ĆALOVIĆ-MARKOVIĆ: 55 TRANSAKCIJA JE PROGLAŠENO KAO TAJNO, POLITIČKE PARTIJE SAKRILE IZVORE FINANSIRANJA

"Administratori na društvenim mrežama koje su finanasirale oglašavanje određenih političkih struktura bili su isključivo iz Srbije. Ono što je bilo karakteristično je da su političke partije nastavile da prikrivaju troškove terenske kampanje. Mediji su partijama za reklamiranje davali popuste i pružali usluge kojih nije bilo u cjenovnicima, a iz ugovora su brisani podaci o popustima.

U izbornoj kampanji 2020. godine po prvi put kao pružaoce usluga pojavila se kompanija sa Kipra koja nikada nije predala finansijski izvještaj o svom poslovanju. Čak 55 transakcija je proglašeno tajnim, pa javnost nema uvid u iznos potrošenih sredstava ali ni kome su uplaćena tokom izborne kampanje.

Evidentno je da su mjere podrške iz trećeg paketa za pomoć građanima i privredi u borbi protiv COVID 19 korišćene u političke svrhe. Primijećeno je da neki funkcioneri nove vlasti idu po opštinama i daju neka obećanja. U prethodnim izborima bila je specifična i uloga crkve. To je na današnjoj konferenciji “Finansiranje političkih partija i izbornih kampanja” , kazala je izvršna direktorica Mreže za afirmaciju nevladinog sektora MANS Vanja Ćalović Marković.

Ona je istakla da se nastavljaju loše prakse u finansiranju kampanja koje su sada proširile i na nove političke subjekte. Prema mišljenju Ćalović Marković neophodno je mijenjati rukovodstvo Agencije za sprečavanje korupcije ASK, “ali ne na način što će se politički bič koji je ona bila bivšeg režima preuzeti od strane nove vlasti”.

“Nego tako što ćemo konačno početi da gradimo nezavisne institucije”, poručila je ona.

Ćalović Marković je govoreći o izvještaju finansiranju političkih parzija tokom izborne kampanje 2020. godine, navela da su postojali ozbiljni problemi, kada su u pitanju posredničke firme koje su korišćenje kao dobavljači u kampanji.

“Podsjetiću da smo 2016. godine imali kompaniju iz Srbije koja je bila posrednička kompanija u kupovini medijskog prostora u Crnoj Gori, a sada smo 2020. na izborima imali kompaniju sa Kipra. I po kiparskim standardima ta kompanija je krajnje netransparentna. Znači ona nije podnijela ni jedan jedini finansijski izvještaj od kada je osnovana i ta firma je bila jedan od dobavljača u kampanji”, naglasila je ona.

U izvještaju je prikazano da je koalicija Za budućnost Crne Gore toj firmi sa Kipra platila 50.000 eura za usluge video produkcije. MANS u izvještaju posebno ističe da su mediji partijama davali popuste i pružali usluge kojih nije bilo u cjenovnicima, iz ugovora su brisani podaci o popustima, ističe CdM.

“ASK je smatrala da agencije koje prodaju oglasni prostor nisu obveznici što je otvoruilo veliki prostor za zloupotrebe”, piše u Izvještaju.

Izvršna direktorica MANS-a je danas istakla da pitanje korišćenja posredničkih kompanija, uključujući posredničke kompanije iz inostranstva nije regulisano, navodi CdM.

“Naprotiv, imali smo jedno krajnje problematično tumačenje Agencije za sprečavanje korupcije, čak i za onaj dio koji je regulisan. A to su agencije za pružanje usluga posredovanja u kupovini medijskog prostora odnosno marketinga. ASK je donijela stav, upravo na ovim izborima i na našu inicijativu, da te agencije za razliku od medija nisu obavezne da poštuju zakon i objavljuju određene podatke o plaćenom marketingu u njima. Konkretno na taj način Pink televiziji omogućeno je da bude potpuno drugačije reklamirana nego što je to slučaj sa drugim televizijama ili drugim medijima u Crnoj Gori, i da ASK nema nikakvu nadležnost”,+ precizirala je Ćalović Marković.

Prema njenim riječima, vidjeli smo da postoje stranice na društvenim mrežama koje su finanasirale oglašavanje određenih političkih struktura, a te stranice imale su administratore registrovane isključivo u Srbiji.

“Oni su se bavili isključivo politikom Srbije sve do crnogorskih izbora kada su počeli da objavljuju reklame određene političke strukture. To pitanje uopšte nije regulisano našim zakonom, a pogotovo to nije učinjeno kada su u pitanju entiteti koji dolaze iz drugih država”, dodala je Vanja Ćalović Marković.

