Jučerašnja pucnjava tokom policijske akcije u faveli Žakerzinjo u Rio De Ženeiru u kojoj je stradalo 25 osoba smatra se najvećim crnim bilansom u obračunu policajaca sa narko bandama od 1989., a važnu ulogu je odigrala i specijalna policijska jedinica.
Interesantno je da su policajci likvidirali oko 20 pripadnika narko bande koja je prethodno na ulici ubila jednog od policajaca koji se bavio suzbijanjem narkotika, a koji je sa kolegama pokušao da zaustavi regrutovanje djece za prodaju narkotika.
Televizijske kamere kada je krenuo obračun prikazale su specijalce obučene u crno i blindirana vozila sa neobičnom oznakom na vratima mrtvačka lobanja sa probodenim nožem i dva ukrštena pištolja. Većini koja je gledala brazilski film "Tropa da Elita" znala je da se radi o specijalnoj vojno-policijskoj jednici poznatoj kao BOPE što je skraćenica od " Batalhao de Operacoes Policias Especiais" odnosno u prevodu Operativni bataljon Specijalne policije.
Za negdje se odomaćio i izraz "Čuvari Favela", "Gospodari", a jedno je sigurno da kriminalci u favelama Rio de Žaneira zaziru od njih i u sukobima, kao što je bio u jučerašnji u Žarkezinju izvuku deblji kraj.
Kamere su zabilježile da su po otpočinjanju akcije BOPE bukvalno preplavile favele i počele da pretresaju svaku kuću. Nije bilo pošteđenih od previše radoznalih pokupili su telefone, neko je dobio metak, a najgore je prošla ekipa koja je upala u vagon na metro liniji broj 2. U pucnjavi napadači su ranili nekoliko putnika prije nego što su likvidirani.
Brazil kao najveća Latinoamerička država sastoji se ukupno od 27 država koje su ujedinjene u federaciju. Zbog toga u Brazilu postoji Federalna policija koja vodi istrage prikuplja informacije i preuzima obavještajni rad unutar države o kriminalnim grupama, terorističkim organizacijama.. Druga policija koja postoji je ona državna na nivou svake države a ona se dijeli na civilnu običnu i vojnu policiju koja ima značajnu ulogu u lovu na kriminalce.
Upravo od ove civilno-vojne policije formirana je elitna vojno-policijska jedinica za borbu protiv svih vidova kriminala i terorizma, odnosno sa situacijama kada obična policija nije mogla izaći na kraj. Formirana je bila početkom 1980-tih godina prošlog vijeka kada je brazilske višemilionske gradove a posebno Rio De Žainero zapljusnuo talas kriminala sa kojim obična policija što zbog korupcije, što zbog nesposobnosti i nemoći nije mogla da izađe na kraj. Upravo su BOPE bile te koje su uspostavile koliko toliko red i postali beskompromisni borci za red i zakon u najopasnijem gradu i naseljima gdje je carovala droga i svakodnevna svirepa ubistva.
Od svog formiranja BOPE su fokusirane na favele koje su tad, ali i danas zbog loših uslova života, opšteg siromaštva postale leglo kriminala. Ideja o angažovanju rodila se kada se shvatilo da je redovnoj policiji potrebno pojačanje u složenim akcijama kada su u pitanju opsade ili talačke situacije, hapšenje opasnih kriminalaca, njihovo sprovođenje.. Često se dešavalo da su vojnu i civilnu policiju spasavali iz kandži smrti, kad ovi upadnu u zameke u lavirnitima uličica u favelama.
Inače prva BOPE jednica upravo je formirana u Rio De Žaineru. Njihova baza kako kaže literatura o specijalnim jedinicama nalazi se na periferiji ovog najmogoljudnijeg grada na svijetu.
Organizacija
Formacijski ova specijalna vojno-policijska jednica je ranga bataljona. Brojno stanje prema nekim podacima kreće se od 370 do 400 policajaca koji pokrivaju samo teritoriju države Rio De Žainero. Inače i ostalih 26 država takođe imaju svoje BOPE. Svaki vojno policijski bataljon BOPE čine četiri čete i to: administrativna, taktička, jurišna i interventno spasilačka koja je sastavljena od četiri obučena pregovarača i osam snajperista. Takođe i ostale tri čete imaju po jednog snajperistu.
