U nekad mirnoj južnoameričkoj zemlji zavladao je haos nakon što je ozloglašeni vođa bande nestao iz zatvora.
Nasilje je eruptiralo širom Ekvadora, a predsjednik je proglasio vanredno stanje. Zabilježene su eksplozije, pljačke, pucnjave, kao i pobune u više zatvora u Ekvadoru. U najvećem gradu, Gvajakilu, naoružani napadači upali su u TV studio tokom živog prenosa u utorak.
Haos u nekad mirnoj zemlji
Prije samo nekoliko godina, Ekvador je bio kutak relativnog mira, stisnut između dva najveća svjetska proizvođača kokaina, Kolumbije i Perua, koji su nedavno iskusili sopstvene nasilne unutrašnje sukobe između bezbjednosnih snaga i nominalno ljevičarskih pobunjenika povezanih sa unosnim trgovina drogom.
Suočen sa porastom nasilja, mladi predsjednik Ekvadora Danijel Noboa proglasio je vanredno stanje na 60 dana, uvodeći policijski čas i dajući vojsci ovlašćenje da patrolira ulicama i preuzme kontrolu nad zatvorima. Takođe je rasporedio hiljade policajaca i vojnika da tragaju za nestalim vođom bande Adolfom Masijasom, poznatim i kao Fito.
Noboa je u dekretu naveo da je u toku unutrašnji oružani sukob, označio je 20 bandi koje se bave trgovinom drogom za terorističke organizacije i vojsci dao odrešene ruke da “neutrališu kriminalne frakcije u okviru međunarodnog humanitarnog zakona”.
Do utorka je u neredima u Gvajakilu poginulo najmanje osmoro ljudi, rekao je gradonačelnik Akiles Alvarez na konferenciji za štampu. Škole, prodavnice i državne kancelarije su zatvorene, a ulice u Gvajakilu i prestonici Kito bile su zakrčene saobraćajem kako su ljudi pokušavali da se vrate kući sa svojih radnih mjesta.
Vlasti su rekle da je drugi glavni vođa bande pobjegao iz zatvora u Ekvadoru, zajedno sa drugim zatvorenicima.
Upad u TV stanicu
Tokom prenosa uživo televizije TC u Gvajakilu, grupa naoružanih, maskiranih napadača upalo je u studio. Prisilili su osoblje da legne na tlo, udarali ih i šutirali. Voditelja i druge radnike primorali su da na video snimku zatraže od predsjednika da ne interveniše.
Čitava zemlja je pratila teror uživo.
Čulo se kako jedan od napadača kaže da je želio da pošalje poruku o posledicama “petljanja sa mafijom”. Ali, policija je upala prije nego što se povezao sa mikrofonom, piše “Njujork tajms”.
Policija je kasnije rekla da je uhapsila 13 ljudi, zaplijenila oružje i eksplozive i da su svi taoci na bezbjednom.
Ko je Adolfo Masijas?
Jedan je od najopasnijih kriminalaca Ekvadora. Poznat i kao Fito, 44-godišnji Masijas je vođa Los Čoneros, zatvorske bande koja se bavi trgovinom drogom i iznudama. Nakon ubistva Horhea Luisa Zambrane Gonzalesa “Raskinje” u decembru 2020, Fito je preuzeo vođstvo nad Los Čonerosom, bandom imenovanom po svom uporištu u gradu Čone.
U zatvoru je bio od 2011.
Pošto su mnogi članovi ove bande u ćelijama, on ima uticaj nad zatvorskim ustanovima u zemlji koji je vlada dosledno zanemarivala, piše “Tajm”. Poput drugih vođa bandi u Ekvadoru, Masijas je vodio svoje kriminalno carstvo iza rešetaka. Neki bezbjednosni stručnjaci vjeruju da bande kontrolišu čak četvrtinu zatvora u zemlji.
