Upravni sud odlučio u korist službi zaštite i poništio rješenje Ministarstva unutrašnjih poslova kojim je taj resor osporio pravo da ispituju i održavaju protivpožarnu opremu, jer nemaju dokaz o upisu u CRPS.
U glavnom gradu svojstvo pravnog lica daje zakon, a ne upis u registar privrednih subjekata”, kažu u tužbi. “Novac od servisiranja sad ide u budžet Opštine, a ne u privatne džepove kao do sada”, rekli su iz Vatrogasno-spasilačke službe Nikšić.
Služba zaštite i spašavanja Glavnog grada Podgorica i Vatrogasno-spasilačka služba Nikšić sudskom presudom povratile su pravo da servisiraju i održavaju protivpožarne aparate, posao koji im je prethodno osporilo Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP).
“Servisiranje protivpožarnih aparata je bilo namješteno samo za privatne firme, dok su profesionane službe bile uskraćene za to pravo... Sa ponosom obavještavam crnogorsku javnost da je Služba zaštite i spašavanja Glavnog grada prva koja je dobila validnu dokumentaciju za zakonito servisiranje protivpožarnih aparata. Nažalost zbog opstruktivnog ponašanja pojedinih u Direktoratu (za zaštitu i spašavanje, MUP), ovo pravo smo ostvarili putem suda i uspjeli smo u potpunosti poništiti nezakonite akte koje je donosio Direktorat”, rekao je “Vijestima” komandir Goran Janković.
Njegov nikšićki kolega, komandir Vatrogasno-spasilačke službe, Slavko Tadić, kaže da zahvaljujući odluci Upravnog suda, “novac od servisiranja ide u budžet Opštine, a ne u privatne džepove, kao do sada”.
Obraćanje sudu
Upravni sud je krajem maja donio presudu kojom je usvojena tužba podgoričke Službe i poništeno rješenje MUP-a iz oktobra 2021. godine. Prethodno, Služba zaštite Glavnog grada u julu 2021. podnijela je MUP-a prijavu za vršenje poslova ispitivanja, servisiranja i održavanja protivpožarnih aparata, ali je taj resor odbio njihov zahtjev.
Zakon o zaštiti i spašavanju u članu 99 predviđa da “ispitivanje, servisiranje i održavanje protivpožarnih aparata, koji se nalaze u prometu ili u upotrebi, mogu da vrše privredna društva, druga pravna lica i preduzetnici koji su za obavljanje te djelatnosti registrovani i ovlašćeni od strane proizvođača i koji imaju odgovarajuću opremu i stručni kadar u skladu sa propisom koji donosi Ministarstvo”. U članu 99 a, pored ostalog, kaže se i da se, prije početka rada, MUP-u mora dostaviti dokaz o upisu u registar privrednih subjekata.
U odnosu na to, MUP od službi zaštite traži da za obavljanje poslova u vezi sa protivpožarnim aparatima dostave dokaz o upisu u privredni registar (CRPS). Iz Glavnog grada u tužbi na rješenje MUP-a naveli su, pored ostalog, da Služba nije privredni subjekat i da nisu ni mogli dostaviti takav dokaz. Umjesto toga, dostavili su Odluku o organizaciji i načinu rada uprave Glavnog grada i akt Uprave za statistiku sa matičnim brojem.
MUP nije, kako su iz Glavnog grada naveli u tužbi, u obzir uzeo i činjenice iznijete u usmenoj raspravi da se “Glavni grad, opštine, te njihovi organi i službe ne upisuju u registar privrednih subjekata shodno Zakonu o privrednim društvima, već u skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi opština ima svojstvo pravnog lica, što potvrđuju Zakon o Glavnom gradu i Statut Glavnog grada”.
U tužbi su naveli i da je MUP strogo formalno razmatrao zahtjev koji je podnijela Služba zaštite i da su zanemarili činjenicu da “Glavnom gradu svojstvo pravnog lica daje zakon, a ne upis u registar privrednih subjekata”.
U obrazloženju presude, predsjednica Vijeća Ljiljana Šoškić, pored ostalog, navela je da je “obaveza registracije u CRPS prema Zakonu o privrednim društvima predviđena za privredna društva i preduzetnike, ali ne i za druga pravna lica, što je u konkretnom slučaj”.
