Većina pripadnika ovog plemena nosi prezime Bulatović, Šćepanović ili Vlahović.
Rovčani su jedno od sedam brđanskih plemena Crne Gore, formirano na području između Nikšića i Kolašina krajem 15. vijeka.
Prema narodnom predanju rodonačelnik ovog plemena je Gojak koji je nakon sukoba i ubistva bana Ugrena, koji je upravljao Nikšićkom Župom, pobjegao u današnja Rovca i nastanio se na desnoj strani Mrtvice gdje je osnovao porodicu. Od njegova četiri sina - Bulata, Vlaha, Šćepana i Srezoja formirala su se današnja velika rovačka bratstva: Bulatovići, Vlahovići, Šćepanovići i Srezojevići.
Stanovništvo u Rovcima, po svom porijeklu, moglo bi da se podijeli na četiri “sloja”: na “starince” (danas oko 20 kuća), pomenute Gojakove potomke (386 kuća), Lješnjane (40 kuća) i novije doseljenike raznog porijekla (ukupno 22 kuće).
Druga po brojnosti grupacija u okviru današnjih Rovčana su potomci kneza Bogdana Lješnjanina koji je zbog krvne osvete pobjegao prvo u selo Liješnje (Lješanska nahija), a potom u današanja Rovca. Knez Bogdan se naselio u selo Brezno koje je nakon toga dobilo ime Liješnje.
“Starinci”, odnosno starosedioci, već dugo vezuju svoje porijeklo za ostale Rovčane i slave sv. Luku kao i najveći dio pripadnika ovog plemena.
Među pripadnicima četiri najveća bratstva Rovčana može se čuti da su se “starinci” malo razmnožavali što je karakteristično i za ostale djelove Crne Gore kada se govori o „starosjediocima“.
Prvi put Rovčani se, inače, pominju u turskom popisu iz 1477. godine izvršenom nakon što je sedam godina ranije od Bosanskog sandžaka izdvojen Hercegovački sandžak kao zasebna upravna jedinica. Nove vlasti su popisale novoosvojene zemlje među kojima je bila „nahija Rovca“ sa 51 domaćinstvom.
Od kraja 15. vijeka Rovčani će početi da se organizuju kao pleme i to pritisnuti susjednim plemenima koja su im otimala teritorije (planine). Rovčani su, naime, u odnosu na susjedne Bjelopavliće, Pipere bili malobrojniji i slabiji, pa su im ovi zato i otimali teritorije.
U vrijeme nastanka, pripadnici ovog plemena pominju se kao tipični stočari katunskoga tipa, koji stoku ljeti izvode u više, a zimi je drže u nižim djelovima svoje teritorije.
Smatra se da je ovakav način života u susjedstvu sa brojnijim a samim tim i jačim susjedima, natjerao Rovčane da posebno brinu o slozi i jedinstvenosti. U formiranju plemena tako je početna tačka bila katun oko kojeg se okupljala ista grupa stočara iz ovog kraja. Prema nekim tumačenjima od katuna je prvo stvorena knežina a od ove potom pleme.
Za razliku od Bjelopavlića i Pipera s kojima su se sukobljavali braneći svoju teritoriju, Rovčani su prije više od tri vijeka izgradili bratske odnose sa Kučima, s kojima se nisu graničili.
Ovo savezništvo nastalo je nakon turske pohare Kuča 1774. godine, nakon koje su Rovčani prihvatili dio izbjeglih Kuča i držali ih kod sebe oko pet godina. Od tada su u Rovcima toponimi Kučko katunište, Kučke livade, Kučke baštine…
Neki od izbjeglica iz Kuča ostali su da žive u Rovcima. Ovu pomoć, Rovčani su skupo platili: Sin Skadarskog paše Mehmeda koji je poharao Kuče, Mahmud Bušatlija, na prevaru je u Nikšić namamio jedan broj Rovčana i sve ih pogubio.
Savezništvo Rovčana i Kuča sačuvano je, međutim, i u naredna dva vijeka . U 19. vijeku Rovčani su se našli Kučima kada ih je poharala vojska Knjaza Danila predvođena njegovim bratom Velikim vojvodom Mirkom. Savezništvo je kasnije očuvano je i u dva svjetska rata u 20. vijeku.
Rovčani su poznati i po tome što su jedino pleme koje je imalo svoju republiku. Riječ je o “Rovačkoj republici” koju su protivnici prisajedinjenja Crne Gore novoformiranoj Kraljevini Srba Hrvata i Slovenaca nakon Velikog rata uspostavili na teritoriji ovog plemena.
“Rovačku republiku” formirali su, uglavnom, komite iz bratstva Bulatović i Vlahović ali je ona u kratkom periodu bila utočište i ostalih ustanika iz Crne Gore u okviru “Božićnog ustanka”.
Činjenica da su Bulatovići najveće bratstvo ovog plemena otkriva ko su najpoznatiji Rovčani, počev od bivšeg predsejdnika Crne Gore i premijera SR Jugoslavije Momira Bulatovića do jedne od najboljih rukometašica planete Katarine Bulatović.
Rovčani su i proslavljeni vaterpolo golman Miloš Šćepanović, nekadašnja vedete ŽRK Budućnost Maja Bulatović, jedan je od najvećih satiričara i aforističara na prostorima bivše Jugoslavije Vladiir Bulatović VIB, jedan od najvećih crnogorskih književnika 20. vijeka Miodrag Bulatović...
U čuvenoj zdravici na krsnoj slavi kralja Nikole, vojvoda Maša Đurović je gospodaru poželio da ga Bog sačuva od “megdana rovačkih”…
Poznati Rovčani (FOTOGALERIJA)
