Lideri Zapadnog Balkana moraju ostaviti po strani domaća rivalstva i fokusirati se na zajedničke interese njihovih zemalja, a to su regionalna saradnja i evropska perspektiva, poručili su zvaničnici Evropske unije.
Federika Mogerini i Maroš Šefčovič su u zajedničkom autorskom tekstu podsjetili da je Vlada Austrije danas domaćin sastanka na visokom nivou lidera Zapadnog Balkana, u cilju podrške perspektivi članstva tog regiona u Evropskoj uniji.
“Vjerujemo da Bečka deklaracija, čije usvajanje je planirano na današnjem Samitu, šalje snažnu poruku podrške evropskoj perspektivi, regionalnoj saradnji, međupovezanosti regiona i poboljšanim društveno-ekonomskim uslovima za sve, uključujući i mlade”, naveli su evropski zvaničnici.
Kako su kazali, kao što to pokazuje nedavni napredak u dijalogu Beograda i Prištine, jača uloga EU na Zapadnom Balkanu može biti samo od koristi njihovim partnerima i njima. “ EU i Zapadni Balkan dijele isti prostor i iste interese – mi vjerujemo da možemo da dijelimo i istu evropsku budućnost”.
“Zajedno sa liderima iz Njemačke, Francuske, Italije, Slovenije i Hrvatske, mi kao predstavnici EU prisustvujemo ovom važnom Samitu –koji je nastavak konferencije čiji je domaćin u Berlinu prošle godine bila njemačka Vlada – a koji se održava u trenutku kada su preduzeti ključni koraci naprijed u dijalogu Beograda i Prištine čiji je medijator EU”, navodi se u tekstvu visokih evropskih zvaničnika.
Kako su naveli, četiri sporazuma postignuta prošlog četvrtka u Briselu – o energetici, telekomunikacijama, uspostavljanju udruženja/zajednice opština sa srpskom većinom, i slobodi kretanja/mostu u Mitrovici – predstavljaju ključni korak u normalizaciji odnosa između dvije države.
Dodaje se da ti sporazumi šalju moćnu poruku cijelom regionu.
“Sa jasnom evropskom perspektivom Zapadnog Balkana, ovaj region je najbliži Evropskoj uniji, ne samo u geografskom smislu, već i po pitanju vrijednosti i aspiracija. Građani regiona žele bolje društveno-ekonomske uslove u svojim domovima, ojačanu vladavinu prava i odgovornost, bolju povezanost unutar njihovih zemalja, te sa susjedima i cijelom EU”, rekli su Han, Mogerini i Šefčovič.
Prema njihovim riječima, omladina je u potrazi za šansom da ostvari svoje nade vezane za obrazovanje i dobro zaposlenje, i za dobru osnovu za početak njihovog sopstvenog porodičnog života.
“Da bi se ostvario napredak, jasno je da lokalni lideri moraju ostaviti po strani domaća rivalstva i da se fokusiraju na zajedničke interese njihovih zemalja, a to su regionalna saradnja i evropska perspektiva”, kaže se u tekstu.
Kako se navodi, važni domaći sporazumi postignuti ranije u ovoj godini u Bosni i Hercegovini, i nešto skorije u Makedoniji, uz najnoviji korak naprijed u dijalogu Beograda i Prištine, primjeri su potrebne dinamike.
“Napredak u oblasti povezivanja je veoma dobar primjer u tom pogledu. Zemlje Zapadnog Balkana su preuzele vlasništvo nad tim procesom – njihove lidere treba pohvaliti za pokazivanje političke volje i liderstva kroz stavljanje po strani razlika iz prošlosti. Dogovorili su se da grade mostove – ne samo fizičke već i mostove mira i pomirenja”, ukazali su Mogerini, Han i Šefčovič.
Prema njihovim riječima, postizanje dogovora o prevazilaženju spornih pitanja je jasan cilj u kome EU može pružiti podršku, ali se ključna politička volja mora prikupiti u glavnim gradovima samog regiona.
