Crnogorske opštine prihodovale su prošle godine po osnovu naknada za korišćenje prirodnih i dobara Crnogorske opštineod opšteg interesa oko 14,5 miliona eura, pokazuju podaci Ministarstva finansija
Od toga se na šest primorskih opština odnosi 2.627.005 eura ili 18 odsto, dok je ostatak od oko 11,8 miliona pripao centralnim i sjevernim lokalnim samoupravama, prenose Vijesti.
Prema Zakonu o finansiranju lokalne samouprave, opštini se ustupa 70 odsto prihoda od koncesionih i drugih dobara od opšteg interesa koja se nalaze na njenoj teritoriji, osim prihoda od koncesione naknade za korišćenje luke, od kojih se 50 odsto ustupa opštini u kojoj se ona nalazi, prenose Vijesti.
Prema tom propisu, dobra od opšteg interesa su prirodna bogatstva (rude, vode, pijesak, šljunak, kamen i druga dobra nastala prirodnim putem), dobra u opštoj upotrebi (putevi, trgovi, vodotoci, luke, aerodromi, gradski parkovi i drugo), kao i druga dobra od opšteg interesa (kulturna dobra, građevinsko zemljište, poljoprivredno zemljište, šume i šumska zemljišta, posebno zaštićeni rezervati i staništa ugroženih ili zaštićenih vrsta životinja, biljaka i druga dobra u skladu sa zakonom, osim morskog dobra).
Najviše prihoda po osnovu naknada za korišćenje prirodnih i dobara od opšteg interesa, u 2024. godini imala je Opština Pljevlja, skoro 3,5 miliona eura. Od toga se na naknadu za korišćenje šuma odnosi 1.691.171 euro, a za korišćenje rudnog bogatstva (Rudnik uglja) 1.550.212 eura, prenose Vijesti.
Potom slijedi Nikšić s oko 2,2 miliona, a ta opština prošle godine je najviše dobila po osnovu korišćenja voda, oko 1,6 miliona eura, i rudnog bogatstva, oko 500 hiljada eura.
Od sjevernih opština značajne prihode po osnovu naknada za korišćenje prirodnih resursa, imale su i Plužine (861.963 eura), Rožaje (854.255), Bijelo Polje (771.219), Mojkovac (634.677) i Berane (520 hiljada).
Od primorskih opština, najviše prihoda od naknada za korišćenje prirodnog bogatstva imao je Bar, 1,29 miliona eura. Od toga se na naknadu za korišćenje mineralnih sirovina odnose 523.233 eura, a za korišćenje luke 689.925 eura.
Kotor je prihodovao oko 872 hiljade (skoro sve po osnovu naknada za korišćenje mineralnih sirovina), Herceg Novi 212,6 hiljada eura (najviše za korišćenje mineralnih sirovina), Budva i Tivat po oko 109 hiljada eura, a Ulcinj 30,3 hiljade eura.
Od korišćenja morskog dobra nijedna primorska opština nije imala prihod. Južne opštine tražile su da same upravljaju morskim dobrom na svojoj teritoriji, umjesto Javnog preduzeća (JP) za upravljanje morskim dobrom (Morsko dobro). Nakon toga je 26. juna u dnevni red Skupštine uvršten predlog izmjena Zakona o morskom dobru, prenose Vijesti.
Izmjenama je predviđena transformacija JP Morsko dobro, na čijem je čelu Mladen Mikijelj (Nova srpska demokratija - NSD) u društvo ograničene odgovornosti (doo), koje osniva Vlada.
Predloženo je da opština “vrši redovno upravljanje morskim dobrom na svojoj teritoriji”, što podrazumijeva, između ostalog, donošenje planova organizacije i korišćenja kupališta sa servisnim sadržajima, korišćenja luka od lokalnog značaja, pristaništa, privezišta, ponti..., kao i donošenje programa privremenih objekata u zoni morskog dobra, upravljanje zastićenim prirodnim dobrima od lokalnog značaja u zoni morskog dobra, sprovođenje postupka davanja morskog dobra na korišćenje, organizovanje prevoza trajektnom linijom u unutrašnjim morskim vodama, sprovođenje postupka dodjele koncesije u luci od lokalnog značaja...
