U društvu koje se sve više oslanja na vještačku inteligenciju za svakodnevne zadatke, dugoročni razvoj mozga mogao bi biti doveden u pitanje.
Da li ChatGPT šteti sposobnostima kritičkog mišljenja? Novo istraživanje istraživača sa Media Lab-a američkog MIT-a donijelo je neke zabrinjavajuće rezultate.
U studiji je učestvovalo 54 ispitanika uzrasta od 18 do 39 godina iz oblasti Bostona (SAD), koji su podijeljeni u tri grupe. Svaka grupa je dobila zadatak da napiše više eseja koristeći OpenAI-jev ChatGPT, Google pretraživač, ili nikakvo digitalno sredstvo.
Istraživači su pomoću EEG uređaja mjerili moždanu aktivnost u 32 regije mozga. Otkriveno je da su korisnici ChatGPT-ja imali najslabiji moždani angažman i dosljedno postizali lošije rezultate na neuronskom, jezičkom i ponašajnom nivou.
Tokom više mjeseci, oni koji su koristili ChatGPT postajali su sve pasivniji i češće su pribjegavali pukom kopiranju. Studija sugeriše da upotreba velikih jezičkih modela može negativno uticati na učenje, naročito kod mlađih korisnika. Iako rad još uvijek nije prošao stručnu recenziju i obuhvata mali broj učesnika, rezultati su objavljeni kako bi se skrenula pažnja na potencijalne rizike u društvu koje se sve više oslanja na vještačku inteligenciju u svakodnevnim zadacima.
MIT Media Lab je u posljednje vrijeme posvetio značajne resurse proučavanju uticaja generativne vještačke inteligencije. Neka ranija istraživanja iz ove godine pokazala su da se korisnici, što više vremena provode sa ChatGPT-jem, osjećaju sve usamljenije.
Grupa koja je u ovom istraživanju koristila ChatGPT napisala je izuzetno slične eseje sa malim brojem originalnih ideja, oslanjajući se na iste izraze i konstrukcije. Dva profesora engleskog jezika koji su ocjenjivali eseje ocijenili su ih kao „bezdušne“. EEG mjerenja su pokazala nizak nivo izvršne kontrole i pažnje.
Grupa koja nije koristila nikakva digitalna sredstva pokazala je najviši nivo moždane povezanosti, naročito u alfa, theta i delta talasima, koji se dovode u vezu sa kreativnošću, memorijom i obradom značenja. Ovi učesnici su bili angažovaniji, radoznaliji, više su se potrudili i izražavali su veće zadovoljstvo svojim radom.
Treća grupa, koja je koristila Gugl, takođe je pokazala visok nivo zadovoljstva i aktivnu moždanu funkciju. Ovo je važno jer sve više ljudi traži informacije kroz AI četbotove, umjesto tradicionalnog pretraživanja interneta.
Nakon što su napisali po tri eseja, svi učesnici su dobili zadatak da prepišu jedan od svojih prethodnih radova. Međutim, grupa koja je koristila ChatGPT to je morala da uradi bez ikakvih alata, dok je „moždana“ grupa sada mogla da koristi ChatGPT.
Prva grupa se slabo sjećala sadržaja sopstvenih eseja i pokazivala je niske alfa i theta moždane talase, što ukazuje na izbjegavanje dubokog memorijskog procesa.
Suprotno tome, druga grupa je postigla dobre rezultate i pokazala snažan porast moždane povezanosti u svim EEG frekvencijama. To otvara mogućnost da vještačka inteligencija, ako se koristi na pravilan način, može poboljšati proces učenja, umjesto da ga oslabi.
U istraživanje su ubačene i zamke kako bi se spriječilo da veliki jezički modeli ponavljaju već viđeni sadržaj. Takođe je zabilježeno da su modeli „halucinirali“ – u sažecima se pojavilo kako je korišćen GPT-4o, iako to nigdje u studiji nije navedeno.
U pripremi je još jedno slično istraživanje, koje će ispitivati moždanu aktivnost tokom softverskog inženjeringa i programiranja – sa ili bez pomoći vještačke inteligencije. Preliminarni rezultati, prema tvrdnjama istraživača, još su zabrinjavajući.
Naučne studije koje se bave uticajem vještačke inteligencije tek su u ranoj fazi razvoja. Jedna Harvardova studija iz maja pokazala je da generativna vještačka inteligencija povećava produktivnost, ali istovremeno smanjuje motivaciju.
MIT se ogradio od drugog istraživanja u kojem je tvrdnja bila da vještačka inteligencija značajno unapređuje produktivnost zaposlenih, navodi časopis Time.