Mamula je nacionalno blago Crne Gore i svjetska kulturna baština, zbog čega Skupština treba da razmotri odlaganje usvajanja Ugovora o dugoročnom zakupu ostrva Lastavica sa tvrđavom, ocijenio je bivši generalni sekretar UN, Boutros Gali.
“Smatramo da je tvrđava Mamula istorijski spomenik, trajno svjedočanstvo burne prošlosti ratova i sukoba na ovim prostorima. Tvrđava je jedinstven objekat u svijetu, narodno, kulturno, arhitektonsko i prirodno bogatstvo Crne Gore i dio zajedničke kulturne baštine čovječanstva”, navodi se u pismu, koje su potpisali i bivši generalni direktor UNESCO-a, Federico Mayor, predsjednik Savjeta Međunarodne unije za zaštitu prirode (IUCN) od 2008. do 2012, Ashok Khosla, predsjednik emeritus Inter Press Servisa, Roberto Savio i generalni sekretar UN Konferencije o čovjekovoj okolini 1972, Maurice F. Strong.
Ugovor o dugoročnom zakupu ostrva Lastavica sa tvrđavom Mamula zaključen je između crnogorske Vlade i kompanije Orascom Development 23. februara i nalazi se u skupštinskoj proceduri. Ugovor predviđa da se ostrvo i tvrđava izdaju u zakup privatnom investitoru na period od 49 godina, s ciljem da se pretvore u ekskluzivno, luksuzno odmaralište na crnogorskoj obali.
“Izražavamo čuđenje da je jedino rješenje za očuvanje i korišćenje tvrđave Mamula koje je razmotreno i predloženo običan poslovni aranžman i ugovor o privatizaciji i pretvaranju tvrđave u tržišno dobro, odnosno u odmaralište sa pet zvjezdica – bez ikakvog osvrta na detalje korišćenja tvrđave i ostrva – u odmaralište koje će neminovno biti namijenjeno isključivo za visoko platežnu klijentelu i njene prohtjeve”, navodi se u pismu.
Potpisnici pisma su zabrinuti što nije bilo široke nacionalne i međunarodne javne debate i razmjene mišljenja o razvoju, svrsi i višestrukom potencijalu za rehabilitaciju te jedinstvene tvrđave.
“Imajući u vidu istorijski i simboličan značaj tvrđave Mamula, njene zadivljujuće karakteristike i prirodni položaj, a iznad svega njenu relevantnost i vrijednost njenog potencijalnog korišćenja za Crnu Goru kao i za širu međunarodnu zajednicu, ne ulazeći u finansijske i druge detalje Ugovora i njegove konkrektne i neopipljive implikacije za Crnu Goru i njen narod, želimo da predložimo da, prije nego što Skupština uzme u razmatranje i donese odluku o Ugovoru, ovaj predmet i alternativne mogućnosti za adaptaciju i korišćenje tvrđave Mamula, uključujući predloge zainteresovanih strana, budu dodatno razmotrene i prodiskutovane u Skupštini, kao i šire u javnim forumima”, navodi se u pismu.
Tvrđava Mamula je, kako su kazali, pogodna za korišćenje tokom čitave godine kao javna institucija ili fondacija posvećena ciljevima mira, razvoja i međunarodne saradnje. Kao višenamjenska ustanova, adaptirana tvrđava bi mogla da se koristi na više načina.
“Tvrđava može da se koristi kao jedna izuzetno dostupna, ali u isto vrijeme skrovita, intimna i bezbjedna lokacija i širom svijeta poznato mjesto i stjecište, na neutralnom terenu, koje bi se koristilo za međunarodne sastanke i pregovore, uključujući i susrete svjetskih lidera na najvišem nivou ili kao institucija za seminare, radne sastanke i manje konferencije na kojima bi se sastajali akteri raznih profila koji su zainteresovani za i bave se globalnim problemima koji se tiču čovječanstva, problemima kojima bi tvrđava Mamula bila posvećena”, navodi se u pismu.
Takođe, kako su dodali, tvrđava može da se koristi kao usamljeno mjesto za akademsko razmišljanje, studije i razmjenu mišljenja ograničenog broja svjetski poznatih gostujućih naučnih radnika, mislioca i ličnosti iz javnog života, koji bi boravili izvjesno vrijeme u tvrđavi, većinom van sezone i u periodu nepogodnih vremenskih prilika, izolovani od spoljneg svijeta, radeći na svojim projektima, družeći se i komunicirajući.
Potpisnici pisma navode da bi se tvrđava mogla koristiti kao lokacija za javne nacionalne i međunarodne kulturne događaje koji bi bili otvoreni za javnost tokom sezone, uključujući umjetničku galeriju i mali muzej posvećen istoriji tvrđave, Bokokotorskog zaliva i Crne Gore uopšte.
Kao jedna multifunkcionalna institucija, uz događaje i aktivnosti koje bi se tu organizovale tokom čitave godine i kojima bi bila domaćin, ishodima, inicijativama i dogovorima koje bi omogućila, tvrđava Mamula bi, kako se navodi u pismu, izrasla u jednistveno i nadaleko poznato mjesto u globalnoj mreži lokacija za sastanke, za koje vlada veliki interes i potražnja s obzirom na sve tješnju i mnogostranu međunarodnu saradnju i potrebu za direktnom interakcijom. Obrisi tvrđave uslikani u njen logo bi, bez sumnje, postali dobro poznati širom svijeta.
“Mi, kao ličnosti koje su posvetile svoju profesionalnu karijeru međunarodnoj saradnji u okviru Ujedinjenih nacija, osjećamo se pozvanim da predložimo da se tvrđava Mamula, koja je sagrađena za ratne ciljeve i svrhe i koja je uglavnom bila korišćena kao zatvor za internaciju, mučenje i pogubljenja tokom dva svjetska rata, pretvori u objekat i instituciju koja bi bila u službi mira i međunarodne saradnje”, navodi se u pismu.
Oni smatraju da tvrđava Mamula treba da postane simbol zajedničkih ciljeva i stremljenja čovječanstva, i da se razvije u izvorište i rasadnik misli, inicijativa, rješenja i akcija koje su od opšteg javnog interesa i u interesu globalnog javnog dobra. Treba da postane međunarodno obilježje s kojim će se Crna Gora i njen narod ponositi i koje će biti dosljedan spomenik njihovoj znamenitoj istoriji i nacionalnim stremljenjima, a i biti u skladu s proglašenim ciljem Crne Gore da postane ekološka država.
“U cilju toga, želimo da predložimo Vama i Skupštini da razmotrite da se odluka odloži sine die, dok se ne obavi detaljna studija, uključujući prikupljanje sredstava i uopšte finansiranje odgovarajuće rehabilitacije tvrđave Mamula i ostrva Lastavica, i njihove adaptacije za dogovorene svrhe. Krajnji cilj treba da bude da predloženo rješenje ima viziju, uživa široku podršku javnosti i bude na bazi konsensusa”, zaključuje se u pismu.