Na današnji dan, prije 17 godina, NATO je otpočeo vazdušne udare na vojne ciljeve SRJ, da bi se kasnije udari proširili i na privredne i civilne objekte.
Operacija “Saveznička snaga” (Allied Force), bila je završna faza Kosovoskog rata i trajala je od 24. marta do 11. juna 1999. godine. Bombardovanje SR Jugoslavije pokrenuto je bez odobrenja Savjeta bezbjednosti a zbog optužbi da srpske snage bezbjednosti vrše etničko čišćenje kosovskih Albanaca. Neposredan povod za akciju bio je incident u Račku i odbijanje jugoslovenske delegacije da potpiše sporazum iz Rambujea.
U vazdušnim udarima koji su trajali 78 dana život je izgubilo između 759 i 4.000 osoba. Prema procjeni zvaničnih državnih organa SRJ u bombardovanju je poginulo najmanje 2.500 ljudi (a prema pojedinim izvorima i 4.000) i 1.008 vojnika i policajaca, dok je ranjeno više od 12.500 osoba.
Prema podacima NVO"Fond za humanitarno pravo" tokom NATO bombardovanja, na Kosovu je stradalo 484 osoba, a u ostatku Srbije i Crnoj Gori 275.
U Srbiji bez Kosova i Crnoj Gori poginulo je 180 civila, 90 pripadnika Vojske Jugoslavije i pet pripadnika MUP-a Srbije, navodi se u bazi podataka.
Povodom godišnjie bombardovanja srpski premijer Aleksandar Vučić rekao je da se žrtve koje su tada stradale na Kosovu, mjere hiljadama, a ne stotinama.
Vojna intervencija NATO alijanse zvanično je okončana 11. juna 1999, kada je potpisan Vojno-tehnički sporazum između Međunarodnih bezbednosnih snaga (KFOR) i vlade Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije u Kumanovu, 9. juna 1999.
Napad na Saveznu Republiku Jugoslaviju, odnosno na Srbiju, izvršen je bez odobrenja Savjeta bezbednosti Ujedinjenih nacija, a kao razlog NATO je naveo humanitarnu katastrofu na Kosovu i Metohiji i neuspeh pregovora o budućem statusu pokrajine, koji su vođeni u Rambujeu i Parizu.
Tokom bombardovanja SR Jugoslavije, u Crnoj Gori poginulo je 10 osoba. Prva žrtva bombardovanja bio je devetnaestogodišnji vojnik Saša Stajić iz Beograda, koji je stradao na ratnoj straži u krugu kasarne „Milovan Šaranović” u Danilovgradu.
“Kada je počela agresija i kada sam dobio telegram da je moj sin stradao, nisam mogao da povjerujem da je mene I moju suprugu to snašlo. To je bio moj prvi osjećaj. OStao nam je u sjećanju kao vedar, raspoložen, onakav kakvog bi svaki roditelj poželio za svoje dijete. I nakon 17 godina sve se to teško podnosi. Zapravo, što vrijeme više rpolazi, sve je teže”, izjavio je za Dan otac prve žrtve NATO bombardovanja Saše Stajića, Dušan koji svake godine dolazi u Danilovgrad na godišnjicu pogibije svog sina.
Sledeće žrtve NATO bombardovanja bili su trojica radnika zaposleni na farmi u Podgorici koja je pogođena projektilima 7. aprila 1999. godine.
Najteže posledice bombardovanja SR Jugoslavije u Crnoj Gori imao je vazdušni udar na saobraćajnicu u Murinu 30. aprila kada stradalo šest civila među kojima i troje djece. Živote su izgubili Desetogodišnja Julija Brudar, trinaestogodišnja Olivera Maksimović, četrnaestogodišnji Miroslav Knežević, Vukić Vuletić (1953), Milka Kočanović (1930) i Manojlo Komatina (1927).
Stanovnici Murina tog 30. aprila nisu bili upozoreni na opasnost. Nadležni nisu uključili sirenu koja najavljuje bombardovanje. Porodice stradalih civila tužile su državu Crnu Goru i tražile odštetu na račun duševnih bolova i troškova izgradnje spomenika.
Vrhovni sud Crne Gore prošle godine je naložio porodici 69-godišnjeg Manojla Komatine, koji je 1999. godine poginuo prilikom bombardovanja mosta u selu Murino, da vrati 69,000 evra odštete, koliko su 2012. godine dobili na ime pretpljene boli. Od porodice Komatina zatraženo je da plati i troškove parničnog postupka u iznosu od 4.851 euro.
Osnovni sud u Podgorici je odbio zahtjeve ostalih pet porodica koje su tražile odštetu, navodeći da su zahtjevi zastarjeli.
Prvi projektili ispaljeni na SRJ u okviru operacije “Saveznička snaga” pogodili su objekte upravo na teritoriji Crne Gore - 24. marta 1999. nešto iz 20 sati krstareća raketa pogodila je radarski centar Vojske Jugoslavije na Crnom rtu kod Bara. Ubrzo nakon toga pogođeni su kasarna "Milovan Šaranović" u Danilovgradu, vojni aerodrom u Golubovcima i radarsko-komunikacijski objekat Ratne mornarice na Obosniku u Boki Kotorskoj.
Vlada Crne Gore prethodno je odbila da prihvati ratno stanje koje je Beograd proglasio sa najmoćnijom vojnom alijansom svijeta.
U operaciji “Saveznička snaga” učestvovalo je 19 država članica NATO, među kojima nije bila Grčka (iz političkih razloga), i tek primljene članice.
O posledicama bombardovanja Srbije više možete pročitati na našem portalu mondo.rs.