Svijet

PROKLETSTVO GADAFIJEVOG LUKSUZNOG AVIONA: Zašto skuplja prašinu na francuskom aerodromu, dok gomila želi da ga se dočepa

Autor Adela Mulić Izvor Kurir

Priča o luksuzu ubijenog libiskog lidera Moamera Gadafija oduvijek je privlačila pažnju i interesovanje običnog svijeta, bilo da su to automobili, luksuzne palate, pištolji od zlata.

Izvor: printscreen Youtube

Takav slučaj je i sa njegovim luksuznim avionom, koji je preživeo haos građanskog rata i godinu dana poslije Gadafijeve smrti pojavio se u Francuskoj gdje je ostao do danas. CNN je istraživao sudbinu Gadafijeve leteće luksuzne palate i otkrio da je ovaj avion popravljen poslije oštećenja prilikom granatiranja aerodroma u Tripoliju, ali i da je promijenio boju i sad je dobio zvaničnu libijsku zastavu. Međutim ostalo je nepoznato kome ova leteća luksuzna palata sada pripada.

Slike koje su se pojavile posle zauzimanja mešunarodnog aerodroma u Tripoliju 29. avgusta 2011. postale su jedan od simbola pada režima Moamera Gadafija, kada su pobunjeničke milicije zaplenile Gadafijev Erbas A340-200 koga su spolja oštetili meci i geleri, ali njegov unutrašnji luksuz ostao je netaknut.

Ubrzo pozvani su bili strani novinari da im se pokaže bogati plen, a mnoge svjetske novinarske ekipe dobile su priliku da zavire u Gadafijev avion. Retki posjetioci u pratnji naoružanih pobunjenika mogli su da vide da avion raspolaže kadom za hidromasažu, prostorijom u kojoj se nalazio privatni bioskop i velika spavaća soba koja je bila obložena ogledalom, kao i mnogo drugih detalja luksuza u kome je uživao tad još živ Gadafi koji je te 2011. napustio Tripoli i otišao prema svom rodnom gradu Sirtu.

Ovaj Gadafijev avion bio je kako CNN opisuje njegova leteća palata, za koju pobunjenici koji su osvojili Tripoli nisu znali šta da rade, posebno jer su se za taj avion vezivale razne priče pune grehova.

Nove vlasti razmišljale su da se kompletan VIP enterijer izmesti iz letelice i pretvori u običan putnički avion. Ta inicijativa došla je iz susednog Tunisa gde je avion svrgnutog predsjednika Tunisa Ben Alija bio prodat kompaniji "Turkiš erlajnz". Međutim, sa Gadafijevim avionom to nije bio slučaj, ali je bilo jasna jedna stvar avion zahteva detalji remont i opravke, a o sudbini njegovoj će se kasnije odlučiti.

Predsednički avion registracije 5A-ONE konačno je 2012. prebačen u pogon kompanije EAS Industries ( sad Sabena Technics), u mestu Perpinjanu, na jugu Francuske gde se obavljaju popravke i održavanje letelica francuske nacionalne kompanije Er Frans.

Erbas A340
Izvor: YouTube/ Sky News

Gadafijev Erbas A 340 je imao sreću za razliku od ostalih letelica sa aerodroma Tripoli koje su uništene ili toliko oštežene u razmeni vatre prvo pobunjenika i ostataka Gadafijeve vojske, a onda i međusobnog obračuna sukobljenih milicija.

CNN dodaje da je avion pretrpeo ozbiljna oštećenja pa je putovanje od 900 milja od Libije do Francuske moralo da se izvede na trećini od normalne visine leta i još sa izvučenim stajnim trapom, jer zbog oštećenja točkove je bilo nemoguće uvući.

Inače Gadafijev avion u Francuskou prebačen je bio u staroj boji i na trupu sa brojem "9999", koji zapravo označava Deklaraciju o formiranju Afričke unije koja je osnovana 9. septembra 1999. godine, pa otud cifra od četiri devetke na trupu.

Međutim, ubrzo ovaj broj je nestao a na horizontalnom repu pojavila se nacionalna libijska zastava. Letelica je 2013. bila opravljena i spremna za ponovni let. Priča da će avion služiti za komercijalnu upotrebu nije se ostvarila, a tadađnja vlast zadržala je avion za sopstvenu upotrebu. Avion je odleteo za Libiju, ali se ponovo vratio u Francusku za svega par mjeseci.

Povratak marta 2014 označio je početak pravosudne bitke kome zapravo pripada Gadafijev Erbas.

Avion koji je promijenio nekoliko vlasnika

Inače ovaj avion od samog početka kako piše CNN pratile su tužbe i kontroverze.

Prvi vlasnik ovog aviona bio je Džefi Bolkiah, plejboj i brat sultana od Bruneja. Njemu je ova letelica isporučena bila 1996. godine i princ je za njega potrošio 250 miliona dolara za njegovu adaptaciju, prije nego što ga je posle četiri godine korištenja prodao, kada se posvađao sa porodicom zbog upotrebe državnih sredstava.

Letelica je prodata saudijskom biznismenu i članu kraljevske porodice princu Al-Valeed bin Talala, uglednom milijarderu i biznismenu koji je gajio ljubav prema luksuznim letelicama ( on je još 2007 naručio Erbas A380 i to VIP verziju Erbasovog superdžamba, koji nije nikad izrađen.

Jordanka Dad Šharab tužila je saudijskog princa Al-Valeeda pred britanskim sudom, jer joj je dugovao novac za usluge posredovanja u jednom poslu. Tad se Erbasov A340 se ponovo pojavio na tržištu. Njega je 2006. godine kupio libijski lider Moamer Gadafi za 120 miliona dolara. Inače sudski spor završen je 2013. kada je sud u Londonu presudio u korist Jordanke i naredio Saudijcu da joj plati 10 miliona dolara odštete.