Prvi udar moćnim američkim raketama na Rusiju od Trampovog povratka na vlast: Kijev pokazao zube, evo šta je bila meta

Ukrajinske oružane snage 18. novembra izvele su prvi precizni udar na rusku teritoriju koristeći američke balističke rakete dugog dometa ATACMS od dolaska Donalda Trampa na vlast.

"Oružane snage Ukrajine uspješno su koristile taktičke raketne sisteme ATACMS za izvođenje preciznog udara na vojne ciljeve na ruskoj teritoriji. Ovaj događaj označava važan korak u zaštiti suvereniteta Ukrajine", navodi se u saopštenju Generalštaba.

Napad se dogodio u trenutku kada ruske snage napreduju u ofanzivnim operacijama duž čitavog fronta. Kijev tvrdi da je upotreba ATACMS sistema odgovor na ruske udare i poruka da će Ukrajina, uz podršku SAD, "nastaviti da koristi sredstva dugog dometa za zaštitu teritorijalnog integriteta".

Treći udar na rusku teritoriju i prvi uz odobrenje Trampove administracije

Ovo je najmanje treći zvanično priznati napad ukrajinskih snaga ATACMS raketama na Rusiju, a prvi izveden pod administracijom predsjednika Donalda Trampa.

Prethodni napadi dogodili su se u novembru i decembru 2024. godine, prvi na navodno skladište municije u Brjanskoj oblasti, a drugi na aerodrom Taganrog u Rostovskoj oblasti.

Nakon što je Tramp preuzeo dužnost predsjednika u januaru 2025. godine, Sjedinjene Države su privremeno ograničile korišćenje ATACMS raketa za napade na teritoriju Rusije, dozvoljavajući njihovu upotrebu isključivo za ciljeve u djelovima Ukrajine pod ruskom kontrolom. Najnoviji razvoj događaja ukazuje da bi ta zabrana formalno mogla biti ukinuta.

Meta: Voronješka oblast

Prema navodima ruskog Telegram kanala SHOT, ukrajinske snage pokušale su napad iz pravca Harkovske oblasti prema Voronješkoj oblasti, koristeći najmanje četiri ATACMS rakete. U početku se vjerovalo da je riječ o višecjevnom raketnom sistemu (MLRS), ali su ostaci projektila pronađeni u šumovitom području potvrdili upotrebu američke balističke municije.

Ruski izvori tvrde da su sve rakete presretnute i uništene sistemima PVO, čime su izbjegnute civilne žrtve i materijalna šteta.

Maksimalni domet raketa ATACMS iznosi 300 kilometara, što omogućava ukrajinskoj vojsci da iz Harkovske oblasti gađa ciljeve duboko u ruskoj unutrašnjosti, uključujući Brjansk, Kursk, Belgorod i Rostov. Udaljenost između Harkova i Voronježa iznosi oko 200 kilometara, što znači da su rakete ispaljene na samoj granici svog efektivnog dometa.

Rusija: Ukrajina ispalila četiri ATACMS rakete - PVO S-400 ih oborio

Ukrajinske oružane snage su 18. novembra pokrenule napad na Voronjež koristeći četiri balističke rakete ATACMS američke proizvodnje, saopštilo je rusko Ministarstvo odbrane.

Sve rakete su, prema zvaničnim informacijama, presretnute i uništene protivvazdušnim raketnim sistemima S-400 i raketno-topskim sistemima Pancir. Ostaci su pali u šumskom pojasu, pri čemu su oštećeni krovovi gerontološkog centra i sirotišta, ali nije bilo civilnih žrtava.

Rusko ministarstvo je objavilo i video snimak uzvratnog raketnog udara "Iskander-M" na ukrajinske položaje u Harkovskoj oblasti. Tom prilikom, prema saopštenju, uništena su dva lansera višecjevnog raketnog sistema i veća količina municije, dok je poginulo do deset pripadnika ukrajinskih snaga.

"Tokom protivraketne borbe, ruske posade sistema S-400 i Pancir oborile su sve rakete ATACMS", navedeno je u saopštenju.

Snimci objavljeni u ruskim medijima prikazuju eksplozije i sekundarne detonacije na mjestu udara, što je još jedan pokazatelj sve češćih pokušaja Kijeva da koristi zapadno oružje za napade duboko u ruskoj teritoriji.

Tehničke karakteristike ATACMS, upotreba i mane

Rakete ATACMS rakete predstavljaju taktički sistem zemlja-zemlja, koji može da nosi bojeve glave mase do 500 kilograma, uključujući kasetnu municiju i penetratore za uništavanje podzemnih skloništa. Njihova preciznost omogućava gađanje pojedinačnih objekata uz minimalne kolateralne gubitke.

Ukrajina je prvi kontingent ATACMS projektila dobila u jesen 2023. godine tokom administracije Džoa Bajdena, nakon čega su korišćene za udare na ruske aerodrome u Berdjansku i Lugansku.

Vremenom su se zalihe ove municije značajno smanjile, a njihova upotreba postala prava rijetkost. Ruski sistemi elektronskog ratovanja, posebno kompleksi kao što su "Krasuha-4", "Tirada-2S" i "Pole-21", dokazano su ometali GPS signal kojim se ATACMS rakete (posebno verzije Block IA) navode ka cilju.

To je ozbiljno ograničilo planove zapada i njihovu efikasnost već u prvim mjesecima korišćenja, zbog čega su ukrajinske snage morale da ih lansiraju samo u povoljnim vremenskim uslovima i na kratkim dometima, često kombinovano s drugim sistemima (npr. Storm Shadow ili HIMARS).

Političke i vojne posledice

Analitičari smatraju da ovaj događaj ima i vojni i politički značaj. Sa vojnog aspekta, on pokazuje da Ukrajina još uvijek dobija sredstva da izvede udare na dubinu ruske teritorije, što stvara dodatni pritisak na Moskvu da pojača PVO raspored u unutrašnjosti zemlje.

Sa političkog stanovišta, napad ukazuje na moguće približavanje stavova Vašingtona s jedne strane i Londona i Brisela s druge strane, posle višemjesečnih tenzija oko ograničenja u upotrebi zapadnog oružja i različitih pristupa strategiji proksi rata iscrpljivanja Rusije.

Ruska strana je, s druge strane, izjavili da su napadi presretnuti i da nije bilo posledica po civilno stanovništvo, dok su pojedini vojni blogeri objavili snimke svjetlećih tragova projektila koji su eksplodirali u vazduhu iznad šumskog pojasa Voronješke oblasti.

(Oružjeonline/Mondo)