OVO POSTROJENJE USISAVA CO2 IZ ATMOSFERE: Tehnologijom do zdravije planete i čistog vazduha

Postrojenja za direktno usisavanje vazduha postala su veoma popularna u poslednje vrijeme, jer predstavljaju jednostavan način da se velike korporacije založe za zeleniju planetu na kojoj žive. Na Islandu je prije nekoliko dana pušteno u pogon najveće postrojenje tog tipa na svijetu.

Kako je i dalje u pitanju nova tehnologija, istraživanje i testiranje su i dalje veoma bitan dio razvoja. Novo postrojenje napravila je švajcarska kompanije Climeworks, a pokreće ga obližnja geotermalna elektrana.

Čuvanje CO₂ u stijenama

Ova postrojenja funkcionišu tako što usisavaju vazduh i izvlače štetni CO₂, koji potom skladište negdje. Jedno od rješenja za skladištenje CO₂ bilo je korišćenje podzemnih cijevi koje bi ga odvodile do mjesta gdje bi se odložio ili iskoristio za gazirana pića. Drugo rješenje koje koristi ovo postrojenje je čuvanje CO₂ u bazaltnim stijenama, nekoliko kilometara pored geotermalne elektrane. Ovo rješenje ne zahtijeva kompleksne instalacije i cjevovode koji bi odvodili CO₂ do konačne destinacije.

Orca

Postrojenje na islandu je dobilo naziv Orca, po islandskoj riječi za energiju. Ono će moći da preradi 4000 tona ugljen-dioksida godišnje što je količina koju emituje oko 800 putničkih automobila godišnje. Nije previše, posebno kada se uzme u obzir da je u pitanju najveće postrojenje ovog tipa na svijetu, ali je prvi korak u pravom smjeru.

Dobra stvar je što je postrojenje neočekivano kompaktno, veličine osam transportnih kontejnera sa po 12 velikih ventilatora složenih dva po dva.

Skladištenje CO₂ u čvrstom stanju

Climeworks koristi metodu koja se zove direktno čvrsto čuvanje vazduha da “zarobi” CO₂. Ventilatori uvlače vazduh koji prolazi preko specijalnog čvrstog sorbent filtera koji zadržava ugljen dioksid. Sorbent je materijal koji se koristi da apsorbuje tečnost i gasove. Kisjela baza filtera privlači CO₂, i kada je filter u potpunosti napunjen jedinica greje filter do oko 100 stepeni koji onda oslobađa CO₂.

Kada se CO₂ odvoji iz vazduha, on se cevovodom odvodi do susjedne zgrade gdje se sprema za trajno čuvanje. Onda se miješa sa ogromnom količinom vode – 27 tona vode za jednu tonu CO₂ nakon čega se ta smjesa odvodi nekoliko metara dalje odakle se ubrizgava duboko u zemlju.

Karbonizovana (gazirana) voda reaguje sa bazaltskim stenama, kreirajući ugljenične minerale. Tokom dvije godine traje proces u kojem se gazirana voda pretvara u čvrstu materiju – stijenu. U saradnji sa kompanijom Carbfix CO₂ se bezbjedno otprema duboko u stjenovito tlo Islanda.

Korišćenje CO₂ za druge stvari

Climeworks u svojim drugim postrojenjima planira recikliranje CO₂ i ponovno korišćenje za gazirana pića ili kao đubrivo, što je korisno, ali veoma brzo vraća CO₂ u atmosferu. Sa druge strane, zarobljen u čvrstim stijenama CO₂ ostaje duboko u zemlji hiljadama godina.

Alternativni sistem sa cjevovodom za odlaganje CO₂ već je korišćen, ali se nije pokazao bezbjednim. Naime, jedno postrojenje u Misisipiju je koristilo CO₂ za brže izvlačenje nafte iz zemlje, ali je jedan od cjevovoda naprsao, što je rezultovalo u eksplozijama koje su poslale u bolnicu stanovnike malog grada kroz koji je cjevovod prolazio.

Uparivanjem sa geotermalnom elektranom je super rješenje, jer postrojenje dobija energiju iz obnovljivih izvora i višak toplote, što čini Orca postrojenje najefikasnijim na svijetu i daje mu prednost u odnosu na konkurente.

Nova postrojenja i kupovina energetske neutralnosti

Druga postrojenja ovog tipa treba da se pojave uskoro u Teksasu i Škotskoj, ali ona koriste drugi sistem filtriranja koji zahtijeva mnogo više toplote i energije, pa će se najverovatnije oslanjati na kombinaciju obnovljive energije i prirodnog gasa.

Još jedna prepreka je cijena koja spriječava da proces čišćenja vazduha postane raširen širom svijeta. Pored toga, ekolozi brinu da će kompanije otkupljivati CO₂ kako bi u finalnom bilansu bili neutralni kada je emisija ugljen dioksida u pitanju. Koliko je ovo dobro, toliko je i loše, jer onda kompanije mogu da kupuju više CO₂ umjesto da se bave prelaskom na obnovljive izvore energije.

Primjera radi Microsoft otkupljuje CO₂ od Climeworks po cijeni od 600 USD po metričkoj toni. Samo prošle godine Microsoft je bio odgovoran za 11.164.000 metričkih tona zagađenja CO₂, što po trenutnoj cijeni iznosi 6,7 milijardi dolara potrebnih da bi ova kompanija postigla energetsku neutralnost za period od godinu dana.