To što su pred sudom morali da traže da im se vrati posao održavanja protivpožarnih aparata, samo je jedan od problema koje iz Službe zaštite Podgorica i nikšićke Vatrogasno-spasilačke navode u odnosu na saradnju sa MUP-om, odnosno Direktoratom.
Njihova, i javna reakcija komandira Službe zaštite i spašavanja Herceg Novi Zlatka Ćirovića uslijedile su nakon što su “Vijesti” 21. avgusta objavile tekst o stanju sistema zaštite i spašavanja (“Kad zagusti, hvatamo se za glavu”), u kojem je, pored ostalog, naveden i dio iz Izvještaja za 2022. godinu, koji je usvojen na Vladi u aprilu.
U tom izvještaju iz MUP-a, odnosno Direktorata, pored ostalog, naveli su “da su pojedine službe zaštite i spašavanja, odnosno njihovi komandiri, kao što su Podgorica, Nikšić i Herceg Novi... saradnju sveli na minimum ili je potpuno prekinuli, što je nedopustivo”.
“Nedopustivo je to da Direktorat funkcioniše u ovakvom obliku, da ne uvažavaju struku, da svake ljetnje sezone kada je povećan rizik od požara nemaju spremnu Avio-helikoptersku jedinicu, nedopustivo je da je Direktorat pretvoren u statističku instituciju, da opštinske službe zaštite i spašavanja nemaju značajnu podršku od Direktorata...”, prokomentarisao je Ćirović na te navode.
Prema njegovim riječima, Direktorat za zaštitu i spašavanje trebalo bi da bude glavni nosilac sistema zaštite u svakom smislu, “što se trenutno ne može reći da je tako”.
“Glavni nosioci sistema zaštite i spašavanja u Crnoj Gori su opštinske službe zaštite”, kazao je on.
MUP je u Izvještaju o stanju sistema zaštite i spašavanja za 2022. naveo da je Avio-helikopterska jedinica “bila gotovo čitavu godinu izvan funkcije”, a kao razlog naveli su nedostatak finansija.
"Direktorat ne čuje struku"
Ćirović je rekao i da nije adekvatna zakonska regulativa za sistem zaštite i spašavanja, da je Zakon o zaštiti i spašavanju iz 2007. tokom godina pretrpio više izmjena i dopuna, a da su iz svih opštinskih službi više puta tražili od Direktorata da se pokrene postupak donošenja novih zakona “kako bi se kroz zakonsku regulativu poboljšao sistem zaštite i spašavanja”.
“Kao operativci sa dugogodišnjim iskustvom iz oblasti zaštite i spašavanja, prepoznali smo da zakon koji je na snazi ima sijaset manjkavosti, i pokazali dobru volju da kapacitete (iskustvo i struku) iz svih opštinskih službi zaštite stavimo na raspolaganje Direktoratu, kako bismo unaprijedili sistem. Svi naši pokušaji su se završili prije nego su i počeli, a jedini razlog je konstantna opstrukcija Direktorata”, rekao je on.
Kazao je i da su sa Direktoratom u vezi sa donošenjem novih zakona i poboljšanja u funkcionisanju sistema zaštite, komunicirali i preko Inženjerske komore.
“I ti razgovori su završeni bez rezultata, gdje Direktorat nije našao razumijevanje ni kada je struka u pitanju”, kazao je Ćirović i dodao da je problem sistema zaštite i spašavanja “višedecenijski” i da svi treba zajedno da rade u cilju unapređenja “za dobrobit svi građana i turista koji borave u Crnoj Gori”.
Slavko Tadić kaže da “Direktorat koji nema zakone, školu za obuku vatrogasaca spasilaca, inspekciju zaštite od požara, uređen sistem vatrogasno-spasilačkih jedinica, nacionalne timove za različite hazarde... daje sebi za pravo da piše izvještaje i daje procjene”.
Komandir podgoričke Službe Goran Janković kazao je da je “vrlo teško voditi razgovor sa nekim ko ne razumije problematiku”:
“Niti je ikad vodio operativne poslove, ali se nadamo da ćemo u narednom periodu doći do ozbiljnih promjena u sistemu zaštite i spašavanja koji će imati za cilj poboljšanje kompletnog sistema”.
