Prvi put

Vještačka inteligencija prvi put otkrila i klasifikovala supernovu bez ikakve ljudske pomoći

Autor Ilija Baošić

Umjesto 2.000 radnih sati, koliko je potrebno astronomima, vještačkoj inteligenciji je trebalo samo četiri dana.

Izvor: X-ray: NASA/CXC/SAO; Optical: NASA/STScI, Palomar Observatory, DSS

Prvi put u istoriji, vještačka inteligencija je tražila, otkrila, potvrdila, klasifikovala i objavila otkriće supernove bez ikakve ljudske intervencije. Zasluge za ovaj revolucionarni podvig u opservaciji svemira pripale su internacionalnom timu i Nortvestern univerzitetu, koju su udruženim snagama razvili automatizovani sistem za detekciju zvezdanih eksplozija pod nazivom Bright Transient Survery Bot (BTSbot).

Naučnici su vještačku inteligenciju trenirali na preko 1,4 miliona slika iz skoro 16.000 izvora, a sve kako bi, prema riječima Nortvestern univerziteta, eliminisali mogućnost ljudske greške i značajno smanjili vrijeme potrebno za objavu otkrića.

"Uklanjanje ljudskog faktora istraživačima pruža više vremena za analizu zapažanja i razvoj novih hipoteza o porijeklu kosmičkih eksplozija koje se posmatraju", kaže Adam Miler, astronom sa Nortvesterna i jedan od vodećih istraživača u razvoju BTSbot-a.

Skenirajući podatke robotizovanih teleskopa, BTSbot je uspio da detektuje, potvrdi, klasifikuje i objavi opservaciju supernove tipa Ia u periodu od samo četiri dana - teleskopi su uslikali zvezdanu eksploziju na nebu 3. oktobra, vještačka inteligencija je detektovala 5. oktobra, a potvrda je stigla 7. oktobra. Poređenja radi, astronomima je za detekciju, analizu podataka i objavljivanje otkrića potrebno oko 2.000 radnih sati.

"Ovo značajno pojednostavljuje istraživanje supernovih", kaže Nabil Rehemtula sa Nortvesterna. "Biće nam od velike pomoći da bolje razumijemo životne cikluse zvijezda i porijeklo elemenata koje supernove stvaraju, poput ugljenika, gvožđa i zlata".

Iako su supernove svijetli i energični događaji, one nisu tako česte, niti ih je lako uočiti. Tradicionalne metode detekcije se oslanjaju na to da astronomi vizuelno pregledaju velike količine podataka iz robotskih teleskopa koji neprekidno skeniraju noćno nebo u potrazi za novim izvorima svetlosti. Međutim, vještačka inteligencija to mijenja.

"Kada se sve uključi i radi kako treba, mi zapravo ništa ne radimo. Noću idemo na spavanje, a ujutru vidimo da BTSbot nepokolebljivo radi svoj posao", dodaje Rehemtula.