Na nivou cjelokupnog bankarskog sistema u Crnoj Gori je nakon rezultata procjene kvaliteta aktive (AQR) utvrđeno smanjenje kapitala od 40,3 miliona eura i konstatovano da su banke adekvatno upravljale rizicima.
Guverner Centralne banke (CBCG), Radoje Žugić, kazao je da su rezultati AQR-a, koji su prvi put sprovedeni u Crnoj Gori, pokazali da su banke stabilne i otporne i da proizvode visok stepen finansijske i ukupne makroekonomske stabilnosti.
„Ovaj projekat se prvi put radi u našoj istoriji i danas objektivno mjereno imamo zdrav, stabilan i pouzdan bankarski sistem“, kazao je Žugić na konferenciji za novinare, na kojoj su predstavljeni rezultati AQR cjelokupnog bankarskog sistema.
Ukupni efekti AQR-a u pogledu uticaja na iznos kapitala na nivou bankarskog tržišta iznose 40,3 miliona eura, što je rezultiralo smanjenjem prosječnog koeficijenta solventnosti za 1,57 procentna poena, odnosno sa 17,8 odsto na 16,2 odsto.
U apsolutnim iznosima kapital banaka je snižen sa 456,3 miliona eura na 416 miliona eura.
AQR je sproveden u svih 13 banaka prisutnih na crnogorskom tržištu, koristeći finansijske podatke koji su bili raspoloživi na 31. decembar 2019. godine. Procjena kvaliteta aktive je sprovedena u skladu sa metodologijom koja je bazirana na priručniku Evropske centralne banke (ECB).
AQR u Crnoj Gori sproveden je u periodu od marta prošle do septembra ove godine, koji je obilježen izazovima uzrokovanim pandemijom koronavirusa i mjerama preduzetim za suzbijanje negativnih posljedica na stanovništvo i privredu, kao i spajanjem Crnogorske komercijalne (CKB) i Podgoričke banke, što je ujedno i najveća integracija banaka na crnogorskom tržištu.
Predstavnik revizorsko-konsultantske kuće Ernst&Young, koja je bila vodeći konsultant za podršku u upravljanju AQR projektom, Dušan Tomić, rekao je da je AQR sveobuhvatna procjena, kontrola ili pregled kvaliteta aktive bankarskog sektora.
„Organizacija ove vježbe je jedna velika logistika imajući u vidu da smo imali zdravstvenu krizu i spajanje nekoliko banaka na tržištu. Ovo je bila jedna jako dobra vježba i uvod za ono što tek čeka bankarski sektor od naredne godine, a to je potpuno novi regulatorni okvir i režim na koji banke i suvervizori treba da pređu“, rekao je Tomić.
AQR na terenu su sprovodile tri revizorske kuće i 12 nezavisnih procjeniteljskih kuća koje su radile na pregledu i reprocjeni sredstava obezbjeđenja, odnosno kolaterala.
„To je jedan tim od preko 300 ljudi koji je aktivno radio od marta prošle godine do danas na ovom procesu“, dodao je Tomić.
On je rekao da je pregledano 84 odsto takozvane rizikom ponderisane aktive bankarskog sektora, što je izuzetno visok procenat imajući u vidu statistike koje su postojale u Evropi.
„Preko 90 pojedinačnih portfolija potraživanja bilo je predmet analize, čija je knjigovodstvena vrijednost iznosila oko 3,74 milijarde EUR na referentni datum. Revizori su pojedinačno pregledali kreditna dosijea preko 2,7 hiljada dužnika“, rekao je Tomić.
Direktor Sektora za kontrolu banaka u CBCG, Dejan Vujačić, kazao je da je na 30. jun bankarski sistem stabilan, dobro kapitalizovan, visoko likvidan i profitabilan.
Sopstvena sredstva banaka iznose 534,9 miliona eura. i u odnosu na referentni datum sprovođenja AQR-a su veća za 78,6 miliona EUR.
„Navedeni rast je više nego dovoljan da kompenzuje očekivani pad odnosno korekciju koja je rezultat AQR-a od 40 miliona“, rekao je Vujačić.
On je naveo da je kod jedne banke tokom AQR-a utvrđena potreba za mjerama za očuvanje kapitala, ali da su nakon niza sastanaka sa njenim predstavnicima preduzete mjere na očuvanju kapitala.
Vujačić je rekao i da je bankarski sistem Crne Gore na kraju avgusta stabilan, dobro kapitalizovan, visoko likvidan i profitabilan.
„Adekvatnost kapitala iznosi visokih 19,22 odsto i ne očekujemo da primjena rezultata AQR-a izvrši značajnu korekciju navedenog koeficijenta. Likvidan aktiva iznosi oko 1,5 milijardi EUR, pri čemu su ukupni depoziti na nivou sistema od početka godine porasli preko 600 miliona EUR. Ukupni depoziti danas iznose četiri milijarde EUR“, precizirao je Vujačić.
On je rekao da su banke očuvale svoju profitabilnost i da na kraju osmog mjeseca posluju sa profitom od 41 milion eura, što predstavlja 55 odsto u odnosu na uporedni period prošle godine.
Banke će biti u obavezi da izvrše primjenu rezultata AQR-a najkasnije do kraja godine.
U CBCG očekuju da nakon primjene rezultata AQR-a, sve banke posluju u okviru zakonom definisanih limita adekvatnosti kapitala.