Procurio je dokument o novoj strategiji EU vezanoj za ekonomsku bezbjednost, uz definisanje četiri oblasti koje predstavljaju najveći rizik.
Evropska komisija će predstaviti pet novih inicijativa u nastojanju da napravi jasniju strategiju ekonomske bezbjednosti, pokazuje procureli dokument u koji je EURACTIV imao uvid.
Komisija je prošlog juna najavila nacrt nove strategije, kojom je razmatrala alate protiv sve veće spremnosti Kine i Rusije da iskoriste trgovinu i kontrolu nad lancima kritičnih zaliha kao svoju geopolitičku prednost.
Paket ekonomske bezbjednosti stiže u trenutku kada se EU bori da se riješi teške zavisnosti od trećih zemalja, za koje je shvatila da mogu da postanu "oružje" i opasnost. Ova pojava naročito je postala očigledna nakon ruske invazije na Ukrajinu, koja je pokazala zavisnost od ruskih energenata.
Dokument koji je procurio, u koji je EURACTIV imao uvid, navodi da EU želi "pojačane alate kako bi umanjila rizike vezane za strane investicije, eksterne investicije, robu sa dvostrukom namjenom i istraživanje bezbjednosti".
"Ovo jačanje krucijalno je kako bi EU i zemlje članice sistematično pristupile rizicima identifikovanim u procjeni rizika vezanih za lance snabdijevanja, tehnologiju, infrastrukturu i ekonomsku iznudu".
Dokument koji je procurio dalje navodi da bi trebalo osvijestiti činjenicu da se rizici po ekonomsku bezbjednost EU "mijenjaju vremenom i da su povezani sa širim geopolitičkim i geoekonomskim kontekstom". Identifikovane su četiri kategorije rizika koje bi trebalo prioritetno obraditi.
Četiri kategorije rizika su:
Lanci snabdijevanja
Fizička i sajberbezbjednost kritične infrastrukture
Tehnološka bezbjednost i rizik od "curenja"
Pretvaranje ekonomske zavisnosti u iznudu ili "oružje"
Ključne komponente evropskog paketa ekonomske bezbijednosti obuhvataju reviziju regulative vezane za direktne strane investicije, kao i inicijativu koja bi regulisala investicije u inostranstvu.
Trenutna regulativa na snazi je tek dvije godine, i dok podržava saradnju zemalja članica, konkretnu odluku o primjeni naziva uslovnom, i prepušta vladama zemalja.
Evropska komisija predlaže reviziju koja bi zahtijevala da sve zemlje članice uvedu regulativu.
Još jedan osetljivi dio strategije je neobavezujuća inicijativa za "skrining" investicija u inostranstvu, po kojoj bi zemlje članice provjeravale investicije evropskih privatnih kompanija kako bi zaštitile prenos osjetljive tehnologije.
Dokument koji je procurio dalje navodi i "bijeli papir" o kontroli izvoza tehnologije dvostruke namjene, koja bi mogla da ugrozi bezbijednost bloka.
Evropska komisija predložiće više opcija za promovisanje istraživanja i razvoja takve tehnologije, konkretno one koja može da posluži i u civilne, ali i vojne svrhe, poput dronova i satelita.
Komisija traži i od zemalja članica da predlože mjere kojim bi se ojačala bezbjednost istraživanja na nivou država i cijele EU.
Pet novih komponenti pridružuju se sve većoj evropskoj "kutiji sa alatom" za odbranu. Iako je Kina pomenuta samo jednom u dokumentu, novi alati trebalo bi da budu posmatrani u kontekstu odnosa EU, Kine i Amerike.
Predsjednica EK Ursula fon der Lajen prošlog proljeća je iznijela "doktrinu o Kini", i navela da nije u interesu Evrope da se u potpunosti odvoji od Pekinga, ali bi trebalo da sprovede smanjenje rizika u diplomatskom i ekonomskom smislu.
EU je, trenutno, u sve neprijatnijem geopolitičkom položaju zbog produbljenja tenzije između Amerike i Kine. Zemlje članice nisu ujedinjene u stavu, i neke od njih oklevaju da započnu "trgovinski rat" sa Pekingom, velikim ekonomskim partnerom više velikih država članica.
Vašington se, sa svoje strane, sve čvršće postavlja prema Kini i na Evropu vrši pritisak da učini isto.
Zvaničnici i diplomate EU očekuju da će se krajem godine pritisak povećati, nakon američkih izbora.
Paket ekonomske bezbjednosti predviđa i odbranu strateških sektora Evrope od kupovine od strane trećih zemalja, kao što je nedavno bio slučaj kupovine španske "Telefonike" od strane "Saudi Telekoma".