Sa efektima energetske krize, izazvane ratom u Ukrajini, zemlje članice EU - koje su sve odlučile da se distanciraju od upotrebe ruskog gasa - postale su otvorenije ka ideji o nuklearnim elektranama.
Nuklearna energija se vraća na energetsku scenu Evropske unije, nakon tri godine intenzivnih pregovora, čime se ova vrsta energije zvanično pridružila listi "prelaznih" energija u zelenoj taksonomiji EU od 1. januara 2023.
Nakon glasanja kojim se potvrdio stav Evropskog parlamenta o tom pitanju u julu 2022. godine, kopredsjedavajuća grupe Ujedinjene ljevice, Manon Obri, izjavila je da je ova odluka "smislena za buduće rokove i glasanje o klimatskim pitanjima".
Međutim, sa efektima energetske krize, izazvane ratom u Ukrajini, zemlje članice EU - koje su sve odlučile da se distanciraju od upotrebe ruskog gasa - postale su otvorenije ka ideji o nuklearnim elektranama.
U Francuskoj, a posebno u zemljama istočne EU, nuklearna energija se sve više posmatra kao održivo rješenje za postizanje karbonske neutralnosti do 2050. godine.
Obnovljivi izvori energije na nivou EU
Ipak, razvoj obnovljivih izvora energije ostaje glavni prioritet na nivou EU.
Tri mjeseca nakon početka ruske invazije na Ukrajinu, 18. maja 2022. Evropska komisija je predložila povećanje cilja EU za obnovljivu energiju na 45% do 2030. godine, što je kasnije, u septembru, odobrio Evropski parlament.
Francuska je u Savjetu zauzela prilično neobičan stav, podržavajući cilj od 45%, ali samo ako se zemljama sa niskougljeničnim električnim miksom - što je šifra za nuklearnu energiju - odobri niži cilj.
Ideja je odbijena, a cilj je posledično snižen na 42,5% tokom političkog sporazuma postignutog sa Evropskim parlamentom o trećoj reviziji Direktive o obnovljivoj energiji (RED III).
Iako niko nije posebno zadovoljan rješenjem, diskusije su pokazale uticaj koje zemlje naklonjene nuklearnoj energiji imaju na institucionalne pregovore na nivou EU.
Vodonik dobijen iz nuklearne energije
Ovaj novootkriveni uticaj pronuklearnih zemalja takođe se ogledao u diskusijama o vodoniku sa niskim sadržajem ugljenika, koje su dobile neočekivanu političku dimenziju.
Od septembra 2022. godine, francuska ministarka energetike Agnes Panije-Runašer pojavila se u ofanzivi.
U pismu koje je otkrio EURACTIV Francuska, Panije-Runašer je pozvala Evropsku komisiju da prizna doprinos nuklearnog vodonika u ciljevima navedenim u RED III. Za Pariz, cilj je bio da se spriječi da ciljevi obnovljivog vodonika ugroze proizvodnju vodonika sa niskim sadržajem ugljenika iz nuklearnih izvora.
Krajem marta 2023. godine, nakon višemjesečnih pregovora između zemalja EU i unutar Evropskog parlamenta, politički sporazum o RED III prihvatio je i obnovljivi i niskougljenični vodonik.
Ali, iako je ovo izgledalo kao pobjeda Francuske, uslovi koji su nametnuti da bi vodonik dobijen iz nuklearne energije doprinio postizanju ciljeva EU, bili su toliko strogi da su bili praktično nedostižni.
Posle mjesec i po dana oklijevanja, Pariz je u poslednjem trenutku blokirao konačno usvajanje RED III, zakazano za sredinu maja, jer sporazum nije dao dovoljne garancije u vezi sa vodonikom dobijenim iz nuklearne elektrane - iako odluka o blokiranju usvajanja direktive nije išla na ruku svima u francuskom taboru.
Francuska je 16. juna konačno dobila zvaničnu deklaraciju Evropske komisije u kojoj se priznaje uloga nuklearne energije u postizanju ciljeva dekarbonizacije privrede EU - što je posledica intenzivnih godina lobiranja, potpomognutih francuskim uspostavljanjem pronuklearnog saveza sa 14 zemalja EU i (eventualno) još nekih.