Izmjenama zakona protive se poslanici NSD-a i Demokratske narodne partije (DNP), koji nijesu glasali za uvrštavanje tog predloga u dnevni red parlamenta. Predlog su potpisali poslanici Ilir Čapuni (Albanska alijansa), Mehmed Zenka (Demokratska unija Albanaca), Artan Čobi (Albanski forum), Amer Smailović (Bošnjačka stranka) i Momčilo Leković (Demokrate).
Kao odgovor, stigla je inicijativa prvog čovjeka Nikšića Marka Kovačevića (NSD) koji je 30. juna saopštio da opštine poput te, Pljevalja, Plužina, Rožaja i drugih treba da zauzmu jasan stav u pitanju upravljanja svojim prirodnim i ekonomskim resursima.
Rekao je i da planira da inicira razgovore o ovom pitanju s predsjednicima tih opština, od kojih je u još jednoj na vlasti NSD - Pljevlja. Inicijativu su podržale njegove partijske kolege, predsjednik Opštine Pljevlja Dario Vraneš i poslanica NSD-a Jelena Božović, prenose Vijesti.
Izvršna direktorica Akcije za socijalnu pravdu (ASP) Ines Mrdović, ocjenjuje da je inicijativa politički pritisak šefa NSD-a i Skupštine Andrije Mandića da JP Morsko dobro ostane u postojećem organizacionom obliku. Podsjeća da su godinama primorske opštine bile nezadovoljne činjenicom da to preduzeće ubira prihode za zakupe plaža, a onda od tog novca ono odlučuje gdje i koliko će u kojoj primorskoj opštini da uloži za investicije.
“Ipak, ne djeluje realno da će preduzeće biti u u potpunosti ukinuto. Posebno što ono gazduje trajektom Kamenari - Lepetane. Na kraju 2022. ovo preduzeće je prikazivalo 60 uposlenih, a na kraju prošle 200, što se najvećim dijelom povezuje upravo s trajektnom linijom i realno je očekivati da će zadržati dio dosadašnjih poslova”, rekla je Mrdović Vijestima.
Ona navodi da čelnici sjevernih opština nezadovoljni prihodima treba da predlože izmjene koncesionih i poreskih zakona, kako bi dobijali više novca. Ali je, dodaje, potpuno pogrešno ako, primjera radi, neko smatra da je Elektroprivreda (EPCG) vlasništvo opština Nikšić, Plužine i Pljevlja zato što se hidroelektrana Perućica nalazi u Nikšiću, Piva u Plužinama, a Termoelektrana u Pljevljima.
“Te opštine nijesu gradile energetske objekte i nikako nijesu njihovi vlasnici, već ova država i njeni građani, jer su kroz račune za struju upravo oni otplaćivali sve kredite za gradnju, ali i plaćali (i plaćaju) koncesione i ostale prihode tim istim lokalnim samoupravama (i svim drugim) zbog korišćenja njihovih vodnih, rudnih, prostornih resursa radi proizvodnje struje i snabdijevanja nas građana”, poručila je Mrdović, dodajući da se suštinski radi o “politički nesuvislim inicijativama”.
Kovačević je, kako je prenijela Radio-televizija Nikšić, rekao krajem juna da ako se primorske opštine bore da JP Morsko dobro više ne postoji i da oni pojedinačno upravljaju obalom Crne Gore, i ako neko razmišlja u tom pravcu da im se to dozvoli, onda treba da računa da “naše opštine treba da upravljaju resursima sadašnje EPCG, šumama, vodama, rudnim bogatstvima i drugim resursima koji pripadaju ovim krajevima”.
Opštine su u 2023. po osnovu naknada za korišćenje prirodnih i dobara od opšteg interesa prihodovale 18,6 miliona eura. Od toga je prihod primorskih opština bio oko 1,6 miliona.
Pljevlja su i 2023. dobile najviše - oko 5,9 miliona, zatim Nikšić 3,2 miliona, Rožaje dva miliona, Bijelo Polje 906 hiljada, Plužine 721,5 hiljada, Kolašin 710 hiljada...
Bar je od primorskih opština imao najviše prihoda, nešto preko milion eura. Kotor je prihodovao 186 hiljada, Herceg Novi 181 hiljadu, Tivat 151,2 hiljade, Budva 28,9 hiljada, a Ulcinj 24,9 hiljada eura.