Na saobraćajnoj pijaci u siromašnom predgrađu Hararea, Niaša Ndou je držao masku u džepu, dok je stotine drugih ljudi, uglavnom bez maske, žurilo da kupuju ili prodaju voće i povrće izloženo na drvenim stolovima i plastičnim tanjirima.
U glavnom gradu, kao iu većem dijelu Zimbabvea, koronavirus se brzo vraća u prošlost pošto su se vratili politički skupovi, koncerti i kućna okupljanja.
„Kovid-19 je nestao. Kada ste poslednji put čuli za nekoga ko je umro od Kovid-19? Maska štiti moj džep. Policija traži mito, pa gubim novac ako se ne krećem sa maskom, “ rekao je Ndou za Los Anđeles tajms.
Nekoliko dana ranije Zimbabve je zabilježio samo 33 nova slučaja kovida-19 i nije imao smrtnih slučajeva, u skladu sa povlačenjem bolesti širom afričkog kontinenta. Podaci Svjetske zdravstvene organizacije pokazuju da zaraze od jula opadaju.
Naučnici ističu da je teško doći do tačnih podataka o kovidu-19, posebno u afričkim zemljama sa neujednačenim nadzorom, i upozoravaju da bi se trendovi opadanja korona virusa lako mogli promijeniti. Međutim, nešto misteriozno se dešava u Africi što zbunjuje naučnike, kaže Vafa El Sadr, predsedavajući za globalno zdravlje na Univerzitetu Kolumbija: „Afrika nema vakcine i resurse za borbu protiv kovid-19 koje imaju Evropa i SAD, ali jeste ide bolje."
Manje od šest odsto ljudi u Africi je vakcinisano. SZO je mjesecima, u svojim nedjeljnim izvještajima o pandemiji, opisivala kontinent kao jedan od najmanje pogođenih regiona na svijetu. Neki istraživači kažu da je mlada populacija afričkog kontinenta – prosječna starost je 20 godina, u poređenju sa oko 43 godine u zapadnoj Evropi – kao i niža stopa urbanizacije i sklonost stanovništva da provodi vrijeme na otvorenom, možda poštedjela Afriku smrtonosnijih posledica virus. Nekoliko studija ispituje da li postoje druga objašnjenja, uključujući genetske razloge ili prethodnu infekciju parazitskim bolestima.
U petak, istraživači koji rade u Ugandi rekli su da su otkrili da pacijenti sa koronom koji su bili izloženi visokoj stopi malarije imaju manje šanse da obole od teške bolesti ili da umru od ljudi sa malo istorije bolesti koje prenose komarci.
„Ušli smo u ovaj projekat misleći da ćemo vidjeti veću stopu negativnih ishoda kod ljudi sa istorijom infekcija malarijom, jer je to ono što se vidjelo kod pacijenata koji su oboje bili zaraženi malarijom i ebolom. Bili smo prilično iznenađeni kada smo vidjeli suprotno – to malarija može imati zaštitni efekat “, rekla je Džejn Ačan, viši istraživački savjetnik u Konzorcijumu za malariju i koautor studije.
Kristijan Hapi, direktor Afričkog centra izvrsnosti za genomiku zaraznih bolesti na Univerzitetu Redeemer's u Nigeriji, rekao je da su afričke vlasti navikle da se bore protiv epidemija čak i bez vakcina, zahvaljujući širokoj mreži zdravstvenih radnika u zajednici: „Nije uvijek važno koliko novca imate ili koliko su sofisticirane bolnice."
Koronavirus je pogodio Južnu Afriku poslednjih mjeseci i procjenjuje se da je tamo ubio više od 89.000 ljudi, što je daleko najveći broj smrtnih slučajeva na kontinentu. Ali do sada, afričke vlasti, iako priznaju da bi moglo biti praznina, nisu prijavile veliki broj neočekivanih smrtnih slučajeva koji bi mogli biti povezani sa koronavirusom.
Podaci SZO pokazuju da smrtni slučajevi u Africi čine samo tri odsto ukupnog globalnog broja, dok smrtni slučajevi u Americi i Evropi čine 46, odnosno 29 odsto.
Nigerijske vlasti su u petak pokrenule kampanju vakcinacije protiv korone. Zvaničnici planiraju da vakcinišu polovinu stanovništva prije februara, što je cilj za koji misle da će biti dovoljan za postizanje kolektivni imunitet. Oievale Tomori, nigerijski virolog i član nekoliko savjetodavnih grupa SZO, sugerisao je da Africi možda neće trebati toliko vakcina kao zapadnim zemljama.
Riječ je o kontroverznoj ideji o kojoj se ozbiljno raspravlja među afričkim naučnicima i podseća na predlog britanskih zvaničnika iz marta 2020. da se dozvoli besplatno zaraza stanovništva radi izgradnje imuniteta. Međutim, to ne znači da u Africi vakcine nisu potrebne.
"Moramo da budemo potpuno vakcinisani da bismo se pripremili za sledeći talas. Gledajući šta se dešava u Evropi, postoji veoma velika vjerovatnoća da će se više slučajeva preliti ovdje", rekao je Salim Abdool Karim, epidemiolog sa Univerziteta Kvazulu-Natal u Južnoj Africi, koji je savjetovao vladu Južne Afrike o Kovid-19.
Uticaj koronavirusa je takođe relativno ublažen van Afrike u siromašnim zemljama, kao što je Avganistan, gdje su stručnjaci predviđali da će se epidemije usred tekućih sukoba pokazati katastrofalnim. Hashmat Arifi, 23-godišnji student u Kabulu, rekao je da mjesecima nije vidio nikoga sa maskom, uključujući i vjenčanje na kome je prisustvovao zajedno sa stotinama gostiju. Na njegovim univerzitetskim časovima u blizini sjedi više od 20 studenata bez maski.
„U poslednje vrijeme nisam vidio nijedan slučaj korone“, rekao je Arifi. Avganistan je zabilježio oko 7.200 smrtnih slučajeva na svojih 39 miliona stanovnika, iako je malo testiranja sprovedeno usred sukoba, a stvarni broj zaraženih i mrtvih je nepoznat. U Zimbabveu, ljekari su zahvalni na pauzi od Covid-19, ali strahuju da je to samo privremeno.
"Ljudi treba da ostanu veoma oprezni. Samozadovoljstvo je ono što će nas uništiti, jer bismo mogli da budemo uhvaćeni na spavanju", upozorio je dr Johanes Marisa, predsjednik Udruženja privatnih ljekara i stomatologa u Zimbabveu. On strahuje da bi još u decembru mogao da pogodi njegovu zemlju još jedan talas korona virusa.