Izrael planira da morskom vodom potopi tunele Hamasa u Pojasu Gaze.
Izrael navodno sprovodi plan o upumpavanju morske vode u tunele Hamasa u Pojasu Gaze. Stručnjaci smatraju da bi to izazvalo ekološku katastrofu i onemogućilo život u palestinskoj enklavi. Profesor na Univerzitetu u Ženevi Majk Zejton, koji je radio kao inženjer hidrologije UN u Gazi i na Zapadnoj obali, kaže da bi u ovom slučaju bilo "elemenata genocida". Početkom decembra svjetski mediji prenijeli su vijest da je Izrael razvio sistem pumpi za vodu sa ciljem da morskom vodom poplavi mrežu tunela koje koriste borci Hamasa u Pojasu Gaze.
Stručnjaci za životnu sredinu upozorili su da strategija koju Izrael navodno namjerava da sprovede, rizikuje izazivanje ekološke katastrofe zbog toga što će Gaza ostati bez pijaće vode, neophodne za stanovnike palestinske enklave i navodnjavanje poljoprivrednog zemljišta. Specijalni izvjestilac Ujedinjenih nacija za pravo na vodu Pedro Aroho Agudo uporedio je potencijalni plan Izraela sa legendom po kojoj su stari Rimljani namerno solili polja Kartagine kako bi teritoriju neprijatelja učinili nenastanjivom. Takođe, specijalni izvjestilac UN-a za ljudska prava i životnu sredinu Dejvid Bojd kaže da bi eventualno zagađenje vodonosnika (vodonosnog sloja) i podzemnih voda u Gazi bilo "katastrofalno" za životnu sredinu regiona i sve koji žive u blizini tunela.
Medijski izvještaji, fotografije i satelitski snimci ukazuju da su pripadnici izraelske vojske (IDF) već postavili pumpe u izbjegličkom kampu El Šati na istoku Pojasa Gaze.
Dalekosežne posledice po životnu sredinu
Prema studiji američke vojne akademije u Vest Pointu, na početku sukoba Izraela i Hamasa, 7. oktobra, u Pojasu Gaze postojalo je više od 1.300 tunela u dužini od oko 500 kilometara. IDF je navodno prethodne nedelje isprobao sisteme u pokušaju da navede borce Hamasa na izlazak iz tunela. Procene hidrologa su da bi bilo potrebno oko 1,5 miliona kubnih metara morske vode da bi se u potpunosti potopila mreža podzemnih prolaza. Profesor na Univerzitetu u Ženevi Mark Zejton vjeruje da bi u slučaju prodiranja slane vode kroz porozno i peskovito tlo Gaze uticalo na podzemne vode i sistem vodosnabdijevanja koje koristi više od 2,3 miliona stanovnika enklave.
Zejton je radio kao inženjer hidrologije UN u Gazi i na Zapadnoj obali i ističe da je snabdijevanje vodom u Gazi već otežano jer je sistem kontaminiran otpadnim vodama. "Ako sada u vodonosni sloj prodre i morska voda, podzemne vode više neće biti samo zagađene nego potpuno zagađene", rekao je Zejton, naglašavajući da dosadašnje metode desalizacije osmozom u cilju prečišćavanja morske vode, u tom slučaju, ne bi bile dovoljne. "To bi uništilo uslove za život u Gazi. I mislim da je to jedan od elemenata genocida po konvencijama UN-a. To znači djelimično ili potpuno fizičko uništavanje uslova neophodnih za život bilo kog naroda", navodi Zejton.
Niko ne zna šta se sve nalazi u tunelima
Naučnik holandske nevladine organizacije "Pax for Peace" Vim Zvajneberh, koji istražuje uticaje rata na životnu sredinu, upozorio je da je opasno što niko nije siguran šta je sve skladišteno u tunelima. "Postoje izvještaji, koji doduše nisu potvrđeni, da se oko 75.000 litara goriva nalazi u tunelima. Dakle, i to gorivo može da se pomiješa sa morskom vodom i prodre dalje u podzemne vode", smatra Zvajneberh.
Navodi i da bi potpuno plavljenje tunela urušilo tle veoma gusto naseljenog terena. "Moglo bi da dođe do urušavanja velikog broja zgrada".
Voda kao meta
IDF je i ranije preduzimao akcije koje su za cilj imale uništenje ili oštećenje sistema vodosnabdevanja u Pojasu Gaze, navodi Gardijan. Šefica Kancelarije za klimatske promjene pri Palestinskoj upravi za kvalitet životne sredine Hadil Ekmej podseća da je snabdijevanje vodom na Zapadnoj obali odavno otežano. Palestinci na Zapadnoj obali nemaju pristup pijaćoj vodi i moraju da je kupuju od Izraelaca. Izraelska vojska je napadala sisteme za vodosnabdevanje na Zapadnoj oboli najmanje pet puta od početka 2022. do sredine 2023. godine. "Sa druge strane, u Pojasu Gaze, meta izraelskih napada bila su postrojenja za desalinizaciju, prikupljanje vode i infrastruktura za prečišćavanje vode, što je dovelo do ispuštanja otpada u Sredozemno more", navodi Ekmej.
Kancelarija UN-a za životnu sredinu je nedavno saopštila da je Izrael već počeo da upumpava vodu u tunele.
"Podzemni prirodni rezervoar vode koji se proteže od planinskog lanca Karmel na severu Gaze do Sinajskog poluostrva na jugu, kao i već krhki ekosistem Gaze, moraju biti zaštićeni. Stanovnici Pojasa Gaze i poljoprivreda u ovom podrčuju moraju biti zaštićeni", piše u saopštelju UN-a, a prenosi Gardijan.