Održana je sahrana Stanislava Orlova, osnivača krajnje desničarske jedinice "Espanjola", ali bez zvaničnog objašnjenja uzroka njegove smrti, što je dodatno podgrijalo spekulacije o obračunu ruskog režima sa radikalnim paravojnim grupama.
Ispod oslikanih svodova i zlatnih ikona moskovske Katedrale Hrista Spasitelja, stotine muškaraca okupile su se u crkvi dok su se sveštenici molili za mrtve.
Obučeni u tamne zimske jakne, okupljeni su u ponedjeljak ispunili jedan od najsvetijih prostora u Rusiji, crkvu koja je obično rezervisana za državne ceremonije i nacionalne komemoracije. Kasnije su se pokraj groba palile baklje, a iz mase se orilo: "Jedan za sve, svi za jednoga".
Došli su da se oproste od Stanislava Orlova, poznatijeg po ratnom nadimku "Španac", osnivača krajnje desničarske jedinice Espanjola, sastavljene od fudbalskih huligana i neonacističkih dobrovoljaca koji su se borili na ruskoj strani u ratu u Ukrajini.
Proruski ratni Telegram kanali prikazali su sahranu kao čin posvećenja: komandant sa bojnog polja sahranjen u samom srcu moskovskog duhovnog i političkog establišmenta.
Ali usred svečane atmosfere upadljivo je izostao jedan ključan podatak. Nije naveden zvaničan uzrok smrti, a ova tišina je samo dodatno pojačala nelagodu oko Orlovljevih posljednjih dana.
Vidljivost u društvenom životu Rusije
Jedinica "Espanjola", koju su sankcionisale Ujedinjeno Kraljevstvo i Evropska unija, učestvovala je u nekim od najkrvavijih ruskih napada na ukrajinske gradove, uključujući bitke za Mariupolj i Bahmut.
Njena uloga je bila značajna i van bojnog polja. "Espanjola", koja je okupljala huligane iz najvećih ruskih fudbalskih klubova, vodila je veoma efikasnu propagandnu kampanju i uspješno se povezala sa ruskom sportskom kulturom i društvenim životom.
Grupa je privukla velika imena iz svijeta sporta, uključujući bivšeg ruskog fudbalskog reprezentativca Andreja Solomatina, koji se pridružio jedinici 2022. godine.
Simboli "Espanjole" su se takođe pojavljivali na velikim sportskim događajima. Tokom hokejaške utakmice CSKA iz Moskve, istaknute su oznake jedinice, a viđene su i prišivke povezane sa jedinicom.
Međutim, tolerancija režima prema paravojnim oružanim grupama van glavnog lanca komandovanja naglo je opala nakon juna 2023. godine, kada se Vagnerova plaćenička grupa koju je predvodio Jevgenij Prigožin pobunila, nakratko zauzevši lokalni vojni štab i poslavši naoružanu kolonu ka Moskvi.
Iako je pobuna propala u roku od nekoliko sati, predstavljala je najozbiljniji izazov vladavini Vladimira Putina do sada. Dva mjeseca kasnije, Prigožin je poginuo u avionskoj nesreći.
Radikalima je poslata važna poruka
Nezavisne oružane formacije su raspuštene ili integrisane u redovnu vojsku. Istaknuti ultranacionalistički kritičari su ućutkani. Igor Girkin, bivši komandant poznat pod nadimkom Strelkov, osuđen je prošle godine na zatvorsku kaznu zbog ekstremizma nakon što je napao vojno rukovodstvo i ismijavao vođenje rata.
"Espanjola" je doživjela istu sudbinu, iznenada objavivši u oktobru da se raspušta i da će njene jedinice biti apsorbovane u rusku vojsku. Dva mjeseca kasnije, njen osnivač je preminuo.
"Orlovljeva smrt je još jedno demonstrativno uklanjanje radikala koji su izmakli kontroli, prateći istu logiku kao i eliminacija Prigožina", rekao je Andrej Kolesnikov, politički analitičar iz Moskve.
Prema Kolesnikovu, očigledno ubistvo poslužilo je kao upozorenje, usmjereno na odvraćanje drugih od samostalnog djelovanja, posebno imajući u vidu mogućnost da bi se veliki broj ogorčenih i naoružanih ljudi vratio sa bojnog polja ako bi mirovni pregovori otvorili put ka okončanju rata.
Čini se da je poruka primljena. Malo ko je među stotinama uticajnih proratnih blogera javno komentarisao okolnosti Orlovljeve smrti, a većina nije rekla ništa.
Sama "Espanjola" je objavila pažljivo formulisanu poruku: "Ne možemo a da ne primjetimo da su mnogi zainteresovani za uzrok Orlovljeve smrti, baš kao i mi", rekli su. Grupa je, međutim, pozvala pristalice da sačekaju rezultate zvanične istrage.