MUP-u predstoji veliki posao na “čišćenju” biračkog spiska, za šta je potrebno izmijeniti zakon
U Crnoj Gori je gotovo 90 hiljada birača više nego punoljetnih crnogorskih državljana i onih koji uz to imaju i strano državljanstvo.
To pokazuje poređenje biračkog spiska za parlamentarne izbore održane u junu 2023. godine i podataka o broju punoljetnih državljana Crne Gore, te Crne Gore i druge države na popisu održanom krajem te godine, koje je Uprava za statistiku (MONSTAT) dostavila juče “Vijestima”.
U biračkom spisku za prijevremene izbore bilo je 541.670 birača, dok su na popisu, prema podacima MONSTAT-a, registovarna 451.942 punoljetna crnogorska državljanina i ona koja uz to imaju i državljanstvo druge zemlje. “Vijesti” su iz biračkog spiska izuzele 798 birača upisanih na izdvojenim biralištima (UIKS - I, UIKS - II i UIKS - III), zbog nemogućnosti da te podatke uporede s onima s popisa po opštinama. Ako ih ne bi izuzimali, birača bi bilo 90.562 više.
Analizom biračkog spiska i podataka MONSTAT-a, vidi se da je u 24 od 25 opština više birača nego punoljetnih državljana. Jedina opština u kojoj to nije slučaj je Danilovgrad, u kom je punoljetnih državljana 1.090 više nego birača (14.266 prema 13.176).
Najveća diskrepanca između broja birača i punoljetnih državljana je u Podgorici, gdje je glasača 15.319 više (143.841 prema 128.522), u Baru ih je 9.884 više (39.875 prema 29.991), a u Bijelom Polju 9.422 više (39.368 prema 29.946).
Nakon njih slijede Rožaje, u kom je 6.319 birača više (22.915 prema 16.596), Nikšić sa 6.058 više (57.352 prema 51.294), te Herceg Novi u kom ih je 5.013 više (25.473 prema 20.460).
Blizu pet hiljada punoljetnih državljana manje je u Ulcinju (20.574 prema 15.575), Beranama (23.419 prema 18.445) i Budvi (18.881 prema 13.982), u Pljevljima ih je 4.219 manje (24.379 prema 20.160), u Tuzima 3.049 manje (12.388 prema 9.339), u Plavu 2.433 manje (9.386 prema 6.953), a u Petnjici 2.420 (6.271 prema 3.851).
Skoro dvije hiljade birača više je u Tivtu (12.008 prema 10.018) i Kotoru (18.403 prema 16.467), u Cetinju ih je 1.707 više (13.353 prema 11.646), u Gusinju 1.349 (4.561 prema 3.212), a u Mojkovcu 1.001 (6.538 prema 5.537).
Najmanja razlika u broju birača i punoljetnih državljana je u Šavniku, gdje je prvih 417 više (1.727 prema 1.310), u Plužinama ih je 491 više (2.336 prema 1.845), u Žabljaku 619 (3.003 prema 2.384), u Kolašinu 688 (6.044 prema 5.356), u Andrijevici 775 (3.845 prema 3.070), a u Zeti 837 (12.554 prema 11.717).
Na popisu, čiji su konačni rezultati predstavljeni prošle sedmice, prikupljani su podaci od crnogorskih državljana koji imaju prebivalište ili boravište u Crnoj Gori, bez obzira da li su privremeno van nje, te stranaca koji imaju odobren stalni ili privremeni boravak u Crnoj Gori, kao i stranaca kojima je ona “uobičajeno mjesto boravka”, pišu Vijesti.
S druge strane, u biračkom spisku nalaze se crnogorski državljani koji imaju biračko pravo, a njega ima državljanin koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori.
Veliku razliku između broja birača i punoljetnih državljana na popisu, sagovornik “Vijesti” iz Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) objašnjava riječima da misli da se višak birača odnosi na državljane koji odavno žive u inostranstvu, a koji nisu popisani.
“Vijesti” saznaju nezvanično da u MUP-u razmatraju mogućnost da skupštinskom odboru za izbornu reformu dostave inicijativu za izmjenu Zakona o biračkom spisku, koja bi, kao jedno od rješenja za “čišćenje” spiska, podrazumijevala i uparivanje tih podataka s bazama drugih državnih institucija, poput Poreske uprave.
Izvor lista tvrdi da bi se na osnovu toga moglo utvrditi da li ti ljudi uopšte žive u Crnoj Gori, odnosno da li imaju zakonito prebivalište, na osnovu kog glasaju.
Ministar unutrašnjih poslova Danilo Šaranović, saopštio je u subotu da dobijanje rezultata popisa nakon 13 godina predstavlja “ključni trenutak za temeljnu reviziju biračkog spiska”. On je najavio da će formirati “specijalizovani tim” čiji će zadatak biti da u “bliskoj saradnji s MONSTAT-om” pristupi analizi podataka dobijenih popisom, a koji su “od važnosti su za birački spisak...”
“Ministarstvo unutrašnjih poslova dalo je snažan doprinos da MONSTAT nakon sprovedenog popisa, postupak obrade podataka sprovede na nikad transparentniji i pouzdaniji način u istoriji sprovođenja popisa u Crnoj Gori, pa znamo da će nastavak naše saradnje biti na dalju korist javnog interesa. Zbog toga ovakva odluka ima za cilj da se pristupi analizi dobijenih podataka, s fokusom na popisane punoljetne državljane Crne Gore”, piše u saopštenju Šaranovića.
Izvor “Vijesti” iz MUP-a rekao je da taj resor planira da upoređivanjem dvije baze podataka utvrdi da li su svi iz biračkog spiska popisani.
MONSTAT je prekjuče saopštio Radiju Crne Gore da rezultati popisa nisu uporedivi s biračkim spiskovima. Ta institucija je navela da MUP, kao i svaki drugi korisnik, ima pravo pristupa rezultatima popisa u skladu sa zakonima, ali da rezultati popisivanja nisu uporedivi s biračkim spiskovima “jer ne koriste iste definicije i nemaju istu namjenu, a i same metodologije su u potpunosti neuporedive”.