U Parizu je pronađeno tijelo Stevana Markovića, a veza sa slavnim glumcem samo je otvorila novo poglavlje zagonetne smrti.
Ubistvo Stevana Markovića, bivšeg telohranitelja slavnog glumca Alena Delona, decenijama je obavijeno velom misterije. Iako je vijest o njegovoj smrti polovinom oktobra 1968. godine u beogradskoj štampi prvobitno predstavljena šturo, uslijedili su dramatični obrti.
Već narednih dana, zahvaljujući sve brojnijim izvještajima iz francuske štampe, domaća javnost počinje da shvata razmjere skandala koji će uzdrmati političke, bezbjednosne i medijske krugove i u Jugoslaviji i u Francuskoj. Ključno pitanje, ko je i zbog čega ubio Markovića, i danas ostaje bez definitivnog odgovora.
Tijelo nepoznatog muškarca pronađeno je 1. oktobra 1968. na đubrištu nedaleko od Versaja, u plastičnoj kesi, vezanih ruku i nogu. Pariska policija je na osnovu otisaka prstiju i utvrđivanja prebivališta ustanovila da je ubijeni bio jugoslovenski državljanin i emigrant, koji se zvao Stevan Marković i da je bio blizak prijatelj francuskog glumca Alena Delona.
Nakon prve obdukcije, saopšteno je da je Marković usmrćen udarcem tvrdim predmetom. Međutim, nakon ekshumacije tijela, nova obdukcija pokazala je da je Marković ubijen vatrenim oružjem kalibra 9 mm, koje su u to vrijeme koristile profesionalne ubice.
Zbog značaja istražnog postupka, pariska policija je podatke o ubijenom i njegovoj vezi s filmskom zvijezdom držala u tajnosti do trenutka kada je, više od nedelju dana od pronalaženja tijela, na svedočenje pozvan i Delon sa suprugom Natali.
Zločin u Holivudu
Stevan Marković je rođen u Beogradu 1937. godine, odrastao je u centru grada, u Sremskoj ulici. Pripadao je mangupima iz Savamale čija je teritorija obuhvatala lijevu stranu od Knez Mihailove ulice i Kalemegdan, sve do savamalskih dokova. Legenda pripoveda da nikada nije izgubio duel u uličnim pesničenjima. Prijatelj i komšija iz Sremske ulice bio mu je Miloš Milošević, koji će ga i upoznati sa Alenom Delonom.
U potrazi za boljim životom, Stevan Marković je krajem ljeta 1958. godine, zajedno sa četvoricom prijatelja, napustio Beograd i preko Istre ilegalno prešao granicu, stigavši ubrzo u Pariz. Tokom narednih sedam godina živio je skromno, snalazeći se kroz razne povremene poslove, uglavnom kao fotograf turista, sve do susreta sa Alenom Delonom 1965. godine.
Postoje tvrdnje da je Stevan Marković upoznao Alena Delona još prije 1965. godine, zahvaljujući zajedničkom prijatelju Milošu Miloševiću koji je 1966. tragično preminuo u Holivudu pod nerazjašnjenim okolnostima. Njegovo tijelo pronađeno je u kući glumca Mikija Runija, zajedno sa tijelom Runijeve supruge Barbare.
Njegovi posmrtni ostaci prenijeti su u Beograd i sahranjeni na Novom groblju. Do danas nije razjašnjeno da li je reč o ubistvu i samoubistvu ili dvostrukom ubistvu, a neki istražioci povezuju ovu tragediju sa kasnijom smrću Stevana Markovića.
Svjedoci mijenjaju iskaz
Godine 1965., na molbu Miloša Miloševića, Alen Delon je pomogao Stevanu Markoviću da izađe iz zatvora u Belgiji, gdje je završio zbog umiješanosti u pljačku, navodno iz neznanja. Nakon toga, Marković postaje Delonov blizak saradnik i telohranitelj.
Iako je živio od Delonove finansijske pomoći, novac je često trošio na kocku, trke konja i provode, što je vremenom izazvalo nezadovoljstvo u Delonovoj porodici. Govorilo se i o mogućoj kratkoj aferi sa glumčevom suprugom Natali, što je dodatno pogoršalo odnose.