Selekcija
Ko može postati pripadnik sepcijalne jedinice BOPE? U redove ove sepcijalne jedinice se ne primaju svi. Svi kandidati dolaze iz policije i to preduslov je minimum šest godina rada na terenu u patroli po favelama, preporuka nadležnog starješine, besprijekorna biografija. Ako je to sve u redu kandidati odlaze na selektivni kurs provjere vojno-policijskog znanja i psiho-fizičkih sposobnosti. Upravo glavni eliminator onih koji su zalutali ili su precijenili svoje sposbnosti jeste taj psiho-fizički test. Tu ulazi i medicinski pregled. Kad se obavi selekcija kandidata oni koji su prošli idu na obuku. U pitanju je tromjesečni kurs za specijalne operacije koji naglasak stavlja na borbu u urbanim uslovima (čitaj favele), korištenje različitih vrsta naoružanja, kao i rješavanja talačkih situacija. Poseban naglasaku obuci je snalaženje u "Kući smrti" posebno napravljenom objektu za obuku. Kandidati prolaze obuku u korištenju široke palete naoružanja, ali naglasak je i na borilačkim vještinama, korištenju noža i bliskoj borbi, kada je nemoguće upotrijebiti oružje.
Tokom obuke kandidati prolaze i obuku iz helikopterskog desanta, izviđanje, ali i agenturni rad na terenu. Kanidati tokom trajanja kursa prolaze 24 časovnu obuku, sa malo slobodnog vremena za odmor. Kako selektivna obuka izgleda može se vidjeti u filmu "Tropa da elite", ali i nizu dokumentaraca o ovoj specijalnoj jedinici.
U okviru baze za obuku nalazi se i prava favela koja je počišćena od kriminalaca i koja je postala poligon za obuku specijalaca gdje se provjerava i uči gradska borba. Od kanidata se očekuje snalažljivost, okretnost, brzina jer se operacije odvijaju u uskom prostoru punom civila, nedužnih ljudi, djece, staraca, žena što usložnjava situaciju i stvara jak psihički pritisak.
Posle završetka ove faze postoji i faza obuke u džungli, kretanja, borbe, maskiranja, praćenja, savladavanja ili izbjegavanje imrpovizovanih prepreka, ali i obučenost u izvođenju amfibijsko-desantnih operacija.
Naoružanje jedinice:
Osnovno naoružanje speicjalaca je automatska puška FN FAL 7,62x51 mm, u upotrebi je i ruski AK 101, snajperske puške Colt AR 15 kalibra 5,56 mm, pištolji bereta, glok i šarolika vojno policijska oprema. Bataljon ove specijalne jedinice posjeduje i specijalno konstruisana i prerađena vozila, na koja je stavljen dodatni oklop, a tokđe i šarolika paleta oklopnih vozila, kao i helikopteri gdje oksonicu čini američki Bel UH 1 H II Hjui.
Akcije
Klasične akcije u kojima specijalna jednica BOPE učestvuje su hapšenje kriminalaca, likvidacija bandi u favelama ili talačke situacije. Ova jedinica se često korsiti i za suzbijanje zatvorskih pobuna, koje su u Brazilu veoma česte i gdje prema pobunjenim zatvorenicima nema baš neke milosti.
Jedan od čuvenih akcija je bila pobuna u zatvoru BANGU I. Posebno su nemilosrdni prema "Mineirosima" odredi smrti koji su činili bivši policajci koji su odlučili da ne čekaju korumpiranu državu i tužilaštvo, već su uzeli pravdu u svoje ruke. Međutim, kada su protjerali većinu bandi iz favela počeli su od stanovnika da naplaćuju reket kako bi ih štitili, a njima se morao plaćati i porez na struju i gas pa su zarađivali na mjesečnom nivou više od 6.000 eura na populaciju jedne favele od oko 12.000 stanovnika, dok ta cifra raste što je broj stanovnika veći.