Cijena crnogorskog ekonomskog pasoša od 450 hiljada eura za investiciju u razvijeni dio države i 250 hiljada u sjever, uz 100 hiljada za takse, u “zlatnoj je sredini” među zemljama koje ga daju, pokazuju uporedni podaci.
To državljanstvo, kako navode analitičari, treba da bude generator otvaranja novih radnih mjesta i rasta ekonomije, a ne pukog punjenja državnog budžeta, piše Pobjeda.
Vlada Crne Gore je 26. jula usvojila informaciju o programu sticanja crnogorskog ekonomskog državljanstva i naložila institucijama da stvore pretpostavke kako bi njegova primjena mogla početi od 1. oktobra.
Naknadu do 100 hiljada eura po zahtjevu Vlada će naplaćivati, kako je saopšteno, i novac usmjeravati u poseban fond za razvoj nerazvijenih područja.
Ekonomske pasoše, kako je odlučila Vlada, moći će da dobije najviše dvije hiljade najreferentnijih aplikanata iz zemalja koje ne pripadaju Evropskoj uniji (EU) tokom ograničenog perioda od tri godine.
Ekonomsko državljanstvo prva je uvela 1984. godine država od dva ostrva u Karibima, Sveti Kristofer i Nevis, a takve pasoše daju i Kipar, Malta, Grčka, Austrija, Velika Britanija, Portugalija, Španija, Švajcarska, Bugarska, Mađarska, SAD, Australija, Singapur, Novi Zeland i neke druge zemlje.
Uslov za sticanje državljanstva, uz predviđeni novac, je i da onaj ko traži ekonomski pasoš nije sumnjiv, odnosno da nema sukoba sa zakonom, dok neke države zahtijevaju i da mora da živi u toj zemlji određeni broj godina.
Među najskupljim ekonomskim pasošima su kiparski, koji se dobija za dva miliona eura uloženih u nekretnine ili uz kupovinu državnih akcija u tamošnjim kompanijama za najmanje 2,5 miliona, dok taj dokument u SAD košta 500 hiljada USD.
Austrija nudi tu vrstu pasoša za dva miliona eura ulaganja uz niz drugih uslova, engleski pasoš se dobija za ulaganje od milion funti uz niz drugih uslova i ključni je da investitor nema kriminalni dosije, bugarski za ulaganje od 650 hiljada, grčki za ulaganja od 250 hiljada, a za takav dokument u Malti neophodno je izdvojiti oko 900 hiljada za individualni investicioni program, a za program boravka oko 275 hiljada.
Ekonomski analitičar, Vasilije Kostić, smatra da je cijena ekonomskog državljanstva Crne Gore niska i da je trebala biti znatno veća, jer iznosi koji su određeni ne garantuju ni približno investicije koje bi mogle biti od većeg značaja, ni kada je obim ekonomije u pitanju, niti stvaranje značajnijeg broja radnih mjesta.
“Očigledno je da su kreatori odluke imali u vidu veću učestalost takvog oblika ulaganja, a ne pojedinačne izolovane slučajeve, koje je trebalo imati u vidu. Određivanjem relativno niske cijene ekonomskog državljanstva otvaraju se veće mogućnosti za njegovu zloupotrebu i svojevrsno kompromitovanje”, ocijenio je Kostić.
Ekonomski analitičar, Predrag Drecun, rekao je da je cijena vjerovatno dobro odmjerena, ali i podvukao da ne treba da bude primarni uslov, odnosno faktor prilikom donošenja odluke.
“Ključno je pitanje da li nam je cilj da punimo budžet tim taksama od po 100 hiljada eura po zahtjevu ili da privlačimo investitore kako bi multiplikovali investicije koje dovode do rasta ekonomije i povećanja radnih mjesta”, rekao je Drecun i dodao da bi poželjno bilo da su proizvodne investicije, što bi dodatno uticalo na uravnoteženje spoljnotrgovinskog bilansa.
Prema njegovim riječima, bitno je s kojom strategijom za privlačenje investitora nastupa Vlada Crne Gore, jer bi punjenje budžeta trebalo da bude od sekundarnog značaja, a kvalitet investitora primarni.
“Ako naš pasoš dobiju investitori sa dobrim imenom, koji imaju biznis planove u proizvodne programe, onda je to pun pogodak. Nema štete i ako neko kupi kuću koja nema ekonomsku funkciju, jer će, ako ništa, plaćati porez svake godine, ali je to umrtvljeni kapital i efekat za državu neće biti veliki”, objasnio je Drecun.
On je ukazao da je bitno i da ljudi koji su po raznim osnovama u pravnim procesima u drugim državama ne dobiju naš pasoš i njime se “pokrivaju” i zaključio da je dobro što se, iako sa zakašnjenjem, krenulo sa programom ekonomskog državljanstva.
Svi detalji ekonomskog državljanstva uskoro bi trebalo da budu objelodanjeni, a Vlada očekuje da će taj program dovesti do povećanja privrednih aktivnosti i kretanja kapitala.
U brojnim reakcijama, nakon što je Vlada krenula u taj posao, preovladava upozorenje da treba dobro voditi računa da džavljanstvo ne dobije neko sa kriminalnom ili drugom spornom biografijom.