11. armijski korpus je trebalo da bude prijetnja istočnom frontu NATO pakta.
Prije šest godina, ruska mornarica je formirala novi armijski korpus čiji bi zadatak bio da brani Kalinjingrad, geografski odvojenu ispostavu Rusije na Baltičkom moru između Poljske i Litvanije. Ove godine, kada je rat u Ukrajini počeo da ide loše po Rusiju, Kremlj je izvukao 11. armijski korpus iz Kalinjingrada i poslao ga u Ukrajinu, gdje ga je ukrajinska vojska brzo uništila. Formiranje, raspoređivanje i uništenje 11. armijskog korpusa je priča koja je veća od tragične priče o ruskom ratu u Ukrajini. Korpus, stisnut između dvije zemlje NATO-a duž strateškog mora, trebalo je da pruži ruskim snagama prednost u globalnom ratu. Umjesto toga, postao je topovsko meso za ukrajinsku vojsku koja je na papiru bila slabija od ruske vojske. Sada je Kalinjingrad gotovo bespomoćan, a jedinice iz ove oblasti koje su nekada predstavljale prijetnju za NATO su nestale.
11. armijski korpus zapravo nije nova formacija. To je novo grupisanje postojećih formacija pod jednim štabom koji je odgovoran za Baltičku flotu ruske mornarice. Korpus nadgleda motorizovanu diviziju, poseban motorizovani puk, artiljeriju, rakete, jedinice PVO i jedinice za podršku. Prije nego što je Rusija proširila svoj rat u Ukrajini počev od kraja februara, u Kalinjingradu je bilo ne manje od 12.000 ruskih vojnika sa oko 100 tenkova T-72, nekoliko stotina borbenih vozila BTR. Bile su tu i haubice Msta-S i rakete BM-27 kao i BM-30 -lanseri. 11. armijski korpus je nadgledao većinu ovih snaga. Nazirući se na zapadnoj granici Litvanije, jedne od najslabijih država članica NATO-a, 11. armijski korpus bio je nakovanj za moguću rusku invaziju na bivše sovjetske republike - Litvaniju, Letoniju i Estoniju. Čekić je bio kopnena snaga od 18.000 vojnika u zapadnoj Rusiji na istočnoj granici baltičkih država, piše Forbs.
NATO je oprezno posmatrao nagomilavanje trupa u Kalinjingradu.
“Kalinjingrad je svakako, istorijski gledano, bio mjesto gdje smo bili veoma pažljivi na dinamiku i delikatnu regionalnu situaciju“, rekao je zvaničnik američke odbrane novinarima u junu.
Ta dinamika se radikalno promijenila posle februara. Kremlj je posvetio 80% svojih kopnenih snaga za širu invaziju na Ukrajinu — i odmah je izgubio mnoge od njih u pokušaju da zauzme Kijev. Razvučeni duž puteva koji vode ka prijestonici, slabo vođeni, nedovoljno snabdijeveni ruski bataljoni, brigade i divizije bili su ranjivi na ukrajinsku artiljeriju, bespilotne letjelice i pešadijske timove koji su vukli precizno navođene protivtenkovske rakete. Posle samo mjesec dana ogorčenih borbi, Rusi su se povukli iz Kijeva. Procjene se razlikuju, ali je moguće da su imali 50.000 ubijenih i ranjenih do trenutka kada su se linije fronta stabilizovale u maju. Rusi su u to vrijeme držali stratešku luku Herson u južnoj Ukrajini i bili su na periferiji slobodnog grada Harkova, 25 milja od granice sa Rusijom na sjeveroistoku Ukrajine.
Ali ruske snage su bile krhke. I postajalae su sve krhkije kako je ukrajinska vojska – prenaoružana američkom i evropskom artiljerijom i raketama – počela da uništava ruske linije snabdijevanja. Očajnički tražeći nove trupe, Kremlj je mobilisao 11. armijski korpus, premjestivši ga brodovima i avionima u Belgorod na jugu Rusije, a zatim u Ukrajinu kod Harkova. Tromjesečne borbe iscrpjele su snagu korpusa. Rojters se dočepao neke papirologije 11. armijskog korpusa. Tabela od 30. avgusta, neposredno prije velike ukrajinske kontraofanzive, pokazuje da je korpus bio na 71% svoje pune snage. Neki bataljoni su, međutim, imali samo desetinu svog prvobitnog ljudstva.
Stvari su postale još gore po korpus. Krajem avgusta i početkom septembra, ukrajinske oružane snage su pokrenule dvostruku kontraofanzivu istočno od Harkova i sjeverno od Hersona. Operacija u Harkovu, u kojoj je učestvovalo desetak ukrajinskih brigada, razotkrila je duboke slabosti ruskih snaga u toj oblasti, uključujući 11. armijski korpus. Desetine hiljada Rusa su pobjegle, predale se ili umrle na mjestu dok su ukrajinske trupe oslobodile hiljadu kvadratnih milja Harkovske oblasti. 11. armijski korpus je stradao više od većine ruskih formacija u regionu. Krajem septembra, Centar za strateške i međunarodne studije u Vašingtonu opisao je korpus kao “teško razbijen“. Ukrajinski generalštab je zaključio da je korpus izgubio 200 vozila i polovinu svojih trupa u kontraofanzivi. Moguće je da 11. armijski korpus preživi. Ako je tako, skoro sigurno će biti potrebno mnogo mjeseci da se odmori, ponovo opremi i primi regrute kako bi povratio čak i djelić svoje nekadašnje snage. Raspoređivanje i naknadno uništenje 11. armijskog korpusa je tragedija za ljude koji su patili i umrli pod njegovom komandom – i užasan udarac za ruske ratne napore u Ukrajini. 11. armijski korpus trebalo je da brani Kalinjingrad i da ugrozi istočni front NATO-a. Sada ne može ni jedno ni drugo.