Mjere fiskalne konsolidacije predviđene Vladinim Nacrtom programa ekonomskih reformi uglavnom su bazirane na smanjenju zarada zaposlenih i socijalnih davanja, zbog čega se budžetska kriza rješava na teret građana, ocijenili su iz USSCG.
“Ključna primjedba USSCG je to što su mjere fiskalne konsolidacije bazirane na umanjenju minulog rada, produženju važenja kriznog poreza za tri godine, smanjenju naknada po osnovu rođenja troje i više djece i prolongiranju prava na dječiji dodatak”, navodi se u saopštenju USSCG.
Iz Unije su, povodom poziva na javne konsultacije o tom dokumentu, naveli da zaposleni i građani ni na koji način ne mogu biti odgovorni za budžetski deficit i rast javnog duga.
“Predložene mjere doprinijeće dodatnom urušavanju njihovog lošeg materijalnog položaja i povećanju jaza između šačice enormno bogatih i privilegovanih pojedinaca i većine crnogorskih građana, što će dodatno podići socijalne tenzije”, tvrde iz USSCG.
Iz te sindikalne organizacije su saopštili da su, kao odgovoran socijalni partner, spremni da pruže doprinos u očuvanju stabilnosti budžeta i smanjenju javnog duga.
“Mjere fiskalne konsolidacije trebalo bi bazirati na način da se zahvati od onih koji imaju i koji su svih ovih godina tranzicije bili pošteđeni i privilegovani”, naveli su iz USSCG.
Predstavnici USSCG su predložili da se mjere fiskalne konsolidacije u Nacrtu programa koji se odnosi na period do 2019. godine, zamijene drugim mjerama, među kojima je povećanje poreza na dobit.
“Naš porez na dobit je trenutno najniži u Evropi i postoji dovoljan prostor za povećanje. Na drugoj strani, nizak porez na dobit nije efektuirao očekivanim privlačenjem investicija, posebno ne kvalitetnih investicija kojima porez na dobit nije od presudnog značaja za investiranje u jednu zemlju”, kazali su iz USSCG.
U Uniji smatraju i da bi trebalo uvesti porez za preduzeća i preduzetnike na finansijske transakcije koje prelaze određeni limit.
“Ova mjera je već odavno zastupljena u brojnim evropskim zemljama i značajno doprinosi punjenju budžeta”, tvrde u USSCG.
Predstavncii Unije su ocijenili i da bi trebalo zaustaviti dalji rast poreskog duga.
“U periodu od 2013. godine do danas poreski dug je prosječno rastao 120 miliona EUR godišnje. To znači da bi samo sprječavanjem nastajanja novog poreskog duga u ovoj godini u budžet očekivano prihodovali najmanje 120 miliona EUR”, tvrde u Uniji.
Predstavnici te sindikalne asocijacije su predložili i da se ukinu poreske i druge olakšice povlašćenim kompanijama, jer mnoge od njih ostavljaju prostor za manipulacije na štetu budžeta.
“To se odnosi na olakšice kao što su oslobađanje od poreza i doprinosa i smanjenje cijene goriva i stope poreza na dodatu vrijednost (PDV)”, dodali su iz USSCG.
Jedna od mjera koju predlaže USSCG je i uvođenje u legalan radni odnos osoba koji rade “na crno”.
“Prema nezvaničnim podacima, sa kojima se godinama barata i na nivou zvaničnih institucija, u našoj državi 'na crno' radi oko 40 hiljada osoba. Potrebna je konkretna, a ne deklarativna, aktivnost kako bi se dio te populacije doveo u legalan radni odnos, za što je potrebna jedna posvećena i dobro osmišljena sveobuhvatna akcija na nivou državnih organa”, dodaje se u saopštenju.
USSCG je predložila i da se domaćinski troše budžetska sredstva, što podrazumijeva drastično sankcionisanje svakog neodgovornog i nezakonitog postupanja u upravljanju budžetskim sredstvima.
“Trebalo bi uvesti porez na luksuz, efikasnije otkrivati i konfiskovati nezakonito stečenu imovinu, ukinuti privilegiju javnih funkcionera da godinu, odnosno tri godine ukoliko im je toliko preostalo do penzije, primaju naknade zarada iz budžeta”, kazali su iz Unije.
Oni su naveli da se ne slažu sa zaključcima iz poglavlja koje se odnosi na zapošljavanje i tržište rada.
“To poglavlje, kao mogućnost za rješavanje problema iz te oblasti, ne predviđa kreiranje novih radnih mjesta, niti dosljedno poštovanje propisa iz radnih odnosa, već kao uzrok ovakvom stanju prepoznaje isključivo Zakon o radu koji se, potpuno neutemeljeno, smatra najvećom barijerom za stvaranje fleksibilnosti na tržištu rada”, smatraju u USSCG.
Pod pojmom fleksibilnosti, kako su podsjetili, uvijek se misli na mogućnost lakog otpuštanja zaposlenih.
“Kreator Nacrta programa prenabjegava činjenicu da je ugovor o radu na određeno vrijeme u praksi postao pravilo, a ne izuzetak kako je to Zakonom o radu propisano, o čemu svjedoči procenat zaključenih ugovora o radu na određeno vrijeme”, rekli su iz Unije.
Iz te sindikalne organizacije su saopštili da Zakon o radu poznaje i institut Agencije za privremeno ustupanje zaposlenih, koji, kako tvrde, daje mogućnost poslodavcima da izbjegnu zapošljavanje na neodređeno vrijeme i to na onim radnim mjestima koja su sistematizovana i za kojima postoji konstantna potreba.
“Zakon o radu i Opšti kolektivni ugovor prepoznaju 19 situacija u kojima poslodavac može otkazati ugovor o radu, od čega u osam slučajeva bez potrebe poštovanja otkaznog roka, a u pet bez obaveze sprovođenja disciplinskog postupka”, kazali su iz Unije.
Za predstavnike USSCG je zabrinjavajuća činenica da kreatori Nacrta programa nijednom riječju ne komentarišu pojam fleksibilizacije kroz sigurnost zaposlenih na tržištu rada, odnosno ne analiziraju položaj zaposlenih, angažovanih po osnovu nestabilnih ugovora o radu, koji su najčešće uskraćeni za mnoga prava s obzirom da su u podređenom položaju kod poslodavca.
“USSCG već godinama predlaže Vladi da kroz svoju ekonomsku politiku u praksi implementira navedene mjere, ali do danas nijedna od njih nije primijenjena”, navodi se u saopštenju.
Predstavnici USSCG tvrde i da se javna rasprava o Nacrtu programa ekonomskih reformi održava post festum, nakon što su u Skupštini krajem prošle godine već usvojena pojedina zakonska rješenja zbog implementacije nekih od predloženih mjera fiskalne konsolidacije.
Oni su podsjetili i da je skupštinski Odbor za ekonomiju, finansije i budžet prošle sedmice na sjednici već usvojio taj dokument.