dobila je etiketu „veoma povjerljivo” zbog prirode Teslinih otkrića i patenata.
Teslina porodica i jugoslovenska ambasada su se borili sa američkim zvaničnicima za povratak dokumenata i ličnih stvari, zbog mogućeg značaja nekog od njegovih istraživanja. Konačno, njegov sestrić Sava Kosanović uspijeva da dođe do djela njegovih ličnih stvari i to je sada smješteno u Muzeju Nikole Tesle u Beogradu.
