Pravo na najnoviji moratorijum, odnosno odlaganje otplate kredita na šest mjeseci, koji je donijela Centralna banka (CBCG), ima 1,4 hiljade klijenata, saopštili su iz vrhovne monetarne institucije i dodali da se radi o presjeku stanja na kraju avgusta.
"Prema našim podacima, broj klijenata koji u ovom trenutku mogu biti obuhvaćeni moratorijumom, a ispunjavaju uslove iz najnovije odluke, iznosi 1,4 hiljade. Ovi klijenti ukupno koriste 2,44 hiljade kredita kod banaka, mikrofinansijskih institucija i lizing društava na 31. avgust", kazali su Pobjedi iz CBCG.
Pravo na peti set privremenih mjera za ublažavanje negativnih uticaja epidemije koronavirusa na finansijski sistem imaju građani koji su zbog pandemije ostali ili će ostati bez posla i kojima je zarada smanjena ili će biti smanjena.
To se odnosi na korisnike kredita kojima je 31. marta ili kasnije prestao radni odnos kao posljedica epidemije, a koji na 31. decembar prošle godine nijesu kasnili u otplati duže od 90 dana, a kredit na taj dan nije bio klasifikovan kao nekvalitetna aktiva.
Iz CBCG Pobjedi su objasnili da, međutim, ne raspolažu podatkom o broju osoba kojima su zarade smanjene zbog pandemije.
"Naglašavamo da će pravo na navedeni moratorijum moći da iskoriste i svi korisnici kredita koji u periodu važenja ove odluke ostanu bez posla kao posljedica epidemije Covid-19, a koji ispunjavaju propisane uslove u smislu kvaliteta potraživanja, odnosno kašnjenja u njihovoj otplati na kraju prošle godine", naveli su iz CBCG.
Oni su dodali da će se tokom moratorijuma obračunati kamate u skladu sa stopom koja ne može biti veća od definisane ugovorom o kreditu.
"Korisnik moratorijuma ima pravo da izabere jedan od načina plaćanja kamate koja se obračunava dok traje moratorijum - za vrijeme trajanja moratorijuma u skladu sa ugovorenom dinamikom iz plana otplate, potom plaćanje ukupnog iznosa obračunate, a neplaćene kamate za vrijeme trajanja moratorijuma po isteku moratorijuma, ili pripisivanje obračunate, a neplaćene kamate za vrijeme trajanja moratorijuma glavnici duga po isteku moratorijuma", objasnili su iz CBCG.
Iz CBCG su Pobjedi kazali da nemaju podatak koji krediti su najviše obuhvaćeni - potrošački, stambeni, keš.
Na pitanje da li je najnovijim moratorijumom eliminisana bojazan da krediti kasnije pređu u loše, iz CBCG su kazali da se u ovom trenutku rok od šest mjeseci korišćenja moratorijuma čini prikladnim.
"Čini se prikladnim imajući u vidu javno poznate činjenice o razvoju i primjeni nove vakcine, odnosno trajanju pandemije, kao i procjeni potrebnog vremena da se uz proaktivan pristup nađe novi posao. U svakom slučaju, imajući u vidu da je u pitanju privremena mjera, CBCG će u kontinuitetu pratiti njene efekte i blagovremeno donositi odluke iz svoje nadležnosti", kazali su predstavnici regulatora.
Iz CBCG su saopštili da su banke obavezne da kontinuirano prate finansijsko stanje svojih klijenata.
"Obavezne su i da procjenjuju rizik u toku perioda otplate kredita, te shodno tome, i u skladu sa dobrom bankarskom praksom, preduzimaju odgovarajuće mjere kako ovi krediti ne bi prešli u loše", upozorili su iz CBCG.
CBCG je prošle sedmice donijela i mjeru koja banke obavezuje da korisnicima kredita kojima je, usljed posljedica pandemije na poslovanje njihovih poslodavaca, smanjena zarada za najmanje deset odsto, na njihov zahtjev odobre restrukturiranje kredita.
"Za osobe čija je neto zarada prije smanjenja iznosila 550 eura ili više, restrukturiranje se vrši ako je nakon smanjenja zarade i plaćanja rate za kredit ostao raspoloživi iznos manji od 220 eura. Za ovu kategoriju će se produžiti rok otplate, tako da iznos neopterećenog dijela zarade ne bude manji od 220 eura", podsjetili su iz CBCG.
Za korisnike kredita čija je neto zarada prije smanjenja bila ispod 550 eura produžiće se rok otplate tako da iznos neopterećenog dijela zarade ne bude manji od iznosa koji je imao prije smanjenja.
"Svi troškovi vezani za uspostavljanje novog plana otplate kredita - obrada kredita, zaključivanje aneksa ugovora o kolateralu, ovjera ugovora, padaju na teret banke", objasnili su iz regulatora.
CBCG je donijela i mjere koje relaksiraju banke.