Ruski Su-35 presreo je američki P-8A Poseidon iznad Crnog mora, ali pažnju analitičara privukla je druga stvar - misteriozni radar AN/APS-154, eksperimentalna tehnologija za nadzor podmornica, obale i elektronsko izviđanje.
Ruski višenamjenski lovac Su-35S Vazdušno-kosmičkih snaga Rusije presreo je američki P-8A Poseidon iznad Crnog mora, u još jednom u nizu incidenata koji ilustruju rastuće tenzije između Moskve i Vašingtona.
Na mreži su se pojavili video-snimci presretanja, a iako ovakvi susreti nisu rijetkost, pažnju analitičara privuklo je nešto sasvim drugo - prisustvo novog, tajanstvenog radarskog sistema na trupu američkog aviona.
Tajanstveni radar AN/APS-154
Stručnjaci su identifikovali sistem postavljen "ispod trupa" Poseidona kao AN/APS-154 Advanced Airborne Sensor, napredni višenamjenski radar koji američka mornarica koristi za praćenje podmornica, površinskih plovila i obalskih aktivnosti.
O ovom radaru nema mnogo javno dostupnih informacija, ali se zna da je riječ o tehnologiji koja kombinuje širokopojasno mapiranje, praćenje ciljeva i elektronsko izviđanje u realnom vremenu. Nastao je kao naslednik čuvenog radara AN/APS-149 Littoral Surveillance Radar System (LSRS), ali sa daleko većim kapacitetima i preciznošću.
Ključne sposobnosti ovog sistema navodno uključuju:
- Detekciju podmornica i površinskih brodova sa velikih udaljenosti, čak i u lošim vremenskim uslovima.
- Mapiranje obale i detekciju obalskih instalacija, uključujući skrivene objekte i pokretne ciljeve.
- Praćenje više ciljeva u realnom vremenu, sa mogućnošću analize signala i prenošenja podataka komandnim centrima.
- Integraciju sa mrežama obavještajnih sistema NATO-a, čime se dobija potpunija slika situacije u regionu.
Ono što posebno zabrinjava ruske analitičare jeste sposobnost ovog radara da detektuje čak i dobro prikrivene objekte i da radi u tzv. "multi-mode" režimu, kombinujući mapiranje, nadzor i elektronsku špijunažu u jednoj platformi.
Činjenica da je ovaj sistem prvi put primijećen na američkom izviđačkom avionu u Crnom moru sugeriše da američka mornarica testira nove mogućnosti u realnim uslovima. Ukrajinski sukob, prema riječima vojnih analitičara, postao je globalni poligon za ispitivanje naprednih vojnih tehnologija, kako za Rusiju, tako i za NATO.
Crno more kao strateška tačka
Incident naglašava značaj Crnog mora kao strateškog regiona u kojem se već godinama prepliću interesi velikih sila. Američki P-8A Poseidon, poznat kao primarni protivpodmornički i izviđački avion američke mornarice, u poslednjih godinu dana intenzivirao je letove duž ruskih granica, posebno nakon početka sukoba u Ukrajini 2022. godine.
Su-35, kao najmoderniji ruski lovac 4++ generacije, koristi se za brze presretačke misije i praćenje kretanja stranih aviona u blizini ruskog vazdušnog prostora. Iako do direktnog sukoba ne dolazi, ovakvi manevri često nose rizik eskalacije, jer samo jedna greška može da dovede do ozbiljnog incidenta.
Testiranje tehnologija u realnim uslovima
AN/APS-154 ne funkcioniše izolovano. On je deo šire mreže senzora i obavještajnih sistema NATO-a koji prate aktivnosti u Crnom moru, Baltiku i Arktiku. Podaci prikupljeni ovim radarom šalju se u realnom vremenu u komandne centre u EU i SAD, gdje se kombinuju sa satelitskim snimcima, podacima sa dronova i drugih platformi.
Oprema viđena na Poseidonu pokazuje kako NATO i SAD koriste konflikt u Ukrajini kao priliku da u praksi testiraju nove senzore, softvere i oružane sisteme. Isto važi i za Rusiju, koja u regionu isprobava unaprijeđene verzije svojih lovaca, sistema elektronskog ratovanja i PVO tehnologija.
Analitičari navode da radar AN/APS-154 omogućava Poseidonu ne samo detekciju podmornica, već i praćenje kretanja brodova i aktivnosti na obali u realnom vremenu, što dramatično povećava obavještajne kapacitete američke mornarice u regionu.
Povećana prisutnost američke avijacije
Uprkos pregovorima Moskve i Vašingtona o smanjenju tenzija i mogućem okvirnom rješenju sukoba u Ukrajini, američki izviđački i patrolni avioni nastavljaju da operišu u blizini ruskih granica. To nije ograničeno samo na Crno more - slične aktivnosti bilježe se i na sjeverozapadnim granicama Rusije, u Baltičkom regionu i Arktiku.
Ova pojačana prisutnost stvara dodatni pritisak i dovodi do učestalih presretanja i „signalnih“ manevara, poput ovog poslednjeg nad Crnim morem.
Incident sa Su-35 i P-8 Poseidonom naglašava koliko je važno kontrolisati informacioni prostor i obavještajnu nadmoću modernim sukobima. Novi američki radar može dramatično unaprijediti prikupljanje podataka, ali istovremeno pruža Rusiji dragocjenu priliku da analizira tehnologiju svog protivnika u realnom okruženju.
Za sada, incident je prošao bez eskalacije, ali jasno pokazuje da Crno more ostaje epicentar geopolitičkog nadmetanja, gdje svaka nova tehnologija postaje dio šire strateške igre između Rusije i NATO saveza.
(Oružjeonline/Mondo)