Uprkos pozivima na smirivanje iz Londona, Dablina i Vašingtona, novo nasilje je u četvrtak uveče izbilo u Sjevernoj Irskoj, koju posljednjih nedjelju dana potresaju neredi kakvi nisu viđeni godinama.
U Belfastu se specijalna policija suočila sa republikanskim demonstrantima i bila zasuta kamenjem i molotovljevim koktelima dok je pokušavala da spriječi masu okupljenih da se uputi prema unionistima, javlja agencija Frans pres.
Britanska pokrajina je nedjelju dana uzdrmana sukobima kakvi nisu viđeni od 1998. godine, tokom kojih lete projektili na snage reda i pale se vozila, većinom u područjima sa protestantskom većinom.
U nasilju je do sada povrijeđeno više od 50 pripadnika policije. Tokom tri decenije je poginulo 3.500 ljudi u sukobima između republikanaca, uglavnom katolika koji su pobornici ujedinjenja sa Irskom, i protestantskih unionista, vatrenih pobornika pripadnosti Ujedinjenom Kraljevstvu.
Nova nasilja su izbila iako su tokom dana britanski i irski premijeri pozvali na smirivanje, pridruživši se pozivima čelnika Sjeverne Irske i unionista i republikanaca, koji osuđuju "neprihvatljivo" nasilje, u atmosferi napetosti i ogorčenosti zbog Bregzita.
Prije vanrednog zasijedanja lokalnog parlamenta sjevernoirska vlada, sastavljena od unionista i republikanaca, objavila je zajedničko saopštenje u kojem osuđuje nasilje koje je u potpunosti "neprihvatljivo i neopravdano" pa je pozvala na prekid "napada na policiju, javne službe i (sjevernoirske) zajednice".
Boris Džonson, koji je na lice mjesta poslao svog ministra za Severnu Irsku Brendona Luisa, razgovarao je tokom poslijepodneva sa irskim kolegom Majklom Martinom.
Naglasivši da je nasilje neprihvatljivo, pozvali su na smirenje.
"Moramo da napredujemo razgovorom i radom na institucijama pokrenutim sporazumom na Veliki Petak" (kojim su okončani sukobi 1998.), saopštio je Dablin.
Bijela kuća je takođe pozvala na smirivanje i istakla da je "zabrinuta" zbog nasilja dok je Džo Bajden, ponosan na svoje irsko porijeklo, već izrazio zabrinutost zbog posljedica Bregzita na mir u toj pokrajini.
"Nakon Sporazuma na Veliki Petak vlada prividan mir, nemir je duboko ukorijenjen i to ne samo zbog Bregzita", rekla je stanovnica Fiona MekMahon i ocijenila da "premijer Boris Džonson ovdje nema šta da radi".
Bregzit je oslabio krhku ravnotežu u pokrajini uvođenjem carinskih kontrola između Ujedinjenog Kraljevstva i Evropske unije.
Šta stoji iza novog nasilja?
Nasilje u kojem učestvuju čak i bande 12-godišnjaka započelo je 29. marta u lojalističkom području Londonderija, u kojem većinski živi stanovništvo koje podržava Sjevernu Irsku kao dio Ujedinjenog Kraljevstva. Od tada su se protesti i neredi događali gotovo svake noći u brojnim gradovima, između ostalih u Belfastu, Karikfergusu, Balimeni i Njutaunebiju.
U neredima su uglavnom mladi lojalisti bacali cigle, petarde i zapaljive bombe na policajce i vozila. Međutim, u srijedu uveče neredi su eskalirali u sektaške sukobe preko takozvanog mirovnog zida u zapadnom Belfastu, koji dijeli većinski protestantsko-lojalističke zajednice od većinski katoličko-nacionalističkih, koje zagovaraju ujedinjenu Irsku. Vrata koja ih dijele su razbijena, a tokom nekoliko sati nereda, napadnuti su policajac i fotoreporter, a jedan autobus je otet i zapaljen.
Delovi Sjeverne Irske i dalje su sektaški podijeljeni 23 godine nakon što je mirovni sporazum uglavnom zaustavio Sjevernoirski sukob, koji je trajao gotovo 30 godina i odnio više od 3.500 života.
Ko stoji iza nemira?
Iako nema jasnih indikacijada su neredi organizovani, nasilje je koncentrisano u područjima u kojima kriminalne bande povezane sa lojalističkim paravojnim formacijama imaju značajan uticaj. Sve je više dokaza da vođe organizacija kao što su Alsterska odbrambena asocijacija (Ulster Defence Association) i Alsterske dobrovoljačke snage (Ulster Volunteer Force) dopuštaju da se nemiri nastave.
Analitičari ukazuju da lojalistička paravojna organizacija South East Antrim UDA može iskoristiti priliku i uzvratiti udarac sjevernoirskoj policiji nakon nedavne akcije suzbijanja kriminala na području oko Karikfergusa. Ova paravojna grupa uključena je u mnoge oblike organizovanog kriminala i prema policijskim izvorima čini "neizrecivu štetu zajednici i širi strah u susjedstvu".