Do 1968. godine, odnosi između Markovića i porodice Delon postaju sve napetiji. Kada mu ponude otpremninu, Marković traži više nego što su bili spremni da daju, što se kasnije navodi kao jedan od mogućih motiva za njegovo ubistvo.
Večeri, 22. septembra 1968. godine, Marković je poslednji put viđen živ kako ulazi u taksi. Na zadnjem sjedištu nalazio se muškarac koga su kasnije identifikovala dva svjedoka – taksista i Markovićev prijatelj Uroš Milićević – međutim, kasnije su promijenili iskaze. Milićević je ujedno bio i poslednja osoba koja je vidjela Markovića živog.
Tokom prvog svjedočenja Alen Delon negirao je da je poznavao ubijenog. Međutim, policija dolazi u posed Stevanovih pisama koja je slao prijateljima i starijem bratu, a u kojima je opisivao svoje loše materijalno stanje i nezadovoljstvo bračnim parom. Kako je otkriveno u jednom od pisama, Marković je namjeravao da uradi "nešto veliko" ukoliko mu ne budu izašli u susret.
Pisma su ukazivala i na prijetnje koje je primao, a osim Delona i njegove supruge Natali, u njima se pominje i Fransoa Markantoni, tada malo poznat javnosti.
Francuski novinari ubrzo su otkrili da je Markantoni, Korzikanac, bio Delonov prijatelj još prije nego što je postao slavan. Bio je povezan i s raznim uticajnim strukturama i aktivan u legalnim i nelegalnim poslovima.
Pariska policija je ubrzo ispitala i Uroša Milićevića, Markovićevog bliskog prijatelja, koji je potvrdio da je Stevan 22. septembra najavio važan sastanak na koji je želio da ode sam. Milićević ga je krišom pratio do taksija u kojem je Markovića čekala nepoznata osoba.
Početkom novembra, Milićević je nestao iz Pariza. Nekoliko dana kasnije, u jednom beogradskom listu objavljen je njegov intervju u kojem tvrdi da mu je Marković rekao da, ukoliko se ne vrati 23. septembra, vjerovatno je ubijen. Zbog straha za sopstvenu bezbjednost, Milićević je, kako je naveo, napustio Francusku.
Likvidacija svjedoka
Prema prethodnom dogovoru, Uroš jedno pismo šalje Stevanovom bratu u Jugoslaviju, a drugo Natali Delon. U izjavama je bio uvjeren da iza Markovićevog nestanka stoje slavni glumac i njegov korzikanski prijatelj.
Uroš stupa u kontakt s Markovićevom djevojkom Klod Hos i traži da pređe u jedan od njenih stanova jer se plašio da bi mogao biti ubijen. Sa sobom nosi i Stevanove lične stvari, navodno i dnevnik za koji se pretpostavljalo da je bio predmet ucjene. Odlučuje da pronađe Markantonija kako bi saznao šta se desilo sa Stevanom. Razgovor se, iako isprva neprijatan, prema kasnijem svjedočenju Markantonija, prijateljski okončao.
Istražni sudija Rene Patar, koji je od početka vodio slučaj, nije zaboravio da je Uroš dao izjavu u kojoj je tvrdio da je Stevan bio ubijen vatrenim oružjem i to u vrijeme prije druge autopsije kada se još smatralo da je ubijen tvrdim predmetom. U jednom intervjuu zagonetno Uroš je i izjavio: "Zakletva koju sam dao prijatelju obavezuje me da ne kažem sve što znam".
U prvoj polovini sedamdesetih Uroš se vraća u Francusku i daje nove iskaze policiji koji su bili u suprotnosti s njegovim ranijim izjavama, te istražni organi odustaju od njega jer je "nepouzdan". Ali, u avgustu 1976. policija u Briselu pronalazi dva mrtva tijela u stanu koji je pripadao srpskom emigrantu, jedan od te dvojice bio je Uroš Milićević, tada star 27 godina. Prema zvaničnoj verziji, ubijen je u obračunu emigrantskog podzemlja, a nezvanično se njegovo smaknuće dovodilo u direktnu vezu sa “aferom Marković”.
Novi skandal
Krajem 1968. godine dolazi do neočekivanog obrta u istrazi. Izvjesni Borivoj Ackov iz zatvora gdje je služio robiju, šalje pismo Alenu Delonu kako bi mu izjavio saučešće zbog smrti zajedničkog prijatelja Stevice, ali pismo ne dolazi na odredište, već završava kod istražnog sudije Patara.
