Zaduženost po glavi stanovnika Crne Gore na kraju prošle godine iznosila je 2.241 euro, što je 2,7 odsto više nego na kraju 2019, pokazuju podaci Centralne banke (CBCG), piše Pobjeda.
Stanovništvo je posljednjeg dana decembra 2020. bankama za kredite dugovalo 1,39 milijardi eura.
“Zaduženost ovog sektora po osnovu kredita je povećana 36,4 miliona eura ili 2,7 odsto u odnosu na kraj 2019. godine. Krediti ovog sektora mjesečno su u prosjeku rasli po stopi od 0,2 odsto tokom prošle godine, dok su u 2019. rasli po stopi od 0,7 odsto”, navodi se u izvještaju o monetarnim kretanjima u prošloj godini, koji je CBCG nedavno objavila.
Sektor stanovništva uglavnom se zadužuje kod banaka na duže od godine, što potvrđuje podatak da su dugoročni krediti na kraju 2020. činili 98,4 odsto ukupno odobrenih.
Smanjena štednja građana
Kada je riječ o štednji građana, ona je u godini pandemije opala 62,5 miliona eura i ukupno je iznosila 1,25 milijardi eura. Depoziti stanovništva mjesečno su opadali po stopi od 0,4 odsto, ističe Pobjeda.
Depoziti po viđenju, odnosno ušteđeni novac koji se može podići u svakom trenutku, činili su 62,8 odsto ukupnih depozita stanovništva, kratkoročni depoziti 19,7 odsto, dok se 17,5 odsto odnosilo na sredstva deponovana na duže od godinu.
Najveći pad u prošloj godini zabilježili su dugoročni depoziti u iznosu od 56,8 miliona eura, koliko su građani povukli iz banaka. Depoziti po viđenju smanjeni su 16,5 miliona, dok su rast imali samo kratkoročni depoziti, koji su porasli za 10,9 miliona eura ili 4,6 odsto u osnosu na kraj 2019.
“Tokom 2020. godine, krediti odobreni stanovništvu bili su veći od sredstava koja ovaj sektor deponuje u bankama. Na kraju 2020. godine neto dug stanovništva iznosio je 140,1 milion eura i povećan je za 98,9 miliona eura u odnosu na kraj prethodne godine”, ukazuje se u izvještaju CBCG.
Trgovci uzeli najviše kredita
U prošloj godini uvećan je i dug pravnih lica i preduzetnika, koji su na kraju 2020. bankama za kredite dugovali 1,45 milijardi eura, što je povećanje od 5,6 odsto. Rast dugovanja najvećim dijelom je rezultat rasta kredita tri djelatnosti – usluge pružanja smještaja i ishrane, državna uprava, odbrana i obavezno socijalno osiguranje i informisanje i komunikacije, ističe Pobjeda.
U strukturi kredita po djelatnostima, dominantno učešće od 23,4 odsto imali su krediti za djelatnost trgovine na veliko i malo i popravku motornih vozila i motocikala, zatim slijede krediti odobreni za državnu upravu, odbranu i obavezno socijalno osiguranje 20 odsto, usluge pružanja smještaja i ishrane 16,5 odsto i građevinarstvo 11,1 odsto, naglašava Pobjeda.
Ekonomisti CBCG ocjenjuju da je kriza uticala i na promjenu strukture po namjenama za koje su uzimani krediti. Tako krediti za refinansiranje obaveza prema drugim bankama bilježe rast od 118,7 miliona eura ili 65,8 odsto u uporednom jednogodišnjem periodu.
“Slijede krediti za likvidnost, koji bilježe rast od 89,6 miliona eura ili 16,5 odsto. Krediti za pripremu turističke sezone su, takođe, porasli 28 miliona eura, odnosno 313,8 odsto. S druge strane, gotovinski krediti, kao procentualno najveća kategorija u strukturi kredita po namjeni, bilježe pad od 50,4 miliona eura ili 6,5 odsto”, dodaje se u izvještaju CBCG.
Pad depozita nadomješten stranim pozajmicama
CBCG konstatuje da je u godini velikih izazova bankarski sektor u Crnoj Gori ostao stabilan, ali i da je kriza uticala na smanjenje dobiti banaka, rast nekvalitetne aktive i nekvalitetnih kredita.
“Problem nelikvidnosti realnog sektora odrazio se na pad depozita banaka, pri čemu su svi sektori, izuzev finansijskog i sektora koji se odnosi na nevladine i neprofitne organizacije, povlačili sredstva. Pad depozita banke su nadomjestile povećanim stranim pozajmicama, uglavnom od matičnih banaka i drugih članova bankarske grupe”, navodi se u godišnjem izvještaju vrhovne monetarne institucije.
Loši krediti vrijedili 172,9 miliona eura
Na kraju 2020. godine nekvalitetni krediti banaka iznosili su 172,9 miliona eura i u odnosu na kraj 2019. godine porasli su 28,3 miliona eura ili 19,6 odsto. Oni su činili 5,5 odsto ukupnih kredita, naglašava Pobjeda.
“Rast nekvalitetnih kredita je očekivan, imajući u vidu da su se određene djelatnosti suočile sa krizom likvidnosti i solventnosti, počev od prvog zaključavanja ekonomije usljed pandemije, kao i evidentno rastuće stope nezaposlenosti. Ipak, CBCG je proaktivno djelovala u pravcu kontrolisanja daljeg rasta nekvalitetnih kredita mjerama koje se odnose na odloženo plaćanje obaveza do završetka turističke sezone, odnosno do kraja 2021. godine, za najpogođenije u realnom sektoru i sektoru stanovništva”, zaključuju u CBCG.