Međunarodni monetarni fond (MMF) savjetuje Vladi Crne Gore da razmotri mogućnost faznog sprovođenje programa “Evropa sad”.
Vladin predloženi paket ekonomskih reformi „Evropa sad“ ima za cilj da unaprijedi životni standard radnika, učini pravičnijom poresku politiku i da smanji veličinu neformalne ekonomije, ocijenio je MMF u preliminarnom nalazu nakon zvanične posjete Crnoj Gori.
“Međunarodni monetarni fond (MMF) podržava te prioritete, ali takođe primjećuje da bi moglo doći do ekonomskih rizika povezanih sa reformama. Ovi rizici bi se mogli ublažiti razmatranjem faznog pristupa ovom paketu kroz pažljivo kalibrirane korake”, navode u MMF-u.
Iz MMF-a poručuju da je Vlada predložila ambiciozan paket reformi.
“Ukoliko bi se plan „Evropa sad“ u potpunosti sproveo, neto minimalna zarada bi se povećala sa 250 eura na 450 eura mjesečno, doprinosi za zdravstvo (nekih 4 procenta BDP-a) bi se ukinuli i zarade do 700 eura mjesečno bi bile izuzete od poreza na dohodak fizičkih lica. Paket ima za cilj da (i) smanji jaz između minimalne zarade i minimalne potroškačke korpe; (ii) uvede progresivno oporezivanje ličnog dohotka; (iii) smanji veličinu sive ekonomije; i (iv) privuče investicije i otvori radna mjesta usljed nižeg poreskog opterećenja rada. Ovi ciljevi su izuzetno poželjni, a ukoliko se uspješno postignu mogli bi da smanje neke od dugotrajnih strukturnih prepreka rasta u Crnoj Gori”, navode u MMF-u.
Međutim, kako dodaju, velike promjene usvojene odjednom mogu takođe i da nose značajne rizike od neželjenih efekata.
“Oni uključuju: (i) rizik od veće ukupne nezaposlenosti i/ili povećanja neformalnog zapošljavanja; (ii) rizik od usložnjavanja inflatornih sila i/ili smanjenja globalne konkurentnosti, ukoliko povećanja zarada nisu uparena sa rastom produktivnosti; i (iii) moguće gubitke prihoda za državu i/ili lokalne samouprave, ukoliko namjeravane mjere za povećanje prihoda ne daju očekivane rezultate na održiv način ili se ne sprovedu u potpunosti”, upozorava MMF.
Ti rizici bi se, kako poručuju iz MMF-a, mogli ublažiti razmatranjem faznog pristupa, kroz pažljivo kalibrirane korake.
“Važno je da su dalekosežne reforme zasnovane na proprocionalno snažnom dizajnu i pripremi administracije. Sa stanovišta implemetancije, bilo bi prudencijalno da se počne od onih aspekata plana čiji cilj je da se povećaju prihodi. Elementi plana koji se odnose na gubitak prihoda bi trebalo da se uvode fazno u kasnijem stadijumu, po mišljenju zaposlenih MMF-a”, navodi se u izvještaju.
Istovremeno, kada je u pitanju minimalna zarada, MMF preporučuje da se i ta povećanja sprovedu jasno definisanim i saopštenim fazama.
“Paket „Evropa sad“ uzima za pretpostavku da veliki udio zarada nije prijavljen poreskom organu i da se plaća „na ruke“. Dok s jedne strane postoje značajni dokazi da takva plaćanja postoje, takođe se čini da postoje značajne varijacije i nezvjesnost u pogledu njihove veličine po regionima u zemlji i po sektorima ekonomije. U odnosu na implementaciju u jednom koraku, fazni pristup nudi mogućnost da se vrše korekcije tokom sprovođenja. Zaposleni MMF-a stoje na raspolaganju da pruže tehničke savjete o faznoj implementaciji paketa, ukoliko to bude bio smjer koji će na kraju biti izabran”, poručuju iz MMF-a.