Svijet

RAISI TREBALO DA POSTANE AJATOLAH?

Autor Anđela Vukčević Izvor Kurir

Nakon smrti predsjednika Irana u prvi plan bi mogao da izbije neko mnogo bliži VRHOVNOM VOĐI

Izvor: Kurir/ Iranina Presidency office/ Profimedia

Iranski predsjednik Ebrahim Raisi (63) stradao je u helikopterskoj nesreći koja se u nedelju dogodila u pokrajini na granici s Azerbejdžanom, a nakon jednodnevne potrage danas je utvrđeno da su osim šefa države poginuli i šef diplomatije Hosein Amir-Abdolahijan i još sedam ljudi u letjelici.

CNN navodi da smrt Raisija dolazi u teškom trenutku za Bliski istok pošto se u Pojasu Gaze i dalje vodi rat između Izraela i Hamasa.

Podsjeća se da se sve dešava svega nekoliko sedmica nakon što je Iran izveo napad dronovima i raketama na Izrael kao odgovor na vazdušni udar na iranski konzulat u sirijskoj prijestonici Damasku, kada su ubijeni komandanti Revolucionarne garde, da bi potom usledila i izraelska odmazda.

Američka televizija navodi da je Raisi postao predsjednik lakom pobjedom na izborima 2021. na kojima nije imao ozbiljnu konkurenciju.

Iranska državna agencija IRNA je objavila da je Ivlada u Teheranu za danas sazvala "hitan sastanak", a prikazan je i snimak stolice u kojoj je obično sedeo Raisi, a koja je sada obmotana crnim velom.

CNN navodi da su moći u upravljanju državom koje je imao Raisi bile mnogo manje u odnosu na ovlašćenja kojima raspolaže vrhovni vođa ajatolah Ali Hamnei, koji donosi konačne odluke kada su u pitanju i unutrašnja i spolj politika Islamske Republike.

Ajriš tajms navodi da je Hamnei već u poznoj starosti pošto ima 85 godina, zbog čega se sve više postavlja pitanje ko će naslijediti vrhovnog vođu.

Navodi se da su se za sada pominjala samo dva potencijalna kandidata za novog ajatolaha, a prvi izbor je bio upravo stradali Raisi.

On se isticao bezuslovnom odanošću vrhovnom vođi, a mnogi su smatrali da ga je Hanmeni već odredio za svog naslednika nakon ishoda predsjedničkih izbora prije tri godine.

Međutim, tokom Raisijevog predsjedničkog mandata zemlja je ostvarila slabe ekonomske rezultate, na koje je uticala inflacija veća od 40 odsto, uz slabljenje nacionalne valute i neuspjeh u oživljavanju nuklearnog sporazuma sa svetskim silama uprkos pritiscima koji su dolazili iz poslovne zajednice Irana da do tog dogovora ipak dođe.

Navodi se da postoje mišljenja da je izbor za predsjednika bila zamka koju su Raisiju postavili rivali iz tvrde linije iranskih zvaničnika, namjerno mu prepuštajući tu ulogu u vrijeme kada je zemlja suočena sa brojnim izazovima.

Zanimljivo je da je, pored Raisija, jedino ime koje je do sada figuriralo za potencijalnog novog ajatolaha bio Modžtaba Hamnei (54), sin aktuelnog vrhovnog vođe.

Navodi se da je malo poznat javnosti, ali se zna da je bio meta protesta koji su izbili 2009. nakon reizbora tadašnjeg predsjednika Mahmuda Ahmadi-Nedžada.

Demonstranti su tada tvrdili da su izbori bili namešteni kako bi kandidat reformista Mir-Hosein Musavi ostao bez predsjedničkog mandata, a Modžtabi bio utrt put da naslijedi oca na funkciji ajatolaha.

Potpredsjednik preuzima vlast, slijede izbori

Nakon smrti Raisija njegova ovlašćenja će, prema iranskom ustavu, preuzeti potpredsjednik Mohamad Mohbar. On će privremeno obavljati funkciju šefa države, a novi predsjednički izbori biće održani u roku od 50 dana.