“Naše brojke su nepotpune, neažurne i parcijalne, zbog čega ih moramo prihvatiti sa rezervom. Monstat objavljuje podatke samo za „Kolektivni smještaj“, ali sa mjesec-dva zakašnjenja. Posljedni zvanično objavljeni podaci su za jun 2024. godine, a mi smo već tri dana u av
Loše vijesti za crnogorski turizam, ključnu privrednu granu u Crnoj Gori. U Crnoj Gori je 7,9 odsto manje turista nego u istom periodu prošle godine, pokazuju podaci NTO. Razloga za to je sigurno mnogo, ali je jasno da će se ovo odraziti i na punjenje državnog budžeta.
Profesor na Fakultetu za turizam i bznis u Budvi, prof. dr. Rade Ratković u razgovoru za CdM je govorio o ovovodišnjoj sezoni, o tome šta pokazuju brojke i koje to “boljke muće naš turizam”.
“Naše brojke su nepotpune, neažurne i parcijalne, zbog čega ih moramo prihvatiti sa rezervom. Monstat objavljuje podatke samo za „Kolektivni smještaj“, ali sa mjesec-dva zakašnjenja. Posljedni zvanično objavljeni podaci su za jun 2024. godine, a mi smo već tri dana u avgustu”, istakao je on.
Podaci pokazuji da je u prvih šest mjeseci stopa povećanja ukupnog turističkog prometa bila oko tri odsto, od čega domaćeg oko osam odsto, a inostranog oko dva odsto.
“Najveće učešće od 14,11 odsto je imalo domaće tržište (Crna Gora). Slijede Srbija (oko 13 odsto), Ujedinjena Kraljevstva (oko osam odsto), Njemačka(oko osam odsto) i Francuska (oko sedam odsto), Poljska (oko četiri odsto), BiH (oko 3,8 odsto)…”, naveo je Ratković.
To je, pojašnjava, struktura tek za prvih pola godine.
“Na kraju će biti promjena u kortist učešća Srbije i BiH. U konačnom dominiraće siromašno i kratkosezonsko tržište Regiona. Na osnovu procjene turističkog prometa prema dinamici naplate do 20. jula ukupan promet u odnosu na predhodnu godinu je za oko šest odsto manji (u Hrvatskoj za oko pet odsto veći!), a promet u kolektivnom smještaju (pravna lica) za šest odsto veći, ali u privatnom smještaju za 15 odsto manji. Sada već i neki zvaničnici govore o manjem turističkom prometu od oko osam odsto u poređenju sa prerhodnom godinom”, kaže on.
Profesora Ratkovića CdM je pitao koji su razlozi da imano manje turista nego prošle godine?
Odgovor je više nego jasan.
“Loše destinacijsko upravljanje turizmom u posljednje tri i po decenije, a posebno posljednje četiri godine. Problemi su brojni, a najmarkantniji bi bili: neadekvatno turističko zakonodavstvo, posebno o upravljanju održivim turizmom, zastarjeli, etatizovani i politizovani model destinacijskog upravljanja koji ne vrši svoje bitne funkcije (upravljačko integrisanje javnog i privatnog sektora, umrežavanje malih hotela, provođenje učinkovite marketing strategije, zapostavljanje integralne pripreme turističkih sezona, podržavanje dramatičnih strukturnih disproporcija u smještajnom sektoru i pogubno protežiranje razvoja sekundarnog stanovanja, zapostavljanje organizovanog evropskog turističkog tržišta i loše pozicije crnogorskog turizma na najjačim emitivnim tržištima Evrope…”, napominje sagovornik CdM-a.
Prema njegovim riječima sve to rezultira niskim korišćenjem smještajnih kapaciteta ( osnovnih svega cca 25 odsto) i hroničnim gubicima u turizmu (jedina godina u tri i po decenije kada je turizam bio u dobitku je 2019 godina).
“Turistički preduzetnici su prepušteni sami sebi, i ako su izgradili kvalitetne objekte i posvećeni su turizmu, ali uspjeh ne može da bude dobar bez adekvatnog destinacijskog menadžmenta”, navodi profesor Ratković.
Stiče se utisak da dominiraju gost iz regiona, a da je mnogo manje gostiju iz Zapadne Evrope?
Ratković kaže da je to na žalost tačno.
“Svaki gost je dragocjen, ali prioritet treba da imaju gosti sa visoko-budžetskih i dugosezonskih tržišta, a posebno sa organizovanih kanala distribucije. Podrazumijeva se i dobra saobraćajna dostupnost, kako u drumskom, tako i u avio saobraćaju, a to je jedna od naših najvećih slabosti. U posljednje četiri godine došlo je do daljeg pogoršanja”, navodi sagovornik CdM-a.
On konstatuje da Crna Gora polako gubi i kvalitetniji sloj turista iz Regona.
“Primjera radi, navodimo da je u prvih pola godine iz Srbije u Hrvatsku ostvareno blizu pola milona noćenja, što je povećanje u odnosu na predhodnu godinu za preko 20 odsto. Slično je i sa tržišta BiH. Ova dva tržišta nemaju visoko učešće u hrvatskom turizmu, ali su u jakom usponu. Bojim se da mnogi naši turistički preduzetnici ne mogu valorizovati svoja ulaganja u kvalitet niti ostvariti planirane cijene na dijelu Regionalnog tržišta koje je usmjereno ka našoj destinaciji”, naglašava Ratković.
Kako kaže, za tržišnu penetraciju na najbolja turistička tržišta odgovran je desinacijski menadžment, naravno u saradnji sa kompanijskim, ali toga, na žalost, nema već više decenija, a posebno od 2020 godine.
“Indikativno je da se donose strateški planovi za dvije do tri godine, kao da neko očekuje brzo odumiranje Crnogorske države, pa da ne opterećujemo nove gospodare starim planovima”, zaključio je Ratković.