Ljudi iz Putinovog najužeg kruga su se sastali sa Bajdenovim savjetnikom za nacionalnu bezbjednost.
Najviši savetnik predsjednika Bajdena za nacionalnu bezbjednost učestvovao je poslednjih mjeseci u poverljivim razgovorima sa najvišim pomoćnicima ruskog predsjednika Vladimira Putina u nastojanju da smanji rizik od šireg sukoba oko Ukrajine ali i da upozori Moskvu da ne koristi nuklearno ili drugo oružje za masovno uništenje.
Zvaničnici su rekli da je američki savjetnik za nacionalnu bezbjednost Džejk Salivan bio u kontaktu sa Jurijem Ušakovim, savjetnikom Putina za spoljnu politiku. Salivan je takođe razgovarao sa svojim direktnim kolegom u ruskoj vladi Nikolajem Patruševom, dodali su zvaničnici. Cilj je bio da se spriječi eskalacija sukoba i da komunikacioni kanali ostanu otvoreni, a ne da se razgovara o rješavanju rata u Ukrajini, rekli su zvaničnici. Na pitanje da li je Salivan učestvovao u neobjelodanjenim razgovorima sa Ušakovom ili Patruševom, portparolka Saveta za nacionalnu bezbjednost Adrijen Votson je rekla: „Ljudi tvrde mnogo stvari“ i odbila da dalje komentariše, piše Wall Street Journal.
“Anglosaksonske novine su objavljivale brojne prevare“, rekao je portparol Kremlja Dmitrij Peskov na pitanje o neobjelodanjenim komunikacijama.
Pitanje je nacionalne bezbjednosti
Bijela kuća nije javno priznala nikakve pozive između Salivana i bilo kog visokog ruskog zvaničnika od marta, kada je razgovarao sa Patruševom. Cijela ova priča dolati pošto su tradicionalni diplomatski kontakti između Vašingtona i Moskve zamrli, dok su Putin i njegovi saradnici u međuvremenu nagovijestili da bi Rusija mogla da pribjegne upotrebi nuklearnog oružja da zaštiti svoju teritoriju. Uprkos podršci Ukrajini i kaznenim mjerama protiv Rusije zbog invazije, Bijela kuća je saopštila da je održavanje određenog nivoa kontakta sa Moskvom imperativ za postizanje određenih zajedničkih interesa nacionalne bezbjednosti.
Nekoliko američkih zvaničnika je reklo da je Salivan u administraciji poznat po tome što se zalaže za liniju komunikacije sa Rusijom, iako drugi visoki kreatori politike smatraju da razgovori u trenutnom diplomatskom i vojnom okruženju ne bi bili plodonosni. Zvaničnici nisu naveli precizne datume i broj poziva niti su rekli da li su bili produktivni. Neki bivši američki zvaničnici rekli su da je za Bijelu kuću korisno da održi kontakt sa Kremljom jer su američko - ruski odnosi na najnižoj tački od kraja Hladnog rata.
“Mislim da je uvijek važno, posebno za zemlje sa nuklearnim oružjem, da održavaju otvorene kanale komunikacije kako bi se razumjelo šta svaka strana misli i na taj način izbjegla mogućnost slučajne konfrontacije ili rata“, rekao je Ivo Dalder, koji je služio kao američki ambasador u NATO - u za vrijeme Obamine administracije. „Savjetnici za nacionalnu bezbjednost su najbliži kanal za Ovalnu kancelariju bez dovođenja predsjednika direktno u taj kanal komunikacije.”
Predsjednik Bajden je nastojao da uspostavi radni odnos sa predsjednikom Putinom tokom njegove prve godine na funkciji, što je kulminiralo samitom u Ženevi u junu 2021. Ti razgovori su se dotakli Ukrajine, gdje su strane imale jasne razlike između niza drugih tema. Do oktobra, međutim, američki obavještajci su ukazivali da se ruske snage spremaju da napadnu Ukrajinu. Direktor CIA Vilijam Berns poslat je u Moskvu početkom novembra 2021. da upozori Putina na štetnost invazije.
