Uvođenje katetera kroz preponsku ili arteriju podlaktice i obavljanje koronarografije na klasičan način nije više jedini metod da se kod pacijenta dijagnostikuje zakrčenje krvnih sudova
Zahvaljujući aparatu za obavljanje skenerske koronarografije, sada je moguće veoma jednostavno utvrditi da li je došlo do razvoja koronarne bolesti, i to bez katetera i žica.
Ovaj neinvazivni metod je manje bolan i lekarima u mnogim slučajevima može da pruži bolji uvid u zdravstveno stanje pacijenta.
Kliničko-bolnički centar "Zemun" jedna je od ustanova u kojoj se svakodnevno izvodi ova procedura skenerom koji rekonstruiše trodimenzionalnu strukturu snimljenog dela tela i snimke analizira specifičnim softverom.
Doktor Radosav Vidaković, šef Odeljenja za neinvazivnu srčanu dijagnostiku u ovom centru, u intervjuu za "Novosti" objašnjava da se, pored zakrčenja krvnih sudova i anatomske strukture srca, ovom metodom detaljno može videti i prohodnost stenta, kao i mesto na kojem je pacijentu postavljen bajpas.
"Pregled je brz i jednostavan i može da se izvede i kod osoba koje imaju metalne implantate, što nije moguće sa magnetnom rezonancom. Važno je i da posle pregleda u telu ne zaostaju kontrastna sredstva koja predstavljaju izvor zračenja, kao što su radio-obeleživači koji se koriste u nuklearnoj medicini", kaže dr Vidaković.
Koje su prednosti koronarografije skenerom?
"Glavna prednost ove dijagnostičke metode u odnosu na klasičnu koronarografiju je ta što se njome, osim koronarnih arterija, mogu prikazati i ostale anatomske strukture srca - valvule, miokard, perikard. Takođe se vide i organi koji se nalaze blizu srca: veliki krvni sudovi, aorta, plućna arterija, pluća, jednjak, želudac, jetra, slezina, kičmeni pršljenovi, rebra, limfni čvorovi."
Koliko se ova metoda razlikuje od klasične koronarografije?
"Razlika je u aparaturi kojom se ove dve dijagnostičke metode izvode, a naročito se razlikuje način na koji se pregled izvodi. Za razliku od klasične koronarografije, koronarografija na skeneru ne zahteva primenu posebnih katetera koji se uvode u telo kroz arterije na rukama ili u preponama, i kroz koje se kontrastno sredstvo direktno ubrizgava u koronarne arterije. Zbog toga se koronarografija na skeneru smatra neinvazivnom metodom koja može da se izvodi u ambulantnim uslovima, što je značajna prednost."
Da li se krvni sudovi na ovaj način bolje vide?
"Sigurno je da se vide drugačije. Prednost je u tome što se ovom metodom može precizno videti kakva je struktura aterosklerotskog plaka, odnosno mesta na kojem je krvni sud srca sužen i u kojoj meri. Jasno se vidi u kojoj meri je aterosklerotski plak sastavljen od čvrstih komponenti, tj. kalcijuma ili mekih komponenti, tj. masnog ili fibroznog tkiva. Na osnovu ovoga može da se proceni da li postoji oštećenje koje može da dovede do nastanka tromboze koronarne arterije i infarkta."
Kod kojih pacijenata se radi koronarografija na skeneru?
"Osnovna indikacija za ovaj pregled je prisustvo bola u grudima i sumnja da je bol uzrokovan postojanjem suženja na krvnim sudovima srca. Uglavnom su to pacijenti srednjih godina, a retko su to osobe starije od 70 godina, jer se kod njih odmah posumnja na koronarnu bolest kada se pojave određene tegobe. Najbolji kandidati su oni kod kojih tegobe nisu tipične i kod kojih je na osnovu kliničkih karakteristika verovatnoća za postojanje suženja koronarih arterija procenjena kao niska ili umereno visoka. Radi se i kod pacijenta kod kojih nije moguće izvođenje drugih neinvazivnih dijagnostičkih procedura, ili rezultati već učinjenih drugih dijagnostičkih procedura nisu jasni."
Da bi ova procedura mogla da se izvede da li je neophodna posebna priprema pacijenta?
"Ona je od ključnog značaja da bi pregled bio uspešno izveden. Pre svega, kod pacijenata koji se upućuju na ovaj pregled puls treba da bude pravilan i da ne prelazi 60 otkucaja u minutu. Jer, ubrzan ili nepravilan puls tokom snimanja uzrokuje pojavu artefakata koji snimke mogu da učine neupotrebljivim za analizu. Lekove za usporavanje pulsa, najčešće blokatore beta-receptora, treba uzeti od sat do tri časa pre snimanja. Pacijentima koji dolaze na ovaj pregled preporučuje se da bar četiri sata pre ove procedure ne uzimaju hranu, gazirana pića i napitke koji sadrže kofein ili alkohol, da popiju dovoljnu količinu vode kao i sve ostale lekove koje inače redovno uzimaju."
Koliko traje sama procedura?
"U idealnim uslovima, kada su pacijenti adekvatno pripremljeni, izvođenje koronarografije na skeneru traje 15-20 minuta, od čega samo snimanje traje do 10 sekundi. Ostatak vremena je potreban za plasiranje odgovarajuće kanile u venu preko koje se daje kontrastno sredstvo, pozicioniranje bolesnika u skeneru i povezivanje sa EKG monitorom, davanje informacija bolesniku o tome da mora nekoliko puta tokom snimanja da zadrži dah u trajanju do 10 sekundi i da prolazak kontrastnog sredstva kroz krvotok može da dovede do kratkotrajnih, prolaznih neprijatnosti kao što su osećaj vreline u telu ili prepunjene mokraćne bešike."
Može li da dođe do pojave nekih komplikacija prilikom izvođenja koronarografije skenerom?
"Može, ali su one veoma retke. Zbog davanja kontrastnog sredstva koje se izvodi putem posebnog uređaja - injektora, pod velikim pritiskom, može da dođe do "pucanja" kanile ili vene u kojoj se ona nalazi. Tada dolazi do izlivanja kontrastnog sredstva i oštećenja okolnog tkiva. Takođe, davanje kontrastnog sredstva na bazi joda može da dovede i do pojave alergijskih reakcija ili pogoršanja u radu bubrega. Zato se posebno skreće pažnja onim pacijentima koji imaju alergije, pre svega na lekove, da pre dolaska na pregled uzimaju i adekvatnu antialergijsku pripremu."