Uočena je situacija, istakla je ona, da su mediji suprotno zakonksim osnovama nakon roka objavljivali svoje cjenovnike, prilagođavali ih ponudi drugih medija i dogovorima sa određenim političkim strukturama, i ipak, iako im je to bilo zabranjeno zakonom pružali politički marketing, naglašava CdM.

“I šta se dešava? ASK protiv njih pokreće prekršajne postupke, ali pokreće po jedan prekršajni postupak i svakom mediju se isplati da plati 300 do 500 eura za jedan prekršajni postupak, a da ovamo od bilo koje političke strukture uzme mnogo više novca. A da je ASK htjela mogla je da pokrene prekršajni postupak za svako objavljivanje svakog oglasa, pa im se to nikako ne bi isplatilo. Ali to je pitanje da vi i kad imate solidne norme one se u praksi obesmisle i one se tumače na takav način da taj zakon suštinski ne mijenja ništa”, jasna je Ćalović Marković.

MANS je ustvrdio da su politilčke partije nastavile da prikrivaju troškove terenske kampanje.

“Imate neke politričke partije kod kojih nije niko ni sok popio, tokom izborne kampanje za tri mjeseca, a kamoli dobio bilo kakvu dnevnicu i platio gorivo. A imate neke političke partije koje su ogromne novce upravo porrošili na hranu, piće, i slično”, kaže Ćalović Marković, piše CdM.

Kada je u pitanju učešće trećih strana, ističe ona, imali smo jednu vrlo specifičnu situaciju na ovim izborima – imali smo aktivnu ulogu crkve kao treće strane na izborima.

“U toku izborne kampanje evidentno je da su određene političke strukture suštuinski preuzele i imale određenu korist od angažmana crkve koja se legitimno borila za svoja prava u izbornoj kampanji. Mi to pitanje nemamo ni na koji način regulisano. Crkva nije prekršila ni jednu odredbu Zakona o finansiranju političkih partija, ali nam je ova situacija pokazala da u zakonu postoje rupe koje mogu biti iskorišćene od nekih drugih tećih strana koji možda nemaju legitimne interese, ali imaju strtegiju i način da sakriju fondove u kapmanji, bilo da su to u pitanju vjerske organizacije, nevladine organizacije, neformalna udruženj agrađana ili ko zna ko”, kazala je izvršna direktorica MANS-a.

Prema riječima Ćalović Marković, evidentno je da su mjere podrške iz trećeg paketa za pomoć građanima i privredi u borbi protiv COVID 19 korišćene u političke svrhe, navodi CdM.

“Imamo dokaze. Tada vladajuća politička partija je na te mjere stavljala svoj logo i to promovisala kao svoj posao. Takođe, imali smo jednu instituciju koja je potrošoila svoj cijeli godišnji budžet u prvom kvartalu, pa su infrastrukturni objekti bili spremni da se otvaraju u izbornoj kampanji. A imali smo drugu instituciju koja je gotovo cijeli budžet potrošila u toku izborne kampanje kada su se počinjali neki infratsrukurni projekti. Imali smo 50 – 60 posjeta državnih zvaničnika tim infratsrukturnim objektima u sred avgusta, da ih otvaraju u kampanji. Ono što je najveći problem je što mi nismo mogli da vidimo gdje su pošli ti fondovi, a to ni danas ne znamo”, rekal je ona između ostalog.

Ćalović Marković kaže da znaju da su se fizičkim licima isplaćivali novci, ali da samo mogu da vide ukupne sume koje su se uplaćivale na račune banaka, piše CdM.

“Mi ne znamo ni kojim fizičkim licima, ni po kom osnovu su isplaćeni milioni. Isplaćeno je preko 40 miliona eura iz budžetske rezerve. Da ne pričam o tajnim transakcijama u bužetu koje se, naravno, intenziviraju pred izbore”, istakla je ona na današnjoj konferenciji.

MANS je otkrio da je čak 55 transakcija proglašeno tajnim, pa javnost nema uvid u iznos potrošenih sredstava ali ni kome su uplaćena tokom izborne kampanje, navodi CdM.

Dodaje da je primijećeno da neki funkcioneri nove vlasti idu po opštinama i daju neka obećanja.

“Ono što još nismo vidjeli je da li se pri tom loriste neki državni fondovi”, zaključila je Ćalović Marković, zaključuje CdM.