Bajden je dva puta razgovarao sa Putinom u decembru 2021. i ponovo u februaru 2022. kako bi pokušao da spriječi ruski napad dok su američke diplomate bile u kontaktu sa svojim ruskim kolegama. Međutim, nakon što su ruske snage izvršile invaziju na Ukrajinu 24. februara, diplomatski i vojni kontakti između dvije strane postali su rijetki. Zvaničnici su rekli da je Salivan preuzeo vodeću ulogu u koordinaciji politike i planova Bajdenove administracije kao odgovora na rusku invaziju na Ukrajinu – nešto što se očekuje od predsjednika najvišeg savjetnika za nacionalnu bezbjednost. Međutim, on je takođe bio uključen u diplomatske napore, uključujući posjetu Kijevu u petak da bi razgovarao sa ukrajinskim predsjednikom Volodimirom Zelenskim i ministrom odbrane Aleksijem Reznikovom - sastanke koje tradicionalno vode državni sekretari ili sekretari odbrane.
"Uzdržite se od hemijskog i biološkog oružja"
Salivan je razgovarao sa ukrajinskim rukovodstvom, pozivajući ih da javno pokažu svoju spremnost za rješavanje sukoba, rekao je američki zvaničnik. SAD ne guraju Ukrajinu u pregovore, dodao je zvaničnik, već radije da pokažu saveznicima da traže rješenje sukoba, koji je uticao na svjetske cijene nafte i hrane. Vašington post je ranije izvijestio o naporima Salivana da ubijedi ukrajinske zvaničnike da traže rješenje. Vašington post je ranije izvijestio o naporima gospodina Salivana da ubijedi ukrajinske zvaničnike da traže rješenje. Kada su Putin i njegovi viši saradnici u septembru nagovijestili da bi Rusija mogla da upotrijebi nuklearno oružje ako njegove snage budu gurnute u ćošak, Salivan je rekao da je Bajdenova administracija „direktno komunicirala, privatno, na veoma visokim nivoima sa Kremljom naglašavajući da će bilo kakva upotreba nuklearnog oružja imati katastrofalne posljedice po Rusiju”. Bela kuća je odbila da kaže kako je to upozorenje preneseno. Sekretar odbrane Lojd Ostin i nekoliko njegovih savezničkih kolega razgovarali su prošlog mjeseca sa ruskim ministrom odbrane Sergejem Šojguom dok je Moskva tvrdila da se Kijev sprema da upotrebi takozvanu prljavu bombu protiv nje, što su ukrajinski i zapadni zvaničnici negirali. Ostin je inicirao inicijalni poziv, koji je bio njihov prvi razgovor od maja, kako bi se naglasio važnost održavanja linija komunikacije, saopštio je Pentagon. Gospodin Šojgu je inicirao drugi razgovor.
Ušakov, spoljnopolitički savjetnik Vladimira Putina, služio je kao ambasador u Vašingtonu i bivši i sadašnji američki zvaničnici ga smatraju čovjekom koji može da prenese einfomacije od i do Putina. Berns se sastao sa Ušakovom u novembru 2021. tokom njegove posjete Moskvi pre nego što je razgovarao sa Putinom. Salivan je ponovo razgovarao sa g. Ušakovom u decembru. U martovskom razgovoru sa Patruševom, koji je Bijela kuća opisala, Salivan je ruskom zvaničniku rekao da moskovske snage treba da prestanu da napadaju ukrajinske gradove i mjesta i upozorio Kremlj da ne koristi hemijsko ili biološko oružje. Patruševa, koji je ušao u KGB 1970-ih i postao direktor Federalne službe bezbjednosti od 1999. do 2008. godine, američki zvaničnici smatraju tvrdolinijašom koji dijeli mnoge Putinove sumnje u vezi sa SAD.
U ruskoj izjavi o martovskom razgovoru između Salivana i Patruševa navodi se da je on održan na inicijativu SAD i da je Patrušev naglasio „potrebu da se zaustavi podrška Vašingtona neonacistima i teroristima u Ukrajini i da prestanu da isporučuju oružje kijevskom režimu.” Iako su se odnosi između Vašingtona i Moskve pogoršavali, SAD su nastojale da očuvaju neke oblasti saradnje, posebno o kontroli strateškog naoružanja i Međunarodnoj svemirskoj stanici. Vašington i Moskva su se pridržavali Ugovora o novom START-u, koji ograničava američko i rusko nuklearno oružje dugog dometa a koji ističe 2026.
Stejt department i ruska vlada odbili su da komentarišu sastanke.