“Događaji ovog ljeta su nas podsjetili koliko je Zapadni Balkan ključan za EU iz još jednog razloga. Evropa se suočava sa najozbiljnijom izbjegličkom krizom od kraja Drugog svjetskog rata, i naš cijeli kontinent je pogođen time. Nijedna zemlja ne može da rješava tako vanredno pitanje sama, ali svaka zemlja mora da odigra svoju ulogu u ovom zajedničkom izazovu”, kaže se u tekstu.
Evropski zvaničnici smatraju da je potreban koordinisan odgovor na nivou EU, i najviši nivo saradnje između Unije i susjeda.
“Mi smo spremni da damo snažniju podršku i značajnu finansijsku pomoć našim partnerima, da im pomognemo u izgradnji kapaciteta u graničnoj kontroli i u borbi protiv trgovine ljudima. Ali nam je takođe potrebno i da oni odrade svoj dio posla u rješavanju krize”, poručili su oni.
Evropska debata o migraciji, ocijenili su, do sada se prečesto pretvarala u beskorisnu igru prebacivanja krivice.
“Ovo se više ne može odlagati: u pitanju su životi i dostojanstvo toliko ljudi koji bježe od rata, siromaštva i prognanstva. Niko se ne zalaže za otvaranje granica Evropske unije. Ali imamo odgovornost prema tim ljudima. Vrata Evropske unije ne mogu ostati zatvorena pred izbjeglim, izgnanim i protjeranim u egzil. Ako se to desi, onda to nije više Evropa”, dodaje se u autorskom tekstu.
Mogerini, Han i Šefčovič kazali su da će upravljanje krizom biti važan test za EU, Zapadni Balkan i njegovu evropsku perspektivu.
“Ovaj region može i treba biti dalje integrisan u evropske mreže. Tokom priprema za unaprijeđeno integrisanje sa i unutar EU, međupovezanost ovog regiona ide naprijed. Saobraćaj se mora poboljšati na ključnim rutama. Takođe, energetske mreže se moraju unaprijediti i njihovi kapaciteti poboljšati”, kazali su oni.
Samit u Beču je nastavak berlinskog procesa koji je prošle godine inicirala njemačka kancelarka Angela Merkel i koji ima za cilj podsticanje saradnje na Balkanu, doprinoseći time daljem razvoju, a sve u svrhu podsticanja procesa evropskog približavanja.
Današnji dan počeo je konferencijom za novinare šefova diplomatija i evropskog komesara za proširenje Johanesa Hana, koji je izvijestio o ciljevima Samita.
Zatim je biti održan sastanak u vezi sa izgradnjom autoputa Niš-Priština-Drač, kao i radni doručak ministara privrede regiona i EU.
Planirano je da samit otvori austrijski kancelar Verner Fajman, a o rezultatima, po završetku, javnost će informisati on, njemačka kancelarka Angela Merkel, visoka predstavnica za spoljnu politiku EU Federika Mogerini, i u ime regiona, srpski premijer Aleksandar Vučić.
Premijer Crne Gore Milo Đukanović će govoriti u okviru prve teme „Ekonomska situacija i reformski procesi na Zapadnom Balkanu”. Na dnevnom redu biće i pitanja saobraćajne i energetske povezanosti, migracija i obrazovanja mladih u zemljama regiona.
Predsjednik Privredne komore Crne Gore (PKCG), Velimir Mijušković, učestvovaće u radu skupova Bečkog samita o zapadnom Balkanu. Tokom Samita u Privrednoj komori Austrije održaće se sastanak koji će okupiti predsjednike privrednih komora zapadnog Balkana, ministre ekonomija tih zemalja i Austrije, Njemačke, Francuske i Italije. Pored njih, na sastanku će učestvovati i 15 vodećih austrijskih investitora u regionu, kao i predstavnici Evropske investicione banke (EIB), Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) i Svjetske banke (SB).