Ackov je na svjedočenju pominjao poznanstvo sa Urošem i pretpostavljao da je Stevan ubijen zbog ucjene, a pomenuo je i seanse “ružičastog baleta”, odnosno grupnog seksa kojima je i sam prisustvovao. Stevan je, navodno, imao običaj da ucjenjuje žene iz imućnih krugova tajno snimljenim fotografijama i to skupo naplaćivao.
Na kraju svjedočenja pomenuo je i visoku, plavokosu ženu kasnih četrdesetih godina, koja je posjećivala takve zabave, da bi, zaprepastivši inspektore policije, dodao da mu je u krajnjoj diskreciji rečeno da je to bila žena premijera francuske vlade. Uplitanje žene premijera u takve spletke značilo je skandal koji je mogao imati nesagledive posledice po kredibilitet države.
Već u januaru naredne godine do javnosti stiže nova šokantna vijest, svjedočenje Aleksandra Markovića, koji je u istrazi rekao da je sa bratom Stevanom, Alenom i Natali Delon bio na ručku u društvu sa Žoržom i Klod Pompidu. Izgledalo je da je politička karijera bivšeg premijera Pompidua gotova, naročito zbog njegove namjere da se na izborima kandiduje za predsjednika države. Pompidu je kasnije izjavio da je do ručka sa Alenom i Natali Delon trebalo da dođe, ali da je otkazan jer je njegovu suprugu zabolela glava.
Nakon više od pola godine, bez konkretnih dokaza o umiješanosti u ubistvo Markovića, Markantonija puštaju na slobodu. Istraga se nastavlja, a Žorž Pompidu, uprkos skandalu koji mu je serviran, dobija predsjedničke izbore na ljeto 1969. godine.
Alibi pod sumnjom
Delon je više puta ispitivan. Doznalo se i da je policija nakon pronalaženja tijela stigla kod njega u Sen Trope gdje je, uz dopuštenje, prisluškivala telefonski razgovor s čovjekom koji je bio Stevanov prijatelj. Taj sagovornik je rekao Delonu da je Stevan ubijen metkom u glavu, što je obdukcija i potvrdila. Bilo je neobično što policija nikada nije potražila tog sagovornika.
Nakon nekoliko godina još jednom je došao u situaciju da mu alibi ozbiljno bude uzdrman nakon što je pronađena dopisnica s njegovim rukopisom od 22. septembra, na dan kada je Stevan nestao, ubačena u sanduče baš u blizini avenije gdje je živio. Sudija Patar ustanovio je da glumac tog dana nije bio na snimanju u Sen Tropeu, jer je ekipa sa seta imala slobodan dan.
Gdje se tog 22. septembra nalazio Delon?
Glumac je rekao istražiteljima da je njegov prijatelj dopisnicu ponio sa sobom u Pariz i da je putovao automobilom, ubacivši je u poštansko sanduče nedaleko od mjesta gde je on stanovao, međutim policija je otkrila da se on nalazio na spisku putnika koji su ljeteli avionom. A ko je onda umjesto prijatelja zaista putovao avionom? Možda Delon pod drugim imenom.
Nakon saslušanja više stotina svjedoka ne samo da nisu otkrivene ubice i razlozi zbog kojih je Marković stradao, već nikada nije ustanovljeno ni gdje je on otišao tog 22. septembra 1968. Suđenje nikada nije održano.
Delonova prijetnja režiseru
Koliko je velom misterije obavijena “afera Marković” i koliko je u Francuskoj i dalje opasno baviti se tim skandalom, pokazuje okolnost da, uprkos namjeri, nikada nije snimljen igrani film na tu temu. Filmski reditelj Iv Boase svojevremeno je izjavio:
"Nisam uspio da napravim film o "aferi Marković" iako sam to silno želio i godinama skupljao dokumentaciju. Pritisci su bili toliko jaki sa svih strana da je to prosto bilo nemoguće. Svi dokazi bili su uklonjeni, ništa nije moglo zvanično da se potvrdi, a Alen Delon mi je jednom prilikom rekao: "Ti ćeš biti mrtav čovjek ako napraviš taj film". To nije bila prijetnja nego konstatacija.
(Blic/MONDO)