Nevjerovatna priča o jednom od glavnih junaka najveće pobjede u istoriji reprezentacije Jugoslavije
Na današnji dan davne 1930. godine reprezetacija Jugoslavije je u Montevideu ostvarila najveći uspjeh u svojoj istoriji, pobijedila je moćni Brazil i plasirala se u u polufinale Svjetskog prvenstva, piše Kurir.
Jugoslavija je tog 14. jula napravila senzaciju, savladala je Brazil rezultatom 2:1, a strijelac drugog gola bio je legendarni Ivan Ivica Bek.
Najbolji strijelac reprezentacije Kraljevine Jugoslavije na Svjetskom prvenstvu u Urugvaju 1930. godine, na kome je nacionalni tim ostvario najveći uspjeh u istoriji osvajanjem trećeg mjesta, imao je buran i tragičan život.
Iako je bio najplaćeniji igrač svog doba umro je u najvećoj bijedi. Po izbijanju Drugog svjetskog rata kao oficir u francuskom Pokretu otpora ostao je upamćen po herojskoj akciji. Na osnovu toga snimljen je kultni holivudski megahit "U orlovskom gnijezdu" u kome su glavne uloge tumačili Ričard Barton i Klint Istvud.
#OnThisDayin 1927 Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes defeated Bulgaria 2-0 in Sofia, in front of 10.000 spectators. Debut for Ivica Bekpic.twitter.com/7yzs7RaLyK
— Sports Heritage SEE (@SportsHrtg)May 15, 2017
Porodica Ivana Beka je za vrijeme Austrougarske živjela u Vršcu. Djeda Ludvig je bio porijeklom sudetski Njemac. Njegov stariji sin Vili je oženio Čehinju Martu, a kao stručnjak za vatreno oružje život ga je prvo odveo u Kragujevac, a zatim u Beograd. Na Čuburi, gdje su se naselili, 29. oktobra 1909. godine je rođen sin Ivan, koga je brižna majka uvijek zvala Ivica.
Iako njemačko-češkog porijekla, u porodici Bek se isključivo govorio srpski jezik i bila je razvijena velika ljubav prema otadžbini Srbiji. Otac Vili je tragično završio život prilikom proboja na Kajmakčalanu kao nadzornik-poručnik topovske baterije u vojsci Kraljevine Srbije.
Yvan Beck (vrai nom Ivica Bek) fut la première grande star de l'ASSE de 1935 à 1939. Il mourra seul à 53 ans en 1963pic.twitter.com/JSesj45DAo
— Mémoires de l'ASSE (@ASSEmemories)November 2, 2015
Ivan je već 1925. godine, sa svega 16 godina, postao član prvog tima BSK-a, jednog od najboljih klubova u tadašnjoj zemlji. Odigrao je za "plave" 50 utakmica i postigao 51 gol. Međutim, nije mu se dalo da ostvari značajniju fudbalsku karijeru u zemlji. Zbog neuzvraćene ljubavi jedne Šapčanke 1928. godine je otišao u Francusku, gdje je pokazao veliki fudbalski talenat. Svom prvom klubu je 1930. godine donio kup Francuske postigavši dva gola u finalu. Sa istim klubom je četiri godine kasnije bio prvak i još jednom osvojio kup ove zemlje. Uoči prvog Svjetskog prvenstva 1930. godine Žil Rime, predsjednik FIFA, svom prijatelju dr Mihailu Andrejeviću obratio se riječima: "Znam da vam je teško da sastavite tim za prvenstvo. Pokupite ovog vašeg Njemca, on je najbolji profesionalac koga gledam u Francuskoj." Ivica Bek je za reprezentaciju Kraljevine Jugoslavije odigrao tek sedam utakmica, ali je postigao pet golova i ostavio dubok trag. Ostalo je zapisano da je bio najbolji strijelac reprezentacije na prvom Svjetskom prvenstvu za tri gola.
@footballandwar1930 WC YUG player Ivan Bek, b.1909 to GER Dad & CZE mother. Pld for FRA & Sete. Fought for French Res. in WW2 in Alpinespic.twitter.com/Gt2ZpFbttN
— World Cup 1930 Project (@WC1930blogger)July 31, 2017
Ubrzo je njegovu fudbalsku karijeru, uostalom kao i mnoge druge, prekinuo početak Drugog svjetskog rata. Avanturista po prirodi odmah se priključio francuskom Pokretu otpora. Tačnije, bio je jedan od organizatora. Postao je komandant jednog odreda i istakao se u mnogobrojnim akcijama.
Njegovo herojstvo prilikom osvajanja tvrđave Sisteron u francuskim Alpima 21. jula 1944. godine je ušlo u legendu. Sisteron su Nejmci tokom rata pretvorili u zatvor, a Bek i njegovi saborci su uspjeli da je osvoje i oslobode veliki broj zarobljenika.
Mnogo godina kasnije, 1968., po tom događaju je snimljen holivudski megahit "U orlovskom gnijezdu" (Where Eagles Dare) sa legendama filma Ričardom Bartonom i Klintom Istvudom u glavnim ulogama. Odlikovan je najvišim francuskim ordenom Legije časti.
Rétrospective ASSE: Lors de la saison 1935-36, Ignace Tax et Yvan Beck rejoignent les Verts. L'ASSE termine 3e de D2pic.twitter.com/aAp0wlddbu
— Mémoires de l'ASSE (@ASSEmemories)June 17, 2015
Posle rata Ivica Bek se posvetio trenerskoj karijeri, ali nije imao previše uspjeha. Selio se od mjesta do mjesta. Pred kraj života je na obali mora otvorio bistro "Tobdžija". Pošto mu je propao ugostiteljski posao postao je lučni radnik, a zatim prodavac na pijačnoj tezgi.
Preminuo je 2. una 1963. u 54. godini od srčanog udara, i to nasred ulice u mjestašcu Set. Sahranjen je na lokalnom groblju Le Pi u Setu i dugo je bio zaboravljen u domovini, sve dok ga zahvaljujući Draganu Bjelogrliću i "Montevideu" nisu upoznale mlađe generacije.