Javni dug je glavni fiskalni rizik, a potencijalnu nejasnoću sa sobom nose i najavljene fiskalne reforme u okviru programa Evropa sad, saopšteno je na sjednici Savjeta Centralne banke Crne Gore (CBCG) i Savjetodavnog odbora te institucije.
Kako se navodi iz CBCG, Savjet je na današnjoj sjednici tog tijela i Savjetodavnog odbora usvojio Izvještaj o rezultatima analize makroekonomskih rizika.
„U pomenutoj analizi identifikovani su i razmatrani makroekonomski rizici sa kojima se suočava Crna Gora, a koje treba uzeti u obzir prilikom donošenja ekonomskih odluka. Stoga će ovaj izvještaj biti poslat Vladi, u čijoj je nadležnosti kreiranje i vođenje ekonomskih politika“, kaže se u saopštenju.
Navodi se da je na početku sjednice guverner CBCG Radoje Žugić predstavio članovima Savjeta i Savjetodavnog odbora osnovne nalaze pomenute analize.
On je istakao da identifikacija rizika ne znači da će se oni i materijalizovati, već je namjera da se na njih skrene pažnja kako bi se blagovremeno planirale i preduzimale preventivne mjere za minimiziranje njihovog potencijalnog negativnog uticaja.
On je dodao da lista rizika nije konačna jer se novi rizici kontinuirano javljaju.
Iz CBCG je saopšteno da su rizici koji su analizirani u toj studiji podijeljeni na kratkoročne i dugoročne makroekonomske rizike, rizike iz bankarskog sistema, fiskalne rizike, rizik inflacije i eksterne rizike.
„Nastavak rasta cijena energenata i njihova ograničena dostupnost na svjetskim tržištima i niska konkurentnost realnog sektora prepoznati su kao glavni kratkoročni makroekonomski rizici“, navodi se u saopštenju.
U saopštenju se navodi da su kao dugoročni makroekonomski rizici istaknuti nizak stepen diverzifikovanosti domaće ekonomije, negativna demografska kretanja, neravnomjeran regionalni razvoj, klimatske promjene i izazovi u oblasti zvanične statistike.
„U bankarskom sektoru je prepoznat rizik u vidu potencijalnog rasta NPL-a, koji se može očekivati kada dođe do povlačenja ili isteka roka mjera podrške CBCG, a u uslovima kada je nezaposlenost izražena, dok se jedan dio privrede i dalje suočava sa posljedicama koronakrize“, kaže se u saopštenju.
Navodi se da se ostali rizici prepoznati u bankarskom sektoru odnose na prekomjerni kreditni rast, izloženost banaka prema državi i rast varijabilnih kamatnih stopa.
„Javni dug je glavni fiskalni rizik, a potencijalnu nejasnoću sa sobom nose i najavljene fiskalne reforme u okviru programa Evropa sad“, navodi se u saopštenju.
Iz CBCG su naveli da su članovi Savjeta i Savjetodavnog odbora pozdravili zamisao tih reformi i ocijenili najavljeno poboljšanje ekonomskog položaja građana, posebno najsiromašnijih kategorija, pozitivnim.
„Takođe, najavljeno smanjenje opterećenja zarada, koje je trenutno izuzetno visoko, donosi benefite za privredu, obezbjeđujući prostor za liječenje njenih ključnih ranjivosti – nedovoljne konkurentnosti i oslabljene likvidnosti, ocijenjeno je na današnjoj sjednici“, dodaje se u saopštenju.
Kako je saopšteno, prema mišljenju članova Savjeta i Savjetodavnog odbora CBCG, implementaciji tako krupnih reformi treba da prethodi detaljna i višeslojna analizu, koja bi razmatrala moguće izvore finansiranja i precizno kvantifikovala uticaj predloženih mjera.
„Zaključeno je da je pandemija snažno negativno uticala na crnogorsku ekonomiju, između ostalog, zbog njene velike zavisnosti od uslužnog sektora“, navodi se u saopštenju.
Dodaje se da stoga treba mijenjati model razvoja, usmjeravajući se na sektore u kojima imamo komparativne prednosti, kao i na primjenu digitalizacije i zelene ekonomije, koja je danas jedan od ključnih instrumenata za postizanje održivog razvoja.
Iz CBCG su naveli da je pandemija ukazala i na šanse za budući razvoj Crne Gore i regiona, u smislu dislokacije određenih proizvodnih procesa iz zemalja Dalekog istoka na Zapadni Balkan.
To bi, kako su kazali, doprinijelo skraćivanju lanaca snabdijevanja, čija se trenutna dužina i kompleksnost pokazala kao veliki problem i uzrok destabilizacije svjetskih tržišta.
„Ocijenjeno je da je pripremljeni materijal izuzetno kvalitetan, te da može predstavljati korisnu osnovu za kreiranje i vođenje konzistentne i održive ekonomske politike“, kako se navodi u saopštenju.