U sve je uključen čovjek iz najjužeg kruga Vladimira Putina.
Ukrajinski obavještajci su izvijestili da ruski energetski gigant Gasprom osniva sopstvenu privatnu vojnu kompaniju (PMC). Obrazloženje bi moglo biti sljedeće - potreba da se odbrani oprema i imovina koja se nalazi na problematičnim mjestima. Zapadne energetske kompanije kao što su Exxon i BP rade isto. Međutim, Gasprom ne osniva privatnu vojsku koja bi čuvala nekoliko udaljenih bušotina ili cevovoda, niti je razlog da njeni pripadnici budu poslati u Ukrajinu. Gaspromov potez je najvjerovatnije usmjeren kontrolu nad vrijednim energetskim resursima unutar same Rusije, ali uopšteno gledano, u pitanju je borba za vlast.
Rusija ima širok spektar PMC-a, milicija, paravojnih formacija i drugih dvosmisleno klasifikovanih oružanih grupa. Ironično, PMC su tehnički ilegalni u Rusiji, ali to nije bitno u zemlji koja ima slavnu tradiciju razmetanja vladavine zakona. Noćni vukovi, motociklistička banda u stilu Anđela pakla, odigrali su glavnu ulogu u zauzimanju Krima 2014. pa su potom prerasli u miliciju koju podržava Kremlj. Zloglasna grupa Vagner dospjela je na naslovne strane zbog regrutovanja zatvorenika da se bore u Ukrajini dok njeni plaćenici rade u podsaharskoj Africi i Siriji. Rusija ima naoružane grupe za svaku priliku, ali se to može okrenuti protiv nje u nekom trenutku, piše Forbs.
"Paralelizam"
Evo zašto - preko PMC-a, Rusija može proširiti svoj uticaj širom svijeta, sprovoditi obavještajne operacije, steći ekonomske mogućnosti i unaprijediti svoje političke interese. PMC obavljaju mnoge funkcije uključujući borbe, obavještajne, dezinformacione, propagandne kampanje, usluge sajber bezbjednosti i fizički i hibridni rat. U krajnjoj liniji mogu se koristiti za eliminaciju političkih neprijatelja. Trenutno samo Vagner djeluje u Ukrajini. Ovo širenje naoružanih grupa takođe ima važnu funkciju u samoj Rusiji. To je svjesna strategija zaštite od puča poznata kao “paralelizam“. Paralelizam uključuje stvaranje alternativnih oružanih institucija lojalnih političkim liderima koje se takmiče sa regularnom vojskom. Rimski pretorijanci, Hitlerova SS vojska i Republikanska garda Sadama Huseina su neki od najznačajnijih primjera. Oni su glavni dio autoritarnih režima koji se plaše promjena iznutra. Dugo je primijećeno da represivni nedemokratski režimi troše više na domaće snage bezbjednosti nego na redovnu vojsku.
Obrazloženje je jednostavno: prvo, “mi ljudi” predstavljamo veću prijetnju režimu i vođi od stranih neprijatelja, a drugo, različite oružane grupe omogućavaju vođi da ih suprotstavi jedne drugima i da tako zadrži ultimativnu moć. Naravno ovo nosi i svojevrsni rizik - takve oružane grupe imaju lošiji učinak u ratu, a njihova neslaganja ili neposlušnost predstavljaju rizik od građanskog rata i mogu ubrzati propadanje države. Zaštita od puča je dugo prisutna u Putinovoj Rusiji i nije ograničena samo na bajkere ili plaćenike. 2016. godine Rosgvardija je osnovana kao „nacionalna garda“ to jest kao dopuna ruskoj vojsci. U praksi, ona se takmiči sa redovnom vojskom na svakom nivou, djelovala je odvojeno tokom svog katastrofalnog ranog napada na Kijev, a sada se takmiči sa svim drugim grupama kada je u pitanju regrutovanje novih ljudi. Vagner i borci Ramzana Kadirova pratile su rusku vojsku u Ukrajini.
Gasprom je dobio odobrenje za formiranje PMC pod obrazloženjem da će kompanija osigurati svoje resurse energetskog sektora zaštititi ih od sabotaže. Ironija je u tome da je Rusija brutalno napala mnoge ukrajinske energetske ciljeve i da je možda bila umiješana u dizanje u vazduh gasovoda Sjeverni tok u jesen 2022. Ironiju na stranu, pošto Gasprom služi kao Putinov „duboki džep“, ova akcija implicira sve veći strah kod dijela rukovodstva Kremlja i Gasproma. Generalni direktor Gasproma Aleksej Miler je ključni član elitne klase oligarha i ima jake veze Vladimirom Putinom. Miler se deklariše kao ogorčeni rival izvršnom direktoru Vagnera Jevgeniju Prigožinu koga je javno nazvao “čovjekom za ketering u Kremlju“. S druge strane Prigožin je upleten u žestok i javni sukob sa ministrom odbrane Sergejem Šojguom.
Rivalstvo
Miler je takođe rival moćnog Putinovog insajdera Igora Sečina, koji je i sam bivši oficir KGB-a kao i njegov pokrovitelj. To nije jedino rivalstvo unutar Putinovog užeg kruga. Čini se da nijedan od vođa različitih oružanih grupa nije u dobrim odnosima sa onim drugim, redovnom vojskom ili raznim službama unutrašnje bezbjednosti u Rusiji. Poput Staljinovog ili Hitlerovog užeg kruga, oni se bore za Putinovu naklonost dok pokušavaju da odbiju rivale. Nova privatna Gaspromova vojska nije nešto što je kratkotrajna stvar. Ulaganje u vojnike, municiju i druge resurse biće skupo i zahtijevaće dugoročno planiranje. Gasprom je veoma svjestan da će morati da se takmiči sa raznim drugim grupama i redovnom vojskom za regrute i opremu, čak i ako odvoji najviše novca. Ova privatna vojska će takođe učiniti nešto neprocjenjivo - obezbijediće Alekseju Mileru sredstva da osigura, osiguraće Gaspromovo bogatstvo i odvrati rivale. Da stvari idu dobro, Gasprom i Miler ne bi morali da preduzimaju ovako drastične akcije. Šta god da je stvarni uzrok, to je simptom pokvarenog stanja Rusije.
Ruska invazija na Ukrajinu se već pokazala kao strateška katastrofa. Putin ponovo zvecka nuklearnim arsenalom da bi uplašio Zapad i iznudio nagodbu pod njegovim uslovima. Trajni ekonomski, ljudski i kapitalni gubici Rusije zbog sukoba bi ga natjerali na pirovu pobjedu. Najbolji i najpametniji iz Rusije bježe iz zemlje, njen deficit je sada na nivou Svjetskog rata, evropsko tržište je nestalo zauvijek, a Azija nije mogla da ga zamijeni. Nova Gaspromova vojska može biti čamac za spasavanje za nadolazeću oluju. Malo je vjerovatno da će obezbijediti i sačuvati imovinu najveće gasne kompanije na planeti.