Ruske specijalizovane jedinice Specnaz uništene se u borbama tokom rata u Ukrajini, pokazali su tajni američki dokumenti,
Rat u Ukrajini je desetkovao elitne snage Specnaz i Moskvi će biti potrebne godine da ih obnovi, prema tajnim američkim procjenama do kojih je došao Vašington Post.
Američki zvaničnici su svoju procjenu zasnovali na prekomernom oslanjanju ruskih komandanata na ove specijalizovane jedinice, koje su bile raspoređene u sastavu pešadijskih formacija na liniji fronta u Ukrajini. Ove formacije su, kao i ukrajinske, pretrpjele ogroman broj mrtvih i ranjenih.
Pripadnicima Specnaza se obično dodjeljuju tajne misije visokog rizika – poput one za hvatanje ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog – za koje prolaze neku od najnaprednijih obuka u ruskoj vojsci. Ali kada je Kremlj pokrenuo invaziju u punom obimu prošlog februara, viši komandanti, željni da iskoriste početni vojni zamah i skeptični u pogledu sposobnosti svojih konvencionalnih snaga, odstupili su od norme i naredili elitnim snagama da uđu u direktnu borbu, navodi se u nalazima. Američke obavještajne službe i nezavisni analitičari koji su pomno pratili raspoređivanje jedinica specijalaca, prenosi Jutarnji list.
Kaže se da je ubrzano iscrpljivanje ruskih komandosa promenilo dinamiku rata od njegovog početka, ozbiljno ograničavajući sposobnost Moskve da koristi tajne taktike za podršku konvencionalnim borbenim operacijama. Američki zvaničnici vjeruju da će zapanjujući gubici koje su pretrpjeli učiniti ove jedinice manje efikasnim, ne samo u Ukrajini već i u drugim dijelovima svjeta gdje ruske snage deluju, prema procjenama od kraja 2022. do početka ove godine.
Prema Vašington Postu, čini se da je stanjivanje ovih jedinica vidljivo na satelitskim snimcima pronađenim među materijalima koji su procurili. Fotografije prije i posle – koje prikazuju bazu koju koristi 22. odvojena brigada specijalaca na jugu Rusije, kaže se u dokumentu – otkrivaju da su "sve osim jedne od pet ruskih odvojenih brigada specijalaca, koje su se vratile iz borbenih dejstava u Ukrajini krajem ljeta 2022. pretrpjela značajne gubitke“.
Materijal sadrži dvije fotografije, jednu snimljenu u novembru 2021, nekoliko mjeseci prije početka invazije, a drugu godinu dana kasnije. Prva prikazuje užurbanu flotu koja vrvi vozilima, dok druga otkriva ono što su američki zvaničnici zaključili da je stanje ekstremne iscrpljenosti snaga mjesecima nakon što se brigada vratila u bazu sa manje od polovine taktičkih vozila koje je imala prije raspoređivanja. Pored 22. brigade, dvije druge brigade specijalaca pretrpjele su procjenjenu stopu gubitaka od 90 do 95 procenata, prema procenama.
Ruske probleme dodatno komplikuje činjenica da ti gubici zapravo znače gubitak iskusnih pripadnika elitnih snaga. Najmanje četiri godine specijalizovane obuke potrebne su za vojnike specijalaca, kaže se u američkim dokumentima, a Moskvi će možda trebati decenija da reorganizuje jedinice. Dokumenti ne daju procjenu koliko je pripadnika Specnaza poginulo ili ranjeno u Ukrajini, ali se u materijalima, u kojima se autori pozivaju na presretnute obavještajne podatke, procenjuje da je samo jedna jedinica, 346. jedinica, "izgubila skoro cijelu brigadu i sada ima samo 125 aktivnih članova u poređenju sa 900 koliko je bilo raspoređeno“.
Ove procjene američkih struktura su u skladu sa zapažanjima analitičara. Rob Li, vojni ekspert za Rusiju i viši saradnik na Institutu za spoljnopolitička istraživanja, rekao je da su se ruski vojnici motorizovane pješadije pokazali neefikasnim, a komandanti su pokušali da kompenzuju raspoređivanjem elitnih vazdušno-desantnih jedinica, marinske pješadije i specijalaca na bojno polje, što uključuje neuspješan pokušaj zauzimanja Kijeva, i u bitkama na istoku i jugu.
Postoji neposredna posledica te strategije, kaže Li. Ruski komandanti su, nakon "iskorišćenja” najbolje obučenih lovaca, izgubili dragocjene vještine koje ove snage posjeduju od početka invazije do prošle jeseni. "To je uticalo na ostatak rata jer je Rusija izgubila sve ove ključne sposobnosti koje nije mogla lako da zamijeni i u pogledu vrhunske opreme i vrhunskih vojnika“, rekao je on.
Samo nekoliko dana nakon početka rata, snage specijalaca stigle su u istočnoukrajinski grad Harkov u malom broju i bez velike podrške konvencionalnih trupa, kaže Li. Mnogi od njih su ubijeni ili zarobljeni, istakao je on. Video snimci i fotografije pokazuju da je na tom području uništeno i nekoliko primjeraka njihovih specijalizovanih vozila. Slična situacija odigrala se i u Mariupolju na jugu Ukrajine i u istočnom regionu Donbasa, gdje su se borbe često vodile u šumovitim predjelima, gdje su regularne ruske motorizovane jedinice imale poteškoća da djeluju, kaže Li. Snage Specnaza su takođe djelovale u rudarskom gradu Vuhledar u Donjeckoj oblasti, rekao je Li, gdje borbe traju mjesecima.