Na vrhuncu solarne aktivnosti, geomagnetne oluje mogu da pogode Zemlju i po nekoliko puta godišnje i izazovu prekid radio komunikacije i internet signala, višak struje u mreži, ali i divne prizore polarne svjetlosti
Sunčeve baklje, veoma snažne eksplozije u sunčevoj atmosferi koje putuju brzinom od oko milion kilometara na čas, izazivaju geomagnetne oluje i pojavu polarne svjetlosti na Zemlji.
Ovoga puta, prva erupcija sunčevih baklji primijećena u subotu 23. marta u 2 sata 45 minuta po srednjoevropskom (22. mart, 21:45 po istočnoameričkom) vremenu. Potom je uslijedio "baraž supervruće plazme" usmjeren prema Zemlji, što je pojava poznate kao koronalna eksplozija.
Snažan energetski udar potom je pogodio Zemlju u nedelju 24. marta, nešto posle 15 i 30 sati (CET), izazvavši žestoku geomagnetnu oluju (G4 klase), najjaču solarnu oluju još od 2017. godine.
Velika geomagnetna oluja u stanju je da poremeti radio komunikacije na Zemlji, upozorili su stručnjaci za svemirsku meteorologiju nakon što su proteklog vikenda uočili izbijanje plazme sunčevih baklji na površini Sunca.
Level 4 Solar Stormpic.twitter.com/wFDvxeCpnv
— SpaceWeatherNews (@SunWeatherMan)March 24, 2024
Prekid radio signala, dodatna struja u mreži
Solarna oluja može da prekine visokofrekventni prenos radio signala, što je, na primjer, način na koji se odvija komunikacija između aviona i udaljenog tornja kontrole leta. Međutim, mnogi savremeni avioni mogu da koriste satelitski prenos signala za slučaj prekida radijskog, pa to ne bi trebalo da predstavlja veći problem.
Probleme mogu da iskuse operateri satelita, pošto se može dogoditi da im oluja oteža praćenje tih letjelica. Takođe, električne mreže bi mogle da dobiju dodatnu "indukovanu struju" u svojim vodovima, iako to nije ništa što one ne mogu da podnesu, objasnio je svemirski meteorolog Džonatan Laš iz Centra za predviđanje svemirskog vremena američke Nacionalne administracije za okeane i atmosferske pojave.
"Za obične ljude, ako je nebo tokom noći vedro i ako se nalaze na višim geografskim širinama, to je odlična prilika da vide osvijetljeno nebo", rekao je Laš istakavši da je to dobra prilika da za "lovce" na polarnu svjetlost (aurora borealis) budući da bi predstojeći period trebalo da bude idealan za njeno posmatranje.
Nema razloga za zabrinutost od posledica ova pojave po ljude, prenio je Euronews Next navode iz upozorenja američkog Centra za predviđanje svemirskog vremena objavljenog protekog vikenda.
Najjača solarna oluja u poslednjih 7 godina protutnjala Svemirom: Šta se događa kad sunčeve baklje krenu prema Zemlji?
Solarna aktivnost i zamena polova
Svakih 11 godina magnetno polje Sunca se okreće, zbog čega njegov sjeverni i njegov južni pol menjaju pozicije. Solarna aktivnost se mijenja tokom tog ciklusa i tada se nalazi na svom vrhuncu što se naziva – solarni maksimum.
Poremećaji zemljinog magnetnog polja izazvani velikim eksplozivnim izbacivanjem plazme i magnetnim poljem sunčeve atmosfere u obliku koronalnih eksplozija, dovode do stvaranja geomagnetnih ili solarnih oluja. Tokom takvih perioda, oluje tog tipa mogu da pogode Zemlju i po nekoliko puta godišnje. Sa druge strane, dok traje solarni minimum – između oluja može da prođe i po nekoliko godina.
Inače, Nacionalna administracija za okeane i atmosferske pojave SAD geomagnetne oluje po snazi rangira na skali od G1 do G5, navodi Space.com. Najslabije G1 oluje one koje mogu da izazovu povećanje polarne svjetlosne (auroralne) aktivnosti oko polova i "manje fluktuacije u izvorima napajanja"
Oluje najekstremnijeg G5 nivoa u stanju su da izazovu potpuni prekid visokofrekventivnih radio signala (tzv. radio-zamračenje; engl. radio blackout) na cijeloj osunčanoj strani Zemlje, koji može da potraje i po nekoliko sati.