Rusija koristi "klizne bombe" u Ukrajini.
Na ratištima u Ukrajini Rusija već mjesecima sve više koristi tzv. klizne bombe, jeftino i veoma destruktivno oružje - posebno sada kada želi da dodatno ojača i unaprijedi svoju najnoviju ofanzivu u Ukrajini.
Vjeruje se da je više od 200 krstarećih bombi bačeno za samo nedelju dana tokom napada na sjeverni ukrajinski grad Vovčansk tokom trenutnog ruskog napredovanja u blizini granične oblasti u području Harkov. Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski rekao je da su samo u martu Rusi bacili 3.000 takvih bombi na ciljeve u Ukrajini.
Šef policije u Vovčansku Oleksij Harkivski izbliza je vidio udar klizećih bombi.
"Nema riječi da se opišu posledice napada kliznom bombom", kaže on. "Kad dođete, vidite ljude kako leže, rastrgani."
Masovna upotreba krstarećih bombi je relativno skorašnja ruska taktika, koja se poslednjih mjeseci pokazala razornom za ukrajinske snage na terenu. Klizne bombe se prave nadogradnjom preklopnih krila kako bi se proširio domet i satelitska navigacija na starim sovjetskim "glupim" bombama. One su jeftine i zastrašujuće destruktivne.
U nedavnom izvještaju Centra za analizu evropske politike (CEPA) navodi se da je ovo oružje bilo odlučujuće za zauzimanje prethodno snažno utvrđenog ključnog istočnog grada i ukrajinskog uporišta Avdijevke u februaru. Ruske snage sada intenzivno koriste krstareće bombe u napadima u oblasti Harkova, uključujući i sam Harkov, drugi po veličini grad u Ukrajini. Istovremeno, ukrajinske snage nemaju odgovor na ovu prijetnju.
Dok pomaže u evakuaciji pograničnih sela na frontu u oblasti Harkov, gdje su ruske snage nedavno značajno napredovale, šef policije u Vovčansku kaže za Bi-Bi-Si da je broj napada strašnim oružjem drastično porastao.
"Tokom proteklih šest mjeseci bili smo mnogo pogođeni klizećim bombama, možda pet do 10 bombi nedeljno... ali ovog mjeseca je to bilo mnogo više nego ikada", rekao je on.
Rusija može imati velike količine kliznih bombi na "lageru" jer ih je prilično lako proizvesti.
"Eksplozivni dio je u suštini konvencionalna gvozdena bomba koja slobodno pada, od kojih Rusija ima stotine hiljada u zalihama još iz sovjetske ere", objašnjava Džastin Bronk, stručnjak za vazduhoplovstvo i vojnu tehnologiju u Londonu, piše Jutarnji.hr.
Opremljeni su krilima koja iskaču nakon bacanja bombe, što omogućava da bomba leti na mnogo većim udaljenostima od desetina kilometara. Njihov unaprijeđeni sistem satelitskog navođenja omogućava stacionarno ciljanje pozicije sa relativno visokom preciznošću.
To su džinovske, tihe bombe bez pogona, koje eksplodiraju bez ikakvog upozorenja, a izbacuju se iz borbenih aviona sa udaljenosti od 40 do 60 kilometara od cilja.
Prema Bronkovim riječima, mehanizam tih bombi daje Rusima veći dio funkcionalnosti višemilionske rakete za samo djelić te cijene. On navodi da kada se klizeći sistemi, koji su masovno proizvedeni i mehanički prilično jednostavni, nadograde na sovjetske bombe kojih Kremlj ima u izobilju, ukupna cijena po komadu može biti negde između samo 20.000 i 30.000 dolara.
Međutim, cio ovaj koncept u suštini nije nov. Njemci su tokom Drugog svjetskog rata koristili uređaj pod nazivom "Fritz-X"
ili njemačku vođenu protivbrodsku kliznu bombu. Tokom 1990-ih, američka vojska je razvila sistem za direktnu municiju "Joint Attack Direct Munition (JDAM)", koji je tradicionalnim bombama sa slobodnim padom dodao kontrolna repna peraja i GPS navođenje. Od tada, ovo oružje je u velikoj mjeri korišćeno, uključujući i bitke u Iraku i Avganistanu.
Razmjere uništenja klizave bombe su nevjerovatne. Eksplozivni dio bombe, za koji se vjeruje da je najčešće korišćen, je FAB-1500 sa punjenjem od 1500 kilograma. Poređenja radi, ruska granata kalibra 152 mm sadrži oko 6,5 kilograma eksploziva, a čak i najmanja klizna bomba, FAB-500, sadrži više od 200 kilograma eksploziva.
Ovo oružje čak i dobro utvrđene položaje pretvara u veoma ranjive mete. Pošto imaju ogromnu eksplozivnu moć, mogu izazvati pustoš i smrt ne samo na zemlji, već iu podzemnim delovima dobro utvrđenih položaja, kaže Bronk. Prema riječima profesora Bronka, klizne bombe značajno komplikuju odbrambenu strategiju Ukrajine jer Rusi mogu stalno da bombarduju fiksne ukrajinske položaje sve dok ne budu zbrisani sa lica zemlje.
Stižu bombe od tri tone?
Ukrajinski bezbjednosni analitičar Marija Zolkina rekla je za Bi-Bi-Si da je upotreba kliznih bombi zabrinjavajući razvoj događaja i da one predstavljaju "novu eru" za vojnu situaciju na terenu.
"Oni dozvoljavaju Rusiji da zbriše ukrajinske odbrambene linije bez upotrebe pješadije", ističe Zolkina. "Oni imaju potpuno drugačiji efekat od artiljerijske vatre ili čak raketnih napada", dodaje ona.
Džordž Baros iz američkog instituta za proučavanje rata (ISV) kaže da, iako je situacija u Ukrajini teška, postoji još jedan zabrinjavajući razvoj događaja - kada su u pitanju krstareće bombe. Kako upozorava, postoje dokazi da fabrika koja se nalazi oko 400 kilometara istočno od Moskve postavlja proizvodnu liniju koja će moći da proizvodi klizne bombe teške više od tri tone. Ako bi Rusi počeli rutinski da bacaju klizave bombe te veličine i snage na ukrajinske položaje, efekat bi bio nezamisliv - kako na sama utvrđenja i utvrđene položaje, tako i na moral vojnika koji pokušavaju da ih drže.