Kako navodi “Tajm”, Fito se takođe povezuje sa nedavnim političkim ubistvom. Uoči predsjedničkih izbora u zemlji prošle godine, ubijen je kandidat Fernando Viljavisensio, koji je govorio protiv moćnih narko kartela Ekvadora. Nekoliko dana prije svoje smrti Viljavisensio je rekao da su on i njegov tim primili prijetnje od Fita i Los Čonerosa.
Nestao iz ćelije
U nedelju je, tokom istrage o krijumčarenju, otkriveno da je Masijas nestao iz svoje ćelije u krcatom zatvoru u Gvajakilu, gdje je služio 34-godišnju kaznu zbog trgovine drogom, organizovanog kriminala i ubistava.
Vlada je nedavno naredila da se Masijas i drugi zatvorenici visokog profila prebace u ustanovu sa maksimalnim obezbjeđenjem. Stručnjaci kažu da ga je možda to navelo na bjekstvo i dovelo do pobuna u zatvoru. Fito je trebalo da bude u zatvoru La Regional u velikom zatvorskom kompleksu Gvajas, koji sadrži pet kaznenih ustanova sa preko 12.000 osuđenika.
Tu je proveo veći dio od proteklih 12 godina.
U avgustu prošle godine je nakratko prebačen u La Roka, manji zatvor u istom kompleksu koji se smatra bezbjednijim zbog manjeg broja osuđenika. Hiljade vojnika su ga prebacivale, navodi BBC. Ali, Fitov advokat se žalio na odluku o transferu i Fito je vraćen u La Regional nakon svega mjesec dana. Kako piše “Njujork tajms”, on je to proslavio objavljujući muzički spot.
Satima nisu primijetili da ga nema
Vijest o njegovom nestanku prvi put se pojavila kad je general Sezar Zapata rekao novinarima tokom konferencije u nedelju da su oružane snage primijetile da je nestao neimenovani zatvorenik iz kompleksa.
Portparol vlade Roberto Izurijeta rekao je da je Fito vjerovatno pobjegao svega nekoliko sati prije nego što su zatvorske vlasti primijetile njegov nestanak tokom vikenda, nakon što je upozoren da će ga prebaciti u bezbjedniju ustanovu La Roka. Izurijeta je rekao da je Fitov beg rezultat “potpuno propalog” zatvorskog sistema.
Fito je i ranije bježao iz zatvorskog kompleksa. Tako je 2013, zajedno sa još 17 zatvorenika pobjegao iz zatvora La Roka, pa čamcima preko rijeke Daule pored kompleksa. Begunac je uhvaćen četiri mjeseci kasnije, u maju, zajedno sa svojim bratom, članom Los Čonerosa, u kući njihove majke u gradu Manta.
Od tada je Fito bio u zatvoru.
Koliko su moćne bande Ekvadora?
Rat bandi počeo je da zagađuje zemlju sa 18 miliona ljudi tek poslednjih godina. Tokom proteklih pola decenije strani trgovci drogom udružili su snage sa bandama poput Los Čonerosa da izgrade moćnu industriju trgovine drogom širom zemlje, infiltrirajući se u vladu, iznuđujući novac od kompanija i ubijajući sve koji im smetaju.
Poput drugih bandi, smatra se da se kriminalna aktivnost Los Čonerosa proteže van zatvorskih zidova, a navodno funkcioniše i kao operativna ruka meksičkog kartela Sinaloa. Kako navodi “Njujork tajms”, vjeruje se da je Los Čoneros bila jedna od prvih ekvadorskih bandi koja je skovala veze sa meksičkim narko kartelima.
Noboa, koji je preuzeo predsjedničku kancelariju u novembru, obećao je da će se obračunati sa bandama i povratiti bezbijednost u zemlji.
,,Prošlo je vijreme kad su osuđenici za trgovinu drogom, plaćene ubice i organizovani kriminal diktirali vladi šta da radi'' rekao je on u utorak.