Rat u Siriji ponovo je eskalirao, a ovo je detaljno objašnjenje kako je došlo do ponovnih sukoba.
Novi savez pobunjeničkih snaga pokrenuo je iznenadnu ofanzivu, zauzevši veliki dio drugog najvećeg grada u Siriji - Alepa. Ovo je prvi put od 2016. godine da opozicione snage osvajaju teritoriju u ovom gradu, razbijajući zatišje u sukobu koji nikada nije formalno okončan.
Obnovljeni sukob, koji je odnio više od 300.000 života i natjerao skoro 6 miliona ljudi da napuste Siriju, ima šire posljedice na region i svijet.
Kako je počeo građanski rat?
Tokom Arapskog proljeća 2011. godine, prodemokratski demonstranti izašli su na ulice Sirije, tražeći smjenu autoritarnog predsjednika Bašara al Asada. Demonstracije su ugušene nasiljem, što je dovelo do stvaranja naoružane opozicije koju su činile lokalne milicije i prebjegli vojnici.
Iako decentralizovane, ove grupe imale su zajednički cilj - zbacivanje Asada. Strane sile, uključujući Tursku, Saudijsku Arabiju, UAE i SAD, pružale su im podršku. S druge strane, Asadovi saveznici, Iran i Rusija, pojačali su vojnu pomoć režimu - Iran je slao kopnene trupe, dok je Rusija obezbeđivala avione.
Ekstremističke grupe poput Al Kaide takođe su se uključile u sukob, što je zakomplikovalo situaciju. Do 2014. godine, Islamska država (ISIS) preuzela je dominantnu ulogu, osvajajući velike teritorije. Međunarodna koalicija, predvođena SAD-om, intervenisala je sa ciljem da eliminiše ISIS, izbjegavajući direktan sukob s Asadovim režimom.
Sirijske demokratske snage (SDF), savez predvođen kurdskim borcima, odigrale su ključnu ulogu u porazu ISIS-a, dok su Rusija i Turska 2020. godine postigle primirje u provinciji Idlib. Ipak, vlada nije uspjela da povrati kontrolu nad cijelom teritorijom, a sukobi nikada nisu potpuno prestali.
Zašto je sukob ponovo eskalirao?
Ofanziva je počela nakon formiranja novog pobunjeničkog saveza, pod nazivom "Komanda vojnih operacija". Pobunjenici su brzo zauzeli sela oko Alepa i sada kontrolišu veliki dio grada.
Prema njihovim tvrdnjama, cilj je oslobađanje okupirane teritorije, kao odgovor na pojačane napade vladinih snaga i proiranskih saveznika. Slabost Asadovih saveznika, preopterećenih drugim sukobima, poput ruske invazije na Ukrajinu i izraelskih udara na Hezbolah, mogla je otvoriti prostor za ovu akciju.
Gubitak Alepa predstavlja značajan udarac za Asadove snage. Nekada najveći grad u Siriji, Alepo je do 2016. bio glavno uporište pobunjenika. Njegovo ponovno zauzimanje moglo bi da izazove domino efekat u sukobu.
Ko su pobunjenici?
Novi savez okuplja širok spektar opozicionih snaga, od islamističkih do umjerenih grupa. Na čelu je Hajat Tahrir al Šam (HTS), bivši ogranak Al Kaide, koji je nekada bio poznat kao Front Al-Nusra. Iako su zvanično prekinuli veze s Al Kaidom, HTS de facto drži vlast u Idlibu.
Savezu su se pridružile grupe koje podržava Turska, kao i one koje su ranije imale podršku SAD-a. Situaciju dodatno komplikuje SDF, čiji su okosnica kurdski borci iz Jedinica narodne zaštite (YPG). Turska YPG vidi kao produžetak terorističke organizacije.
Građanski rat u Siriji, čini se, ponovo ulazi u novu, neizvjesnu fazu.