Komandiri Janković, Tadić i Ćirović saglasni su da je najvažnije da je saradnja među službama dobra.
“Sve službe u Crnoj Gori sarađuju besprekorno... u roku od odmah svi pružaju pomoć jedni drugima”, kaže Janković.
Građanima i turistima poručili su da im, uz sve probleme, stoje na usluzi i na opštinske službe zaštite i spašavanja mogu da računaju u svakom trenutku.
Traže raskid ugovora za Nacionalni trening centar
U odnosu na navode iz godišnjeg izvještaja MUP-a, odnosno Direktorata za zaštitu i spašavanje, da je saradnja sa pojedinim komandirima loša ili je nema, komandir podgoričke Službe kaže da je baš on dao saglasnost da se MUP-u ustupe na korišćenje prostorije za Nacionalni trening centar.
Nacionalni trening centar nalazi se u dijelu zgrade podgoričke Službe zaštite, na prostoru od preko 1.400 kvadratnih metara.
Janković tvrdi da do danas nisu dobili “valjanu dokumentaciju - Akt o osnivanju obrazovne ustanove, Rješenje izdato od nadležnog Ministarstva za registraciju iste, kao i sve ostale spise predmeta u skladu sa Zakonom”.
“Zbog nepoštovanja ugovorenih obaveza i nemarnog odnosa prema ovom trening centru pokrenut je postupak raskida ugovora, a Glavni grad i dalje plaća struju i ostale komunalije za ‘navodno’ registrovani trening centar”, kazao je “Vijestima” komandir podgoričke Službe zaštite i spašavanja.
Osnovali i inspekcijske službe
Podgorička i Vatrogasno-spasilačka služba Nikšić osnovale su i svoje inspekcijske službe
“Osnovali smo inspekcijsku službu i svoje inspektore koji su prvi put u posljednjih 20 godina za kratko vrijeme ustanovili katastrofalno stanje u kome sa nalazi naša opština iz ugla zaštite od požara, a sve zahvaljujući Direktoratu”, kazao je komandir nikšićkih vatrogasaca i spasilaca.
Služba zaštite i spašavanja Glavnog grada, prema riječima Jankovića, prva je služba u Crnoj Gori koja je zaposlila dva inspektora.
“Koji svakodnevno otkrivaju katastrofalno stanje u ovoj oblasti i do sada smo izdali nekoliko prekršajnih naloga, kao i veliki broj ukazivanja na nepravilnosti”, rekao je on “Vijestima”.
Program obuke verifikovan tek 2022.
Sagovornici iz opštinskih službi zaštite sugerisali su i potrebu za edukacijom vatrogasaca i spasilaca.
Zakon o zaštiti i spašavanju prepoznaje vatrogasca-spasioca kao nekoga ko je mlađi od 25 godina, ko je psihofizički zdrav i ko ima najmanje treći stepen stručne spreme, bez obaveze da se edukuje prije nego što uđe u službu zaštite, prenose Vijesti.
U decembru 2022, četiri godine nakon što je predat Centru za stručno obrazovanje, verifikovan je program za stručno osposobljavanje za zanimanje vatrogasac-spasilac. Prema programu, uz opšte uslove, kandidati moraju da prođu i obuku - teorijsku i praktičnu, a stečeno znanje i vještine dokažu na testu.
Program za stručno osposobljavanje za zanimanje vatrogasac-spacilac predviđa obuku u trajanju od tri mjeseca, od 300 časova, od čega 201 praktični i 99 teoretskih.
Policijska akademija u Danilovgradu, kako je objavljeno u julu, dobila je licencu za realizaciju tog programa. Kako su tada rekli, obuke će početi na jesen - teorijski dio u Policijskoj akademiji, dok će praktična nastava sa vježbama biti realizovana u prostorijama Službe zaštite i spašavanje u Nikšiću.
Ranije je iz MUP-a najavljivano da će praktični dio obuke biti organizovan na poligonima nedaleko od Podgorice, a teorijska nastava u prostorijama Nacionalnog trening centra koji je otvoren prošle jeseni u Podgorici.