U toku je testiranje najvećeg postrojenja za prečišćavanje vazduha na Islandu, važan korak ka smanjivanju efekta staklene bašte.
Postrojenja za direktno usisavanje vazduha postala su veoma popularna u poslednje vrijeme, jer predstavljaju jednostavan način da se velike korporacije založe za zeleniju planetu na kojoj žive. Na Islandu je prije nekoliko dana pušteno u pogon najveće postrojenje tog tipa na svijetu.
Kako je i dalje u pitanju nova tehnologija, istraživanje i testiranje su i dalje veoma bitan dio razvoja. Novo postrojenje napravila je švajcarska kompanije Climeworks, a pokreće ga obližnja geotermalna elektrana.
Čuvanje CO2 u stijenama
Ova postrojenja funkcionišu tako što usisavaju vazduh i izvlače štetni CO2, koji potom skladište negdje. Jedno od rješenja za skladištenje CO2 bilo je korišćenje podzemnih cijevi koje bi ga odvodile do mjesta gdje bi se odložio ili iskoristio za gazirana pića. Drugo rješenje koje koristi ovo postrojenje je čuvanje CO2 u bazaltnim stijenama, nekoliko kilometara pored geotermalne elektrane. Ovo rješenje ne zahtijeva kompleksne instalacije i cjevovode koji bi odvodili CO2 do konačne destinacije.
Orca
Postrojenje na islandu je dobilo naziv Orca, po islandskoj riječi za energiju. Ono će moći da preradi 4000 tona ugljen-dioksida godišnje što je količina koju emituje oko 800 putničkih automobila godišnje. Nije previše, posebno kada se uzme u obzir da je u pitanju najveće postrojenje ovog tipa na svijetu, ali je prvi korak u pravom smjeru.
OVO POSTROJENJE USISAVA CO2 IZ ATMOSFERE: Tehnologijom do zdravije planete i čistog vazduha
Dobra stvar je što je postrojenje neočekivano kompaktno, veličine osam transportnih kontejnera sa po 12 velikih ventilatora složenih dva po dva.
Skladištenje CO2 u čvrstom stanju
Climeworks koristi metodu koja se zove direktno čvrsto čuvanje vazduha da “zarobi” CO2. Ventilatori uvlače vazduh koji prolazi preko specijalnog čvrstog sorbent filtera koji zadržava ugljen dioksid. Sorbent je materijal koji se koristi da apsorbuje tečnost i gasove. Kisjela baza filtera privlači CO2, i kada je filter u potpunosti napunjen jedinica greje filter do oko 100 stepeni koji onda oslobađa CO2.
Kada se CO2 odvoji iz vazduha, on se cevovodom odvodi do susjedne zgrade gdje se sprema za trajno čuvanje. Onda se miješa sa ogromnom količinom vode – 27 tona vode za jednu tonu CO2 nakon čega se ta smjesa odvodi nekoliko metara dalje odakle se ubrizgava duboko u zemlju.
Karbonizovana (gazirana) voda reaguje sa bazaltskim stenama, kreirajući ugljenične minerale. Tokom dvije godine traje proces u kojem se gazirana voda pretvara u čvrstu materiju – stijenu. U saradnji sa kompanijom Carbfix CO2 se bezbjedno otprema duboko u stjenovito tlo Islanda.
Korišćenje CO2 za druge stvari
Climeworks u svojim drugim postrojenjima planira recikliranje CO2 i ponovno korišćenje za gazirana pića ili kao đubrivo, što je korisno, ali veoma brzo vraća CO2 u atmosferu. Sa druge strane, zarobljen u čvrstim stijenama CO2 ostaje duboko u zemlji hiljadama godina.
Alternativni sistem sa cjevovodom za odlaganje CO2 već je korišćen, ali se nije pokazao bezbjednim. Naime, jedno postrojenje u Misisipiju je koristilo CO2 za brže izvlačenje nafte iz zemlje, ali je jedan od cjevovoda naprsao, što je rezultovalo u eksplozijama koje su poslale u bolnicu stanovnike malog grada kroz koji je cjevovod prolazio.
Uparivanjem sa geotermalnom elektranom je super rješenje, jer postrojenje dobija energiju iz obnovljivih izvora i višak toplote, što čini Orca postrojenje najefikasnijim na svijetu i daje mu prednost u odnosu na konkurente.
Nova postrojenja i kupovina energetske neutralnosti
Druga postrojenja ovog tipa treba da se pojave uskoro u Teksasu i Škotskoj, ali ona koriste drugi sistem filtriranja koji zahtijeva mnogo više toplote i energije, pa će se najverovatnije oslanjati na kombinaciju obnovljive energije i prirodnog gasa.
Još jedna prepreka je cijena koja spriječava da proces čišćenja vazduha postane raširen širom svijeta. Pored toga, ekolozi brinu da će kompanije otkupljivati CO2 kako bi u finalnom bilansu bili neutralni kada je emisija ugljen dioksida u pitanju. Koliko je ovo dobro, toliko je i loše, jer onda kompanije mogu da kupuju više CO2 umjesto da se bave prelaskom na obnovljive izvore energije.
Primjera radi Microsoft otkupljuje CO2 od Climeworks po cijeni od 600 USD po metričkoj toni. Samo prošle godine Microsoft je bio odgovoran za 11.164.000 metričkih tona zagađenja CO2, što po trenutnoj cijeni iznosi 6,7 milijardi dolara potrebnih da bi ova kompanija postigla energetsku neutralnost za